Lạng Sơn: Sai phạm về quản lý đất đai và công trình thủy lợi ở Văn Lãng

Chuyển mục đích sử dụng và cấp “sổ đỏ” không đúng quy định

Vị trí nơi có mương thủy lợi bị gãy, đổ do sạt lở taluy dương nằm trên phần đất đã cấp cho bà Trần Thị Thuận và ông Vi Văn Duyên (trú tại huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn) thuộc một phần diện tích thửa đất số 1152 (tách từ thửa đất số 1139), thửa đất số 1154 (tách từ thửa đất số 1140).

Hai thửa đất này bà Thuận và ông Duyên nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ hộ gia đình ông Hoàng Văn Lai (thôn Nà Cưởm, xã Tân Lang, huyện Văn Lãng nay là khu 8 thị trấn Na Sầm. Ông Lai đã qua đời, đất được thừa kế sang tên cho vợ là Nguyễn Mai Lan và con trai là Hoàng Duy Thái).

Ngày 29 và 30/3/2022, UBND huyện Văn Lãng đã cho phép chuyển mục đích sử dụng từ đất rừng sản xuất sang đất ở tại đô thị đối với bà Thuận và ông Duyên, thuộc một phần diện tích các thửa đất số 1152 và số 1154.

Tại 2 thửa đất trên có tuyến mương thuỷ lợi thuộc hệ thống mương thuỷ lợi công trình đập thuỷ luân Na Sầm đi qua. Quá trình các hộ này san ủi, tạo mặt bằng, di chuyển đoạn mương đã làm gián đoạn cung cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp.

Hai hộ gia đình san gạt độ cao (vật liệu xây dựng) trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi chưa được cấp giấy phép theo quy định

Theo Báo cáo số 446/BC-UBND của UBND huyện Văn Lãng (báo cáo giải trình với HĐND huyện), việc giao đất, giao rừng năm 1997 (do Kiểm lâm chủ trì) và UBND huyện Văn Lãng cấp giấy chứng nhận lần đầu năm 1999 (do Hội đồng cấp Giấy chứng nhận xã, Phòng Địa chính) thực hiện là chưa đảm bảo đúng theo hiện trạng.

Tại thời điểm cấp GCN trên đất có tuyến mương do Nhà nước quản lý đi qua nhưng đã cấp GCNQSD đất cho hộ gia đình cả diện tích đất mương thuỷ lợi do Nhà nước quản lý. Dẫn đến việc năm 2007, ông Hoàng Văn Lai lập hồ sơ cấp đổi GCN cấp năm 1999 theo dự án đo đạc lập bản đồ địa chính tỷ lệ 1/10.000 đất Lâm nghiệp xã Tân Lang và được UBND huyện Văn Lãng cấp đổi GCN năm 2010, thửa đất số 696, tờ bản đồ địa chính đất lâm nghiệp số 01 xã Tân Lang (nay là thị trấn Na Sầm), diện tích 13.346m², mục đích sử dụng đất rừng sản xuất, địa chỉ tại thôn Nà Cưởm, xã Tân Lang, huyện Văn Lãng là chưa đảm bảo.

Về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, trong quá trình hoàn thiện thủ tục hồ sơ, Chi nhánh VP ĐKĐĐ huyện Văn Lãng đã đến đo đạc tại thực địa thửa đất và đã phát hiện tuyến mương. Tuy nhiên, việc không thực hiện thể hiện tuyến mương hiện có trên sơ đồ thửa đất là không đúng theo quy định tại Điểm 2.5 Điều 8 Thông tư số 25/2014/TT-BTNMT của Bộ TN&MT. Do vậy, việc cấp GCN QSDĐ là chưa đúng với các quy định hiện hành.

Bên cạnh đó, việc chuyển mục đích sử dụng đất khi đang có tuyến mương do nhà nước quản lý trên diện tích chuyển mục đích sử dụng đất cho hộ gia đình khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép là chưa đúng theo các quy định của pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai.

Tự ý di chuyển, gây hư hỏng mương thủy lợi do Nhà nước quản lý

Theo Báo cáo số 446 của UBND huyện Văn Lãng, ngày 9/5/2022 các hộ gia đình, cá nhân bà Trần Thị Thuận, ông Vi Văn Duyên gửi đơn xin cải tạo mặt bằng kèm theo Hợp đồng đổ thải số 16/HĐNT/ĐT đến UBND Thị trấn Na Sầm.

Ngày 20/5/2022 UBND Thị trấn Na Sầm ban hành Thông báo số 50/TB-UBND (về việc cải tạo, san lấp mặt bằng khu đất hộ gia đình ông Duyên và bà Thuận). Từ 10/12/2022 các hộ gia đình, cá nhân này tiến hành san gạt, hạ độ cao thửa đất. Đất thải được đổ tại công trình sân thể thao trung tâm huyện.

Tuyến mương thủy lợi Pác Cần liên tục bị gãy đổ, dẫn đến không thể cung cấp nước tưới phục vụ sản suất nông nghiệp của hàng chục hộ dân xã Bắc Việt (Văn Lãng, Lạng Sơn)

Ngày 12/12/2022 Xí nghiệp khai thác công trình thủy lợi Văn Lãng phát hiện có máy xúc đang san gạt đất, làm hư hỏng tuyến mương và đã phối hợp với UBND thị trấn Na Sầm lập biên bản, đề nghị dừng thi công và yêu cầu cầu khắc phục hư hỏng, hoàn trả như hiện trạng ban đầu. (Tại thời điểm lập biên bản, Xí nghiệp không nhận được thông báo nào, cũng như hồ sơ thiết kế, giải pháp thi công).

Ngày 23/12/2022, các hộ gia đình, cá nhân nói trên bắt đầu đào khuôn và thi công xây dựng đoạn mương nằm hoàn toàn trên nền đất được san gạt. Đến ngày 10/1/2023 thi công xong. Tuy nhiên sau đó đoạn mương bị sạt lở.

Báo cáo 446 của UBND huyện Văn Lãng nêu rõ, việc thi công tuyến mương không đúng các quy định, dẫn đến ngày 31/1/2023 phần taluy xây dựng đoạn mương bị sạt lở kéo theo cả một đoạn mương dài khoảng 35m. Sau đó các hộ gia đình tiến hành thi công lại đoạn mương. Nhưng do phần taluy giật cấp để đặt đoạn mương đã bị sạt lở không thể xây dựng mương trên nền đất nên đã xây cầu máng. Đến ngày 10/2/2023 thì thi công xong.

Tuy nhiên, do đợt sạt lở trước đã tạo hàm ếch ở taluy phía trên đoạn mương nên ngày 4/3/2023 đất đá trên taluy tiếp tục sạt lở xuống làm gẫy toàn bộ đoạn cầu máng. Các hộ gia đình lại xây dựng hoàn trả đoạn cầu máng bị gẫy hỏng bằng cầu máng mới.

Chưa dừng lại, đến ngày 27/3/2023 đất đá tiếp tục sạt lở làm hỏng đoạn cầu máng, các hộ gia đình lại tiếp tục xây dựng hoàn thành dẫn nước lưu thông. Đến ngày 24/6 vừa qua, do mưa lớn đất đá tiếp tục sạt lở làm hư hỏng một phần đoạn cầu máng, đến nay chưa khắc phục.

Cũng theo Báo cáo số 446, việc quy hoạch mỏ đất đắp, san gạt, đổ thải đối với khu vực các thửa đất số 1152, 1154 không nằm trong quy hoạch mỏ đất đắp đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

Tại đơn xin san lấp mặt bằng ngày 9/5/2022 của 2 hộ gia đình và Thông báo số 50 ngày 20/5/2022 của UBND Thị trấn Na Sầm (về việc cải tạo, san lấp mặt bằng khu đất hộ gia đình ông Duyên và bà Thuận) ghi rõ là đất đổ thải tại bãi xử lý rác thải Tân Lang (nay là xã Bắc Việt) theo hợp đồng số 16/HĐNT/ĐT ngày 10/5/2022 với Công ty TNHH Huy Hoàng.

Nhưng một phần đất thải lại được đổ tại dự án Sân thể thao huyện là không đúng vị trí đã được UBND Thị trấn Na Sầm chấp thuận. Trong quá trình san gạt, hạ độ cao thửa đất, các hộ gia đình cũng chưa nộp các khoản phí, lệ phí tài nguyên môi trường theo quy định.

Việc 2 hộ gia đình san gạt độ cao (vật liệu xây dựng) trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi cần được cấp giấy phép theo quy định tại khoản 3 Điều 13 Nghị định 67/2018/NĐ-CP mà chưa được UBND tỉnh Lạng Sơn cấp phép theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 16 của Nghị định này là vi phạm về quản lý và bảo vệ công trình thủy lợi.

Theo UBND huyện Văn Lãng, việc các hộ tự ý san gạt ngoài diện tích được chuyển mục đích sử dụng khi chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép với diện tích khoảng 1.244 m2 (trong đó diện tích đã san gạt tạo mặt bằng là 304,2 m; diện tích mái ta luy là 939,8m’) là vi phạm pháp luật về quản lý đất đai.

Ngoài ra, ông Duyên và bà Thuận cũng không chấp hành các quy định về nghĩa vụ kê khai nghĩa vụ thuế BVMT với cơ quan thuế theo quy định, với số tiền khoảng 37.920.960 đồng.

UBND huyện Văn Lãng cũng chỉ rõ, việc 2 hộ gia đình tự ý di chuyển đoạn mương dài khoảng 102m khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép là vi phạm về quy định quản lý và bảo vệ công trình thủy lợi. Thiệt hại khoảng 65 triệu đồng, là tài sản do Xí nghiệp khai thác công trình thủy lợi đang quản lý.

Về năng lực quản lý tuyến mương của 2 hộ gia đình là không đúng với quy định của pháp luật về quản dự án đầu tư xây dựng tại khoản 4 Điều 62 Nghị định 15/2021/NĐ-CP của Chính phủ.

Khu vực tuyến mương đi qua vẫn tiềm ẩn nguy cơ sạt lở

Bên cạnh đó, các hộ này thiếu trách nhiệm trong việc khắc phục hoàn trả tuyến mương. Cụ thể, khi tuyến mương bị đổ (sau khi di chuyển) đã không khắc phục ngay, làm thiếu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp thuộc Cánh đồng Na Khuông - Lăng Bó, thôn Tà Coóc, xã Bắc Việt, ước tính tổng thiệt hại trên 110 triệu đồng.

Báo TN&MT sẽ tiếp tục thông tin.

Công trình đập dâng thủy luân Na Sầm được xây dựng năm 1966-1967. Ban đầu công trình được thiết kế phục vụ máy phát điện cung cấp cho thị trấn Na Sầm và 2 tổ máy thủy luân phục vụ tưới cho sản xuất nông nghiệp thuộc địa bàn xã Tân Lang (nay là thị trấn Na Sầm, xã Bắc Việt) với thiết kế ban đầu là 80ha. Đến năm 1986 dừng hoạt động phát điện, công trình chỉ phục vụ cho sản xuất nông nghiệp. Năm 2001 công trình được UBND tỉnh Lạng Sơn giao cho Xí nghiệp thủy nông huyện Văn Lãng (nay là Xí nghiệp khai thác công trình thủy lợi Văn Lãng) quản lý khai thác theo Quyết định số 73/QĐ-UB ngày 28/12/2001. Hiện nay công trình đảm bảo cung cấp nước tưới cho 27,6 ha đất sản xuất nông nghiệp.