Lành mạnh hóa thị trường khí

Thông tin được Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đưa ra tại Diễn đàn Phát triển thị trường khí Việt Nam “Nút thắt, giải pháp phát triển hoạt động kinh doanh khí dầu mỏ hóa lỏng (LPG) tại Việt Nam” tổ chức ngày 23/11 cho thấy, thị trường LPG tại Việt Nam liên tục đạt mức tăng trưởng cao trong giai đoạn gần đây (khoảng 10%) so với mức tăng trưởng trung bình của thế giới và khu vực (khoảng 4%).

Nguồn cung LPG trong nước được cấp từ các nhà máy xử lý khí và nhà máy lọc dầu (Nhà máy xử lý khí Dinh Cố và Cà Mau; Nhà máy Lọc dầu Dung Quất và Nhà máy Condesate Đông Phương).

Nguồn cung nhập khẩu LPG của Việt Nam chủ yếu từ các nước: Trung Quốc (chiếm 56%), Qatar (chiếm 14%), Kuwait (chiếm 14%), Thái Lan (chiếm 9%) và Saudi Arabia (chiếm 7%).

Trong năm 2019, tổng sản lượng tiêu thụ LPG của Việt Nam đạt 2.303.980 tấn; trong đó, nguồn cung trong nước là 885.883 tấn (chiếm 38,5%), nhập khẩu đạt 1.418.097 tấn (chiếm 61,5%). Trong 9 tháng năm 2020, sản lượng LPG tiêu thụ của Việt Nam đạt 1.717.881 tấn (tăng 3%) so với cùng kỳ năm 2019; trong đó, nguồn cung nội địa đạt 549.948 tấn (chiếm 32%), nhập khẩu đạt 1.162.933 tấn (chiếm 68%).

Dự kiến 3 tháng cuối năm lượng LPG tiêu thụ sẽ tăng nhanh, đạt tốc độ tăng trưởng khoảng 9% so với năm 2019. Đáng chú ý, thị trường bán lẻ LPG/LPG chai của Việt Nam vẫn giữ thị phần lớn và đang được các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm, tham gia thị trường thông qua hình thức đầu tư gián tiếp, góp vốn tại các công ty phân phối, bán lẻ LPG.

Bên cạnh những tín hiệu tích cực, ông Hoàng Anh Tuấn - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương chỉ rõ, hoạt động kinh doanh LPG trong thời gian qua vẫn còn tồn tại những hạn chế như: chi phí kinh doanh, chi phí bán hàng còn cao so với giá thành sản phẩm. Giá và cơ chế giá LPG trong nước phụ thuộc hoàn toàn sự biến động giá thế giới, thiếu tính linh hoạt và ổn định…

Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh như chiếm dụng chai LPG, chiết nạp lậu… vẫn còn diễn ra phức tạp và chưa có giải pháp căn cơ để xử lý triệt để. Hệ thống phân phối LPG, đặc biệt là LPG chai chưa được các doanh nghiệp coi trọng, xây dựng bài bản, thiếu sự gắn kết, nhỏ lẻ, hiệu quả chưa cao…

Chưa kể, tình trạng một số doanh nghiệp kinh doanh LPG chiếm dụng trái phép chai LPG của các doanh nghiệp có uy tín, trong đó có nhiều chai LPG chiếm dụng bị cắt tay xách, mài vỏ, không được kiểm định và đưa ra thị trường có chiều hướng phức tạp và tinh vi hơn, tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn, rò rỉ gas, cháy nổ, đe dọa trực tiếp tới tài sản, tính mạng người sử dụng.

Các đối tượng sang chiết gas trái phép ngày càng sử dụng thủ đoạn tinh vi hơn nhằm qua mặt lực lượng chức năng như: tận dụng bãi đỗ xe trống trải cách xa khu dân cư, các khu nhà trọ, bãi đất trống, để tiến hành sang chiết gas trực tiếp từ xe bồn chứa LPG vào bình gas loại 12 kg một cách nhanh chóng, tiện lợi thu gọn hiện trường hoặc sang chiết gas mini trái phép.

Trong những tháng đầu năm năm 2020, lực lượng quản lý thị trường đã tiến hành 4.805 lượt kiểm tra, phát hiện 1.786 vụ việc vi phạm trong kinh doanh LPG, tịch thu 3225 chai LPG, LPG chai các loại, 1.395 chai LPG mini. Tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính trên là 3.548.296.000 triệu đồng; trị giá hàng hóa vi phạm là 450.309.000 đồng.

Theo Hiệp hội Gas Việt Nam cho rằng, hoạt động kinh doanh LPG những năm qua vẫn có nhiều nút thắt lớn khi chuyển từ hình thức phân phối nhà nước sang cơ chế cạnh tranh giữa các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp lớn đều muốn nâng cao quy mô để bảo đảm hiệu quả, trong khi các doanh nghiệp nhỏ muốn hạ điều kiện để tồn tại độc lập. Nhiều doanh nghiệp sẵn sàng kinh doanh gas giả, gas lậu, trốn thuế... để có giá thấp, dẫn đến nhiều nguy cơ mất an toàn cho người tiêu dùng. Đây là thực trạng cần giải quyết để vừa tạo điều kiện tốt nhất, thuận lợi cho các doanh nghiệp kinh doanh LPG, vừa đxử lý những doanh nghiệp làm ăn bát nháo, gây ảnh hưởng xấu đến thị trường LPG hiện nay.