![]() |
| Chợ dân sinh - một phần tất yếu của cuộc sống |
Chợ dân sinh được hiểu là chợ kinh doanh những mặt hàng thông dụng và thiết yếu, chủ yếu là bán lẻ và phục vụ đời sống hàng ngày của người dân.
Báo cáo của Sở Công Thương Hà Nội cho thấy, hiện nay trên địa bàn thành phố có 454 chợ, trong đó có 15 chợ hạng 1 (chiếm 0,3%), 65 chợ hạng 2 (chiếm 14,3%), 311 chợ hạng 3 (chiếm 68,5%) và 63 chợ chưa phân hạng.
Hiện nay, tại nhiều địa phương mô hình chợ truyền thống đã và đang được thay thế bởi các mô hình bán lẻ hiện đại. Đây cũng là vấn đề đặt ra nhiều tranh cãi: Làm thế nào để vừa gìn giữ những nét văn hóa riêng có của địa phương, vừa phát triển kinh tế, đặc biệt với Hà Nội?
Nhận định tại hội thảo, các chuyên gia cho rằng, phát triển hay chuyển đổi cũng cần phải nhìn nhận chợ dân sinh có vai trò to lớn đối với sự hòa nhập xã hội của người dân trong các khu dân cư và trong các thành phố. Ở khía cạnh kinh tế, chợ góp phần tạo công ăn việc làm cho người dân, đặc biệt là thành phần tiểu thương và người lao động phổ thông, có trình độ học vấn thấp. Ở khía cạnh văn hóa, xã hội, chợ dân sinh còn là nơi thể hiện nét văn hóa của mỗi địa phương; là nơi gặp gỡ của người dân, góp phần làm bền vững các mối quan hệ trong cộng đồng.
Theo kiến trúc sư Đào Ngọc Nghiêm, nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch kiến trúc Hà Nội: Đánh giá vai trò chợ dân sinh trong đô thị cần xem xét đến yếu tố đặc thù về văn hóa; cần dựa vào cấu trúc đô thị từng khu vực đặc thù để lựa chọn mô hình chợ thích hợp. Vì vậy, khu nội đô lịch sử nên kết hợp chợ dân sinh trong các công trình thương mại hiện đại. Khu nội đô mở rộng (từ vành đai 2 đến sông Nhuệ) nên xây dựng tổ hợp công trình dịch vụ thương mại, liên kết với mô hình chợ dân sinh theo quy mô dân số phục vụ. Với các khu đô thị phát triển mới cần xây dựng mạng lưới chợ dân sinh gắn với khu dân cư hiện hữu. Đồng thời nên khuyến khích phát triển các chợ truyền thống và các mô hình chợ mang dấu ấn đặc trưng của thủ đô để thu hút bạn bè quốc tế và xem đây như là không gian quảng bá về văn hóa Hà Nội trong giai đoạn hội nhập.
Chia sẻ kinh nghiệm từ một số quốc gia trên thế giới áp dụng vào Hà Nội, ông Nguyễn Ngọc Tiệp, Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế xã hội Hà Nội cho hay, qua một số mô hình chợ trên thế giới có thể thấy mô hình chợ dân sinh, chợ truyền thống ở mỗi nơi có một đặc thù riêng nhưng đều mục đích chung là phục vụ đời sống sinh hoạt của người dân. Vì vậy, đối với các chợ truyền thống ở Hà Nội cũng cần chú ý xây dựng mô hình kinh doanh theo hướng phục vụ đời sống dân sinh hàng ngày, kết hợp khai thác các giá trị đặc trưng của mỗi khu vực phục vụ hoạt động du lịch mua sắm, du lịch ẩm thực. Bên cạnh đó cần sự kết hợp giữa mô hình truyền thống và hiện đại, tuy nhiên không thay đổi hoàn toàn theo hướng xây dựng các trung tâm thương mại như hiện nay.
Tại hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng, về bản chất chợ dân sinh hay chợ truyền thống vẫn hoạt động theo mô hình chợ dân sinh như hiện nay. Tuy nhiên, cách thức bày biện hàng hóa phải thể hiện sự văn minh; nguồn gốc, xuất xứ của hàng hóa, thực phẩm phải rõ ràng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; hoạt động kinh doanh trong chợ phải theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại…
Song để có được “tiếng nói chung”, các chuyên gia cho rằng, phải có sự tham gia của cộng đồng cư dân và các hộ tiểu thương vào công tác bảo trì, giữ gìn vệ sinh môi trường và các khu vực xung quanh. Cần tham khảo ý kiến của người dân, các hộ tiểu thương trước khi đưa ra những vấn đề quan trọng có tác động lớn đến hoạt động kinh doanh trong chợ nhằm tạo sự đồng thuận từ trên xuống dưới…





