Mở rộng hệ sinh thái dịch vụ tin cậy trong kỷ nguyên lượng tử

"Mắt xích" quan trọng, cốt lõi

Hội thảo quốc tế “Dịch vụ tin cậy: Cơ hội và thách thức trong kỷ nguyên lượng tử” là diễn đàn chuyên sâu nhằm nâng cao nhận thức của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và chuyên gia về những nguy cơ, thách thức đặt ra trong kỷ nguyên lượng tử đối với bảo mật và dịch vụ xác thực điện tử.

Đồng thời, cập nhật chính sách pháp lý, tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế mới do Liên minh châu Âu (EU) thiết lập cùng xu hướng triển khai các mô hình dịch vụ tin cậy hiện đại, xuyên biên giới, đảm bảo an toàn, tuân thủ và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.

Qua đó, thúc đẩy chia sẻ kinh nghiệm giữa các quốc gia, tổ chức, doanh nghiệp trong nước và quốc tế; tăng cường hợp tác, phát triển đồng bộ hạ tầng dịch vụ tin cậy tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc hội thảo, bà Tô Thị Thu Hương, Giám đốc Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia (NEAC) - Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức cho biết, trong kỷ nguyên mà dữ liệu trở thành tài nguyên mới và giao dịch số trở nên phổ biến, việc đảm bảo niềm tin số là điều kiện tiên quyết.

Tại Việt Nam, chúng tôi xác định rõ rằng, chữ ký số và các dịch vụ tin cậy không chỉ là công cụ kỹ thuật, mà là nền tảng để bảo đảm niềm tin trong các giao dịch điện tử, định hình kinh tế số, chính phủ số và xã hội số.

"Dịch vụ tin cậy, đặc biệt là chữ ký số chính là mắt xích quan trọng, cốt lõi để xây dựng niềm tin số, bảo đảm rằng mọi giao dịch trong không gian mạng đều an toàn, có căn cứ pháp lý và đáng tin cậy" - bà Tô Thị Thu Hương nói. 

Theo bà Tô Thị Thu Hương, trong thời gian tới, Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia sẽ tập trung vào một số định hướng lớn sau: Thứ nhất, phát triển hạ tầng tin cậy quốc gia, bao gồm hệ thống ký số từ xa tích hợp định danh số, chuẩn hóa thuật toán và thúc đẩy công nhận lẫn nhau.

Thứ hai, mở rộng hệ sinh thái dịch vụ tin cậy, trong đó, đặc biệt chú trọng triển khai hai dịch vụ mới theo quy định của Luật Giao dịch điện tử 2023 gồm: Dịch vụ chứng thực thông điệp dữ liệu, nhằm đảm bảo tính toàn vẹn và không thể chối bỏ của dữ liệu điện tử; dịch vụ cấp dấu thời gian, phục vụ xác minh thời điểm phát sinh giao dịch điện tử một cách chính xác, có giá trị pháp lý.

Thứ ba, thúc đẩy phổ cập chữ ký số cá nhân đến từng người dân, từng thiết bị thông minh, và từng ứng dụng dịch vụ số.

Xây dựng hạ tầng dịch vụ tin cậy hiện đại

Một trong những nội dung nổi bật của hội thảo là nhận diện các mối đe dọa an toàn thông tin trong bối cảnh điện toán lượng tử đang ngày càng hiện thực hóa.

Ông Lai Seow Yong, Giám đốc Kỹ thuật khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Utimaco (Đức) đã chia sẻ về các nguy cơ phá vỡ hệ thống mã hóa hiện tại bởi máy tính lượng tử, đồng thời nhấn mạnh sự cấp thiết của việc nghiên cứu, chuẩn bị và chuyển đổi sang các thuật toán mật mã hậu lượng tử (PQC).

Diễn giả Fabio Rego, đại diện Công ty Ascertia (Anh) trình bày về eIDAS 2.0, khung pháp lý định danh điện tử của Liên minh châu Âu, cùng với tầm nhìn phát triển dịch vụ tin cậy theo hướng xuyên biên giới, minh bạch và an toàn. Đây được xem là định hướng tham khảo quan trọng cho Việt Nam trong việc nâng cấp hành lang pháp lý và triển khai các dịch vụ chữ ký số từ xa tích hợp với nền tảng định danh điện tử quốc gia như VNeID.

Hội thảo cũng dành thời lượng cho thảo luận về việc ứng dụng công nghệ chuỗi khối (Blockchain) vào dịch vụ tin cậy.

Ông Trần Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Fintech và Web3 thuộc Hiệp hội Blockchain Việt Nam đã giới thiệu mô hình triển khai chữ ký số trên nền tảng blockchain, mở ra hướng đi tiềm năng cho các dịch vụ ký số phi tập trung, có khả năng mở rộng cao và đảm bảo tính bất biến của dữ liệu.

Theo các chuyên gia, hội thảo là bước đi cụ thể trong lộ trình nâng cao năng lực quản lý, ứng dụng công nghệ xác thực tiên tiến và xây dựng hạ tầng dịch vụ tin cậy hiện đại, minh bạch và phù hợp với chuẩn mực toàn cầu.

Dịch vụ tin cậy là một khái niệm mới trong hành lang pháp lý Việt Nam, được quy định chính thức tại Luật Giao dịch điện tử 2023 và cụ thể hóa tại Nghị định 23/2025/NĐ-CP. Theo đó, dịch vụ tin cậy trong giao dịch điện tử là các dịch vụ do nhà cung cấp dịch vụ thực hiện thông qua môi trường mạng nhằm xác minh, chứng thực sự tin cậy trong giao dịch điện tử.

Đặc biệt, việc bổ sung hai loại hình dịch vụ mới là chứng thực thông điệp dữ liệu và cấp dấu thời gian theo quy định mới của Nghị định 23/2025/NĐ-CP, đánh dấu bước hoàn thiện hạ tầng tin cậy tại Việt Nam, phù hợp với thông lệ quốc tế và góp phần tạo lập niềm tin pháp lý cho các giao dịch số trong mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội.

Nghị định số 23/2025/NĐ-CP về chữ ký điện tử và dịch vụ tin cậy lần đầu tiên đưa ra quy định toàn diện về ba loại hình dịch vụ tin cậy gồm: Dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng, dịch vụ cấp dấu thời gian và dịch vụ chứng thực thông điệp dữ liệu.

Đồng thời, quy định rõ điều kiện cấp phép, nghĩa vụ của tổ chức cung cấp dịch vụ và thời hạn giấy phép kinh doanh dịch vụ tin cậy là 10 năm. Nghị định chính thức có hiệu lực từ tháng 4/2025. Đây cũng là bước chuẩn bị quan trọng để Việt Nam sẵn sàng bứt phá khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát triển hạ tầng số.

Hội thảo quốc tế “Dịch vụ tin cậy: Cơ hội và thách thức trong kỷ nguyên lượng tử” - một trong các hoạt động thường niên do Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia tổ chức không chỉ là diễn đàn trao đổi chuyên môn, mà còn là nơi hình thành các cam kết hợp tác và chiến lược phát triển dài hạn của Việt Nam trong lĩnh vực niềm tin số.