Năm 2016, bội chi ngân sách nhà nước 248.728 tỷ đồng

Toàn cảnh phiên họp buổi chiều ngày 21/5/2018

Theo Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng, tại Nghị quyết số 99/2015/QH13 ngày 11/11/2015 và Nghị quyết số 330/NQ-UBTVQH14 ngày 04/01/2017, mức bội chi NSNN được quyết định là 254.233 tỷ đồng, so với GDP dự toán 5.130.000 tỷ đồng, bằng 4,95% GDP; so với GDP thực hiện 4.502.733 tỷ đồng, bằng 5,65% (GDP thực hiện thấp hơn dự kiến khi xây dựng kế hoạch thu, chi NSNN là 627.267 tỷ đồng, nên làm tăng tỷ lệ bội chi tương ứng là 0,7%). Quyết toán số bội chi là 248.728 tỷ đồng, giảm 5.505 tỷ đồng so với dự toán Quốc hội quyết định (vốn trong nước giảm 835 tỷ đồng; vốn ngoài nước giảm 4.670 tỷ đồng theo tinh thần tiết kiệm của Nghị quyết Quốc hội và Nghị quyết số 89/NQ-CP của Chính phủ tháng 9/2016); bằng 5,52% GDP thực hiện.

Đánh giá về kết quả bội chi NSNN năm 2016, ông Nguyễn Đức Hải - Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách (UBTCNS) của Quốc hội - cho hay, số liệu cho thấy, năm 2016, số bội chi đã thấp hơn nhưng do GDP không đạt kế hoạch nên tỷ lệ bội chi vẫn vượt mức Quốc hội cho phép (4,95% GDP). Chính phủ cần quan tâm điều hành để kiểm soát bội chi các năm sau bảo đảm thực hiện đúng Nghị quyết số 25/2016/QH14 của Quốc hội là tỷ lệ bội chi NSNN cả giai đoạn 2016-2020 không quá 3,9% GDP.

Chính sách tài khóa năm 2016 chưa thực sự hiệu quả

Đánh giá về chính sách tài khóa năm 2016, ông Nguyễn Đức Hải cho hay, cơ cấu thu ngân sách chưa bền vững, tăng thu chủ yếu từ tài nguyên và đất đai; tỷ trọng các khoản thu, chi NSNN còn khoảng cách so với mục tiêu phấn đấu giai đoạn 2016-2020; việc chậm cải cách chính sách thu cùng với giao dự toán vượt quá khả năng thực hiện dẫn đến năm 2016 có 12 địa phương hụt thu cân đối khoảng 5.300 tỷ đồng; loại trừ khoản vượt thu viện trợ, tiền sử dụng đất ghi thu - ghi chi cho các dự án để chi cho mục tiêu thì ngân sách trung ương (NSTW) hụt thu cân đối 1.398 tỷ đồng và không có nguồn để thưởng vượt thu cho 7 địa phương đủ điều kiện được thưởng vượt thu. Đồng thời, nếu không có khoản tăng thu sử dụng đất từ sắp xếp, xử lý nhà đất của các cơ quan trung ương 9.262 tỷ đồng là khoản thu có mục tiêu, ghi thu - ghi chi qua ngân sách nhưng đã sử dụng giải pháp tình thế nộp vào NSNN để bù đắp hụt thu thì thực chất NSTW hụt thu cân đối 10.660 tỷ đồng và chỉ đạt 98,21% dự toán.

Việc giao dự toán cho một số địa phương vượt quá khả năng thực hiện và hụt thu NSTW vẫn tiếp diễn trong năm ngân sách 2017. Việc cơ cấu lại chi ngân sách chậm nên tỷ trọng chi thường xuyên/tổng chi NSNN có xu hướng tăng. Cụ thể, chi thường xuyên năm 2015 chiếm 62,3% tổng chi NSNN nhưng năm 2016 tăng lên mức 63,5%. Đây cũng là hệ quả của việc chậm triển khai sắp xếp bộ máy, tinh giản biên chế và việc thực hiện cơ chế tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập còn bất cập.

Ông Nguyễn Đức Hải - Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội

Vẫn còn khoản chi NSNN chưa sát thực tế

Về thu NSNN, trước nhiều khó khăn, thách thức, tốc độ tăng trưởng kinh tế không đạt chỉ tiêu đề ra, song số quyết toán thu NSNN vượt 9,2% (tương ứng 92.881 tỷ đồng) thể hiện sự nỗ lực của Chính phủ trong điều hành thực hiện dự toán thu NSNN năm 2016. Tuy nhiên, theo UBTCNS, còn một số hạn chế như sau: Việc dự báo tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) cao làm ảnh hưởng đến công tác lập dự toán cùng với việc tính toán các yếu tố phát sinh ảnh hưởng tới nguồn thu trong năm chưa đảm bảo dẫn đến việc lập và giao dự toán còn bất cập; việc xác định số hoàn thuế GTGT chưa kịp thời dẫn đến xử lý hụt thu NSTW không phù hợp, tăng thêm bội chi NSNN; Thực hiện nghĩa vụ thu, nộp ngân sách tuy đã có nhiều chuyển biến nhưng vẫn xảy ra tình trạng trốn thuế, thất thu ngân sách, nợ đọng thuế lớn. Do đó, UBTCNS đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan quản lý thu tiếp tục tăng cường công tác hành thu, tập trung thực hiện triệt để các giải pháp chống thất thu thuế, chống chuyển giá, đôn đốc thu hồi nợ đọng; thu đúng, thu đủ, thu kịp thời các khoản thuế phát sinh; đồng thời, đề xuất giải pháp khoanh nợ, xóa nợ thuế không còn khả năng thu hồi, trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Liên quan đến chi NSNN, mặc dù đã bám sát dự toán được giao, tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế. Cụ thể: Việc lập và giao dự toán chi đối với một số khoản chi chưa sát thực tế; vẫn còn tình trạng giao dự toán chậm; giao dự toán chi đầu tư phát triển chưa đúng đối tượng, chưa tuân thủ kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020. Tổng chi NSNN vượt dự toán song một số nhiệm vụ chi quan trọng, đảm bảo cho phát triển bền vững lại không đạt dự toán như chi sự nghiệp giáo dục đào tạo và dạy nghề đạt 91%, chi sự nghiệp y tế đạt 97,6%, chi sự nghiệp khoa học công nghệ đạt 90,2%... Tình trạng chi sai chế độ, sử dụng sai nguồn kinh phí ở các đơn vị sử dụng ngân sách, các chủ đầu tư và cả trong điều hành ngân sách vẫn tái diễn.... Do đó, UBTCNS đề nghị Chính phủ rà soát tổng thể, đánh giá rõ nguyên nhân, tính toán chi phí, lợi ích, báo cáo rõ việc triển khai thực hiện các dự án (lập, thẩm định, phê duyệt, đấu thầu, kiểm soát chi, thanh quyết toán,…), đề xuất phương án xử lý để xin ý kiến Bộ Chính trị, trình Quốc hội xem xét, quyết định.