Mỹ, Trung và EU trong trật tự thế giới mới

Nếu ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới, nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump ở Nhà Trắng sẽ được ví như một sai lầm tạm thời khả năng cao nước Mỹ sẽ quay trở lại ủng hộ toàn cầu hóa. Có điều, sẽ là toàn cầu hóa với một diện mạo hoàn toàn khác.

Ông Joe Biden không chỉ thể hiện một triển vọng hợp tác hơn, lâu đời hơn của Mỹ, mà thậm chí còn đặt biến đổi khí hậu - mối quan tâm hàng đầu của những người theo chủ nghĩa tự do đa phương - vào trung tâm chiến dịch tranh cử của mình. Một chiến thắng cho ứng viên đảng Dân chủ - đối thủ của ông Trump có thể khôi phục toàn cầu hóa dựa trên quy tắc như một phương thức tương tác kinh tế quốc tế mặc định. Nhưng sẽ rất khác so với toàn cầu hóa của những năm 1990. Ngay cả khi Mỹ tuân theo một trật tự dựa trên quy tắc, xung đột về những gì các quy tắc nên nó sẽ trở nên gay gắt hơn nhiều.

3500-anh-bai-qt

Cả cuộc chiến thương mại của chính quyền Trump hiện nay và sự thúc đẩy tức thì từ đại dịch Covid-19 đều liên quan đến việc hồi hương sản xuất. Hậu chính quyền Trump, cuộc chiến sẽ chuyển từ nơi sản xuất được đặt sang cách sản xuất được thực hiện. Chính sách thương mại mới sẽ phụ thuộc vào cuộc cạnh tranh chiến lược giữa Mỹ, EU và Trung Quốc trong công cuộc viết lại các quy tắc thương mại.

Dấu hiệu của sự thay đổi này đã xuất hiện rất nhiều, ví dụ như bản cập nhật của Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ, đã giúp Mexico tiếp cận ưu đãi vào chuỗi cung ứng có điều kiện của nhà sản xuất ôtô về việc trả cho công nhân trong ngành mức lương cao hơn. Thỏa thuận thương mại của EU với khối Mercosur sẽ đặt ra các yêu cầu khác nhau, từ những tiêu chuẩn về phúc lợi động vật đến việc tôn trọng thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu. Campuchia đã bị tước quyền tiếp cận miễn thuế với các thị trường EU do vi phạm nhân quyền. Sáng kiến Vành đai và Con đường của Bắc Kinh nhằm mục đích ràng buộc các nước vào mạng lưới tài chính, thương mại của Trung Quốc.

Các ví dụ trên cho thấy, các nền kinh tế nhỏ hơn sẽ bị chèn ép khi các khối thương mại lớn khăng khăng với các tiêu chuẩn của họ. Những quốc gia mới nổi không có lựa chọn nào khác ngoài việc đáp ứng nhu cầu của các thị trường lớn nhất thế giới. Ngay cả các nền kinh tế quốc gia lớn cũng có thể bị rơi vào sức ép, thể hiện qua hy vọng của Vương quốc Anh là có quan hệ thương mại chặt chẽ với cả EU và Mỹ, trong khi hoàn toàn tự do đặt ra bất kỳ tiêu chuẩn nào mà họ thích. Điểm mới là các quốc gia ngày càng buộc phải liên kết toàn bộ ngành với một trong những khối lớn. Trước đây, khi thương mại chủ yếu là hàng hóa cơ bản và hàng công nghiệp thành phẩm, nhà xuất khẩu có thể điều chỉnh sản xuất theo từng thị trường nước ngoài. Nhưng vì nhiều lý do, các quy tắc ngày càng bao trùm toàn bộ quá trình sản xuất. Lấy thương mại dịch vụ ngày càng tăng, mà ngay cả hàng hóa vật chất, chẳng hạn như ôtô ngày càng gia tăng các tính năng phần mềm. Điều đó làm tăng sức ép chiến lược cho ba khối Mỹ, EU và Trung Quốc để đảm bảo rằng các quy tắc của họ chiếm ưu thế.

Căng thẳng sẽ gia tăng ngay cả trong lĩnh vực mà Mỹ trở lại đầu tiên được hoan nghênh nhất. Nhà Trắng thời của ông Biden sẽ đề nghị Mỹ tham gia Hiệp định Paris và có thể theo đuổi chính sách thay đổi khí hậu đầy tham vọng. Ông Biden hứa sẽ đánh thuế biên giới carbon đối với hàng hóa nhập khẩu từ những quốc gia bị coi là "gian lận với các cam kết về khí hậu", một chính sách mà EU cũng dự định đưa ra. Nhưng việc hòa hợp với châu Âu làm tăng nguy cơ đối đầu với Trung Quốc, vì sẽ hình thành một "câu lạc bộ carbon" yêu cầu Bắc Kinh giảm lượng khí thải của chính mình hoặc mất quyền tiếp cận thị trường. Đây không phải là chủ nghĩa bảo hộ, nói đúng hơn, đó là một hình thức toàn cầu hóa sâu sắc hơn, trong đó hoạt động kinh tế xuyên biên giới đi kèm với các quy tắc xuyên biên giới để chi phối nó. Việc tái điều tiết các dòng kinh tế xuyên biên giới này là một hệ quả tự nhiên.

Rất nhiều kết quả có thể xảy ra từ các cuộc chiến quy định. Một là hài hòa hóa: Các quốc gia đồng ý về những quy tắc tương tự (hoặc đủ tương tự). Đây là mô hình hội nhập kinh tế châu Âu, nhưng rất khó xảy ra trên phạm vi toàn cầu. Tuy nhiên, vấn đề khí hậu có thể là một ngoại lệ. Một câu lạc bộ carbon phương Tây bao gồm một nửa nền kinh tế toàn cầu có thể là lĩnh vực kinh tế đủ mạnh để buộc các nước khác phải liên kết. Kết quả thứ hai là các quốc gia ngoài ba khối đang thâm nhập sâu hơn vào lĩnh vực mà họ gần gũi nhất về mặt kinh tế. Điều này tạo ra tình huống khó xử cho những nền kinh tế gần gũi với nhiều hơn một – ví dụ tính đến việc lựa chọn Mỹ Latinh giữa Trung Quốc và Mỹ, hoặc châu Phi giữa Trung Quốc và châu Âu. Ví dụ mới nhất là Brazil bị Mỹ cảnh báo tránh tập đoàn viễn thông Trung Quốc Huawei. Kết quả thứ ba là sự phân mảnh. Trong một số lĩnh vực, các bộ quy tắc của ba khối giao dịch chính là không thể hòa giải và có thể sẽ vẫn như vậy. Điều này có vẻ đúng với xử lý dữ liệu cá nhân, nơi người châu Âu ưu tiên người tiêu dùng hơn các nhà sản xuất kỹ thuật số, Mỹ ủng hộ Big Tech và Trung Quốc ủng hộ nhà nước giám sát.

Nhưng một khả năng lạc quan hơn là các quốc gia hội tụ những tiêu chuẩn khắt khe nhất. Theo xu hướng được gọi là "hiệu ứng Brussels", các quốc gia đôi khi áp dụng những quy tắc kiểu châu Âu, vì một khi công ty đáp ứng được yêu cầu của họ thì thường có thể xuất khẩu sang các thị trường khác. Như các chuyên gia từng nhận định, châu Âu là cơ quan quản lý hoạt động duy nhất của Thung lũng Silicon. Giai đoạn toàn cầu hóa trước đây thường bị chỉ trích vì đã kích hoạt một cuộc chạy đua xuống đáy. Trong giai đoạn tiếp theo, một cuộc đấu tranh khổng lồ để giành quyền thống trị về các quy tắc, quy định có thể tạo ra cuộc đua đến đỉnh cao đầy nghịch lý.

Việt Dũng
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Sản xuất điện của EU đạt bước tiến mới

Sản xuất điện của EU đạt bước tiến mới

Sản xuất điện của Liên minh châu Âu (EU) đạt bước tiến mới trong quá trình chuyển đổi sang năng lượng ít carbon vào năm 2023.
Chiến sự Israel – Hamas ngày 28/3/2024: Israel tuyên bố không bị cô lập; thủ lĩnh của Hamas thiệt mạng

Chiến sự Israel – Hamas ngày 28/3/2024: Israel tuyên bố không bị cô lập; thủ lĩnh của Hamas thiệt mạng

Chiến sự Israel – Hamas ngày 28/3/2024: Israel tuyên bố không bị cô lập; thủ lĩnh của Hamas đã thiệt mạng trong một đợt không kích của IDF đầu tháng 3/2024.
Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 28/3/2024: Berdychi trên bờ sụp đổ; vùng đệm tại Ukraine rộng 300km?

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 28/3/2024: Berdychi trên bờ sụp đổ; vùng đệm tại Ukraine rộng 300km?

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 28/3/2024: Berdychi trên bờ sụp đổ; vùng đệm tại Ukraine rộng 300km? Điều này phụ thuộc vào các loại vũ khí tấn công của AFU.
WTO dự báo thuế thương mại điện tử sẽ có hiệu lực từ năm 2026

WTO dự báo thuế thương mại điện tử sẽ có hiệu lực từ năm 2026

Ngày 27/3, WTO dự đoán thuế hải quan đối với các sản phẩm kỹ thuật số như phim trực tuyến và tải phần mềm sẽ đánh vào người tiêu dùng và DN vào năm 2026.
Chiến sự Nga-Ukraine ngày 28/3/2024: NATO chưa sẵn sàng điều quân tới Ukraine; Nga nói về khả năng huy động thêm quân

Chiến sự Nga-Ukraine ngày 28/3/2024: NATO chưa sẵn sàng điều quân tới Ukraine; Nga nói về khả năng huy động thêm quân

Thông tin chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 28/3/2024: NATO chưa sẵn sàng điều quân tới Ukraine; Nga nói về khả năng huy động thêm quân.

Tin cùng chuyên mục

Boeing gặp khó khi tìm người kế nhiệm xử lý chuỗi khủng hoảng

Boeing gặp khó khi tìm người kế nhiệm xử lý chuỗi khủng hoảng

CEO Dave Calhoun quyết định rời đi khi Boeing lún sâu vào khủng hoảng. Điều này gây sức ép cho Hội đồng quản trị phải tìm người kế nhiệm đưa công ty vượt khó.
Gia tăng cơ hội hợp tác thương mại, tăng cường kết nối chuỗi cung ứng Việt Nam - Canada

Gia tăng cơ hội hợp tác thương mại, tăng cường kết nối chuỗi cung ứng Việt Nam - Canada

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên vừa có buổi tiếp và làm việc với Bộ trưởng Phát triển kinh tế, Thương mại quốc tế và Xúc tiến xuất khẩu Canada Mary Ng.
Thúc đẩy hợp tác các lĩnh vực tiềm năng giữa Việt Nam và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc)

Thúc đẩy hợp tác các lĩnh vực tiềm năng giữa Việt Nam và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc)

Việt Nam và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) tăng cường đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực tiềm năng như: Văn hóa - du lịch, kinh tế thương mại, hợp tác đầu tư...
Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 27/3/2024: Chiến trường Ukraine khốc liệt, lính đánh thuê bỏ chạy

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 27/3/2024: Chiến trường Ukraine khốc liệt, lính đánh thuê bỏ chạy

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 27/3/2024: Chiến trường Ukraine khốc liệt, lính đánh thuê nước ngoài bỏ chạy do chịu nhiều tổn thất và nguy cơ ở tiền tuyến.
Khủng hoảng Biển Đỏ: Nhiều châu lục phải đối mặt với sự gián đoạn

Khủng hoảng Biển Đỏ: Nhiều châu lục phải đối mặt với sự gián đoạn

Cuộc khủng hoảng vận tải Biển Đỏ đã làm gián đoạn chuỗi cung ứng và thương mại toàn cầu, đặc biệt ảnh hưởng đến các tuyến đường qua Kênh đào Suez.
Tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nước ngoài đến đầu tư

Tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nước ngoài đến đầu tư

Tại Hoa Kỳ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao nhấn mạnh, Việt Nam sẽ tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nước ngoài tới đầu tư.
Ngành vận tải biển toàn cầu đối mặt với vấn đề nan giải về nhiên liệu

Ngành vận tải biển toàn cầu đối mặt với vấn đề nan giải về nhiên liệu

Vận tải biển chiếm khoảng 90% thương mại thế giới và chịu trách nhiệm cho gần 3% lượng khí thải carbon dioxide trên thế giới.
Chiến sự Nga-Ukraine ngày 27/3/2024: Nga phá vỡ phòng tuyến của Ukraine ở Verbove, tập kích dồn dập ở 114 khu vực

Chiến sự Nga-Ukraine ngày 27/3/2024: Nga phá vỡ phòng tuyến của Ukraine ở Verbove, tập kích dồn dập ở 114 khu vực

Thông tin chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 27/3/2024: Nga phá vỡ phòng tuyến của Ukraine ở Verbove, tập kích dồn dập ở 114 khu vực.
Cầu Francis Scott Key ở Mỹ bị tàu hàng đâm sập

Cầu Francis Scott Key ở Mỹ bị tàu hàng đâm sập

Sáng 26/3 (theo giờ địa phương), một đoạn cầu Francis Scott Key (cầu Key) ở bang Maryland, Mỹ đã bị sập do một tàu chở hàng đâm trúng.
Bitcoin bất ngờ trở lại mốc 70.000 USD

Bitcoin bất ngờ trở lại mốc 70.000 USD

Giá Bitcoin bất ngờ tăng vọt trong tuần giao dịch cuối cùng của tháng 3 và trở lại mốc 70.000 USD.
Chiến sự Israel – Hamas ngày 26/3/2024: Liên hợp quốc mong muốn có lệnh ngừng bắn chính thức tại Dải Gaza

Chiến sự Israel – Hamas ngày 26/3/2024: Liên hợp quốc mong muốn có lệnh ngừng bắn chính thức tại Dải Gaza

Chiến sự Israel- Hamas ngày 26/3/2024: Liên hợp quốc mong muốn có lệnh ngừng bắn chính thức tại Dải Gaza sau khi Hội đồng Bảo an thông qua nghị quyết liên quan.
Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 26/3/2024: Ukraine tháo chạy khỏi Bogdanovka, tuyến phòng thủ sau Avdeevka vỡ nát

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 26/3/2024: Ukraine tháo chạy khỏi Bogdanovka, tuyến phòng thủ sau Avdeevka vỡ nát

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 26/3/2024: Ukraine tháo chạy khỏi Bogdanovka, tuyến phòng thủ sau Avdeevka vỡ nát khi Quân đội Nga tiến vào phía Bắc Berdychi.
Khủng hoảng Biển Đỏ tác động đến chuỗi cung ứng toàn cầu như thế nào?

Khủng hoảng Biển Đỏ tác động đến chuỗi cung ứng toàn cầu như thế nào?

Kênh đào Suez - Biển Đỏ là tuyến đường vận chuyển quan trọng kết nối châu Á và châu Âu với gần 14% lượng thương mại đường biển của thế giới đi qua.
Nga bắt thêm nghi phạm, kêu gọi cộng đồng quốc tế đoàn kết chống chủ nghĩa khủng bố

Nga bắt thêm nghi phạm, kêu gọi cộng đồng quốc tế đoàn kết chống chủ nghĩa khủng bố

Tòa án quận Basmanny của Moscow đã phê chuẩn lệnh bắt giữ thêm 3 nghi phạm được cho là có liên quan đến vụ tấn công khủng bố ở nhà hát Crocus City Hall.
Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay 26/3/2024: Nga chọc thủng phòng tuyến của Ukraine ở Zaporizhia; Kiev gặp khó khăn về năng lượng

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay 26/3/2024: Nga chọc thủng phòng tuyến của Ukraine ở Zaporizhia; Kiev gặp khó khăn về năng lượng

Thông tin chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 26/3/2024: Nga chọc thủng phòng tuyến của Ukraine ở Zaporizhia; Kiev gặp khó khăn về năng lượng.
Mở rộng không gian hợp tác, đưa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ ngày càng hiệu quả, thực chất, ổn định

Mở rộng không gian hợp tác, đưa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ ngày càng hiệu quả, thực chất, ổn định

Việt Nam sẽ tiếp tục cùng Hoa Kỳ triển khai quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện ngày càng hiệu quả, thực chất, ổn định, đồng thời mở rộng không gian hợp tác.
Tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa Việt Nam - Canada thông qua CPTPP

Tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư giữa Việt Nam - Canada thông qua CPTPP

"Diễn đàn kinh doanh: Tăng cường quan hệ kinh tế Việt Nam-Canada trong khuôn khổ CPTPP" sẽ tạo những kết quả tích cực cho quan hệ hợp tác giữa hai nước.
Xuất khẩu thép Trung Quốc tăng kỷ lục

Xuất khẩu thép Trung Quốc tăng kỷ lục

2 tháng đầu năm nay, Trung Quốc xuất khẩu 15,9 triệu tấn thép, tăng 32,6% so với cùng kỳ năm ngoái - mức cao nhất kể từ năm 2016.
Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 25/3/2024: Chasov Yar của Ukraine bị uy hiếp

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 25/3/2024: Chasov Yar của Ukraine bị uy hiếp

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 25/3/2024: Chasov Yar bị uy hiếp; Lính tăng Nga sẵn sàng đối đầu M1 Abrams khi tính năng của xe tăng T-72B3 ưu việt hơn.
Nga chuyển hướng xuất khẩu khí đốt sang Trung Quốc; Anh đầu tư vào lĩnh vực hạt nhân

Nga chuyển hướng xuất khẩu khí đốt sang Trung Quốc; Anh đầu tư vào lĩnh vực hạt nhân

Tập đoàn dầu khí Gazprom bắt đầu xây dựng đường ống khí đốt trị giá hàng tỷ USD mở rộng nguồn cung cấp khí đốt để đáp ứng các cam kết xuất khẩu sang Trung Quốc.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động