Mở đường tín dụng dài hạn cho khu công nghiệp

Tín dụng ngân hàng mở lối đầu tư sản xuất

Giữa bối cảnh dòng vốn tín dụng đang từng bước tái cấu trúc theo hướng ưu tiên các lĩnh vực sản xuất, khu công nghiệp nổi lên như điểm đến chiến lược. Những khu vực vốn chỉ quen thuộc với tiếng máy móc, xe container ra vào tấp nập nay lại trở thành “điểm hẹn” mới của ngân hàng thương mại. Hàng loạt gói tín dụng ưu đãi, lãi suất thấp, thời hạn dài được thiết kế riêng để khơi thông nguồn lực, tháo gỡ điểm nghẽn về vốn đầu tư ban đầu cho doanh nghiệp sản xuất.

Anh Nguyễn Văn Sơn, giám đốc một doanh nghiệp cơ khí trong Khu công nghiệp Bá Thiện I, tỉnh Phú Thọ, chia sẻ: “Tiền thuê đất trong khu công nghiệp có xu hướng tăng và thời hạn hợp đồng dài nên tổng số tiền phải thanh toán rất lớn. Nếu doanh nghiệp phải trả bằng vốn tự có ngay từ đầu thời điểm ký hợp đồng thuê đất sẽ bị chôn khoản vốn đáng kể. Nếu có chính sách tín dụng của ngân hàng đối với khoản vay này thì quá tốt cho doanh nghiệp”.

Thấu hiểu khó khăn của các doanh nghiệp trong khu công nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhiều ngân hàng đã linh hoạt chấp nhận hợp đồng thuê đất trong khu công nghiệp làm tài sản bảo đảm. Tiêu biểu trong số đó là Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh vượng (VPBank), khi cho phép doanh nghiệp sử dụng hợp đồng thuê hoặc mua đất trong khu công nghiệp để thế chấp vay vốn với lãi suất từ 0,6%/tháng và thời hạn vay tối đa lên tới 20 năm.

Với cơ chế linh hoạt này, doanh nghiệp có thể vay để thanh toán hợp đồng thuê đất, xây dựng hoặc cải tạo nhà xưởng, bổ sung vốn lưu động, đồng thời được ân hạn gốc tới 18 tháng. Hạn mức vay đạt 70% giá trị hợp đồng giúp doanh nghiệp giảm áp lực vốn đối ứng, không cần thế chấp thêm tài sản khác.

Đại diện VPBank cho biết, sau gần một năm triển khai chương trình, ngân hàng đã giải ngân khoảng 2.600 tỷ đồng cho hàng trăm doanh nghiệp trong các khu công nghiệp và cụm công nghiệp.

Không chỉ một ngân hàng đơn lẻ tham gia cuộc đua, các tổ chức tín dụng lớn đang bước vào giai đoạn cạnh tranh chiến lược tại thị trường khu công nghiệp. Song hành cùng tín dụng truyền thống, nhiều ngân hàng mở rộng sang tín dụng xanh, tài trợ đầu tư nhà xưởng và hạ tầng, gắn với xu hướng sản xuất bền vững.

Trong tháng 9, Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) đã phối hợp với các tổ chức xúc tiến thương mại tại TP. Hồ Chí Minh triển khai chương trình đào tạo tài chính xanh và giới thiệu gói tài trợ thuê đất với hạn mức tới 80% giá trị tài sản. Doanh nghiệp có thể giải ngân ngay từ khi ký hợp đồng thuê đất, hưởng ân hạn gốc đến 24 tháng, lãi suất từ 6,5%/năm. Việc chấp nhận quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng thuê đất làm tài sản bảo đảm cùng tài sản gắn liền trên đất giúp doanh nghiệp linh hoạt sử dụng vốn trong suốt vòng đời dự án.

Bà Lê Kim Chi, đại diện Khối Khách hàng doanh nghiệp MB, cho biết, sản phẩm tài trợ thuê đất chính là “đòn bẩy vốn” giúp doanh nghiệp chủ động cân đối dòng tiền, duy trì sản xuất và mở rộng đầu tư ổn định, liền mạch. “MB kỳ vọng việc kết hợp các gói tài trợ vốn, giải pháp tài chính xanh và nền tảng ngân hàng số sẽ giúp doanh nghiệp trong khu công nghiệp nắm bắt cơ hội mở rộng năng lực sản xuất, phát triển bền vững”, bà nói.

Không đứng ngoài cuộc, NCB cũng tung ra gói giải pháp tài chính ưu đãi với lãi suất cạnh tranh, thời hạn linh hoạt, đáp ứng mọi nhu cầu vốn từ lưu động đến đầu tư tài sản cố định. Ngân hàng chấp nhận quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng thuê đất tại khu công nghiệp làm tài sản bảo đảm, với tỷ lệ tài trợ tới 75% và gói tín dụng ưu đãi 1.000 tỷ đồng dành riêng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Với lãi suất chỉ từ 6,99%/năm cho vay ngắn hạn và 7,99%/năm cho vay trung dài hạn, các doanh nghiệp có thêm dư địa tài chính để mở rộng sản xuất, đầu tư nhà xưởng, tăng năng lực cạnh tranh.

Cần một “mạch máu” tín dụng riêng

Theo số liệu của Bộ Tài chính, tính đến hết năm 2024, cả nước đã có hơn 430 khu công nghiệp và khu chế xuất với tổng diện tích hơn 132.000 ha. Dự kiến đến năm 2030 sẽ có thêm 221 khu công nghiệp phát triển mới, 76 khu mở rộng và 22 khu điều chỉnh quy hoạch. Các doanh nghiệp trong khu công nghiệp hiện đóng góp khoảng 50% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước, tạo việc làm cho hơn 4,15 triệu lao động trực tiếp, đóng góp ngân sách lớn cho nhiều địa phương.

Số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài cũng cho thấy, 9 tháng đầu năm, Việt Nam ghi nhận tổng vốn FDI đăng ký đạt 28,54 tỷ USD, tăng 15,2% so với cùng kỳ năm trước. Riêng TP. Hồ Chí Minh thu hút 4,4 tỷ USD, vượt 117% kế hoạch cả năm. Hơn 5.723 dự án đang hoạt động tại các khu chế xuất và khu công nghiệp, với tổng vốn đăng ký hơn 76,8 tỷ USD. Sự gia tăng này phản ánh nhu cầu mở rộng sản xuất mạnh mẽ.

Tuy nhiên, đi cùng những cơ hội mở rộng sản xuất, nhu cầu vốn đầu tư ban đầu đang trở thành áp lực lớn, nhất là khi hợp đồng thuê đất kéo dài từ 20 đến 50 năm, đòi hỏi nguồn vốn lớn. Việc các ngân hàng mở rộng cửa tín dụng, chấp nhận hợp đồng thuê đất làm tài sản bảo đảm và kéo dài thời hạn vay được xem là “cú hích” giúp doanh nghiệp giảm bớt áp lực tài chính, từ đó tăng tốc đầu tư.

TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế, cho rằng, tín dụng dành cho khu công nghiệp, khu chế xuất, hỗ trợ sản xuất trong khu công nghiệp từ lâu đã là một trong những động lực chính thúc đẩy tăng trưởng công nghiệp, xuất khẩu và chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại Việt Nam.

Theo ông, với hơn 400 khu công nghiệp đang hoạt động, đóng góp khoảng 50% giá trị sản xuất công nghiệp và khoảng 70% kim ngạch xuất khẩu, việc mở rộng tín dụng cho các doanh nghiệp trong khu công nghiệp là hết sức cần thiết để đảm bảo chuỗi sản xuất, cung ứng liên tục, hiện đại hóa thiết bị, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Tuy nhiên, hiện vẫn còn những rào cản lớn như: Thiếu vốn trung và dài hạn phù hợp cho các dự án có quy mô lớn; lãi suất và điều kiện vay còn chưa ổn định gây khó cho doanh nghiệp; thủ tục hành chính, đảm bảo về hạ tầng, giao thông, điện nước trong khu công nghiệp chưa đồng bộ, làm tăng chi phí vốn vay; rủi ro về môi trường và quy hoạch nếu không được đánh giá kỹ càng.

Do đó, ông đề xuất cần có gói tín dụng ưu tiên chung cho khu công nghiệp, khu chế xuất, không chỉ riêng khu công nghiệp xanh với lãi suất hợp lý, thời hạn vay dài hơn, bảo đảm các hỗ trợ về thủ tục. Ngân hàng Nhà nước nên hợp tác với các địa phương, chủ đầu tư khu công nghiệp để cải thiện hạ tầng, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận vốn dễ dàng; đồng thời phối hợp chính sách tài chính, thuế, đất đai để giảm chi phí vốn cho doanh nghiệp trong khu công nghiệp.

CBRE Việt Nam nhận định: Bất động sản khu công nghiệp sẽ là mảnh đất tốt để các tổ chức tín dụng phát triển các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng bán lẻ và tài trợ vốn cho sản xuất, kinh doanh. Với sự cạnh tranh đa dạng hóa sản phẩm của nhiều ngân hàng, thời gian tới, các doanh nghiệp, chủ đầu tư hạ tầng khu công nghiệp và doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh tại các khu, cụm công nghiệp đều có nhiều cơ hội tiếp cận các khoản vay với lãi suất phù hợp và hạn mức lớn.