Làng văn hóa du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn thuộc xã Bắc Sơn, cách trung tâm thành phố Lạng Sơn khoảng 80 km. Hơn 400 ngôi nhà sàn nằm gọn trong thung lũng Bắc Sơn. Người dân sinh sống ở đây chủ yếu là người dân tộc Tày và có đến 90% mang họ Dương.
Nhà sàn ở đây theo kiến trúc truyền thống 5 gian, chủ yếu được làm bằng gỗ nghiến, gỗ lý xưa. Ðể chuẩn bị đủ vật liệu này, người dân phải dày công vào tận rừng sâu, núi cao kiếm tìm những loại gỗ tốt lâu năm, đảm bảo sự bền vững, chắc chắn.
Đến với Quỳnh Sơn, du khách như đến một thế giới riêng, nơi những ngôi nhà sàn truyền thống xếp lớp đều đặn, cùng quay mặt về hướng Nam, lưng tựa vào dãy núi đá sừng sững. Làng Quỳnh Sơn hạnh phúc đúng như lời các cụ xưa vẫn dạy “lấy vợ hiền hoà, làm nhà hướng Nam” để thể hiện mong muốn khát vọng giản dị về cuộc sống viên mãn. Thoạt nhìn, những mái ngói âm dương tưởng như giống hệt nhau, nhưng nếu để ý kỹ, mỗi căn nhà lại mang dấu ấn riêng nơi hiên, cửa hay vách gỗ như chính cá tính của từng gia chủ…
Theo Bí thư Đảng uỷ xã Phùng Thị Thanh Nga, người dân làng Quỳnh Sơn đều mang họ Dương, tạo nên nét riêng có của một cộng đồng đồng tộc, đồng cư của làng du lịch cộng đồng này. Cũng vì vậy, cả làng đều đồng lòng gìn giữ những nét đẹp cha ông nghìn đời.
Gia đình ông Dương Công Chài là một trong 5 hộ đầu tiên chuyển đổi sang làm du lịch homestay để đón khách. "Hầu hết các ngôi nhà trong thôn đều lợp ngói âm dương, vách nhà làm bằng gỗ hoặc tre, nứa", ông Chích giới thiệu về nhà sàn. Theo ông, ngói âm dương hay còn gọi là ngói máng, là loại vật liệu lợp mái nhà sàn truyền thống của người Tày. Đặc tính của ngói là mát mẻ vào mùa hè và ấm vào mùa đông giá lạnh, được sản xuất ngay tại xã.
Bằng cách giữ vẹn nguyên những nếp nhà sàn lợp mái ngói âm dương, người Tày làng Quỳnh Sơn đang viết tiếp câu chuyện về một vùng quê mẫu mực, nơi du lịch phát triển song hành cùng bản sắc dân tộc.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Lạng Sơn Đinh Hữu Học khẳng định, trong những năm qua, tỉnh Lạng Sơn chú trọng xây dựng thương hiệu Làng du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn trở thành một điểm đến du lịch cộng đồng phát triển theo hướng xanh và bền vững. Địa phương tập trung cải thiện hạ tầng gắn với bảo vệ môi trường, cùng với bảo tồn cảnh quan và kiến trúc truyền thống. Làng du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn với các mô hình homestay, ẩm thực bản địa, nghề thủ công truyền thống, hoạt động trải nghiệm văn hóa nông nghiệp được thúc đẩy, trở thành nguồn phát triển sinh kế tại chỗ. Xã Bắc Sơn đã xây dựng các chương trình đào tạo kỹ năng đón tiếp, quản lý dịch vụ, vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng cháy, chữa cháy, bảo vệ môi trường và ứng xử văn minh du lịch, qua đó nâng cao năng lực làm du lịch cho cộng đồng dân cư, chia sẻ lợi ích công bằng, tạo việc làm ổn định, nhất là đối với phụ nữ và thanh niên.
Du khách có thể tản bộ khám phá ngôi làng cổ mang đậm nét của đồng bào dân tộc Tày xứ Lạng.
Từ năm 2023, Trung tâm Xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch tỉnh Lạng Sơn đã tập trung truyền thông, quảng bá sâu rộng điểm đến Làng du lịch cộng đồng Quỳnh Sơn. Bà Trần Thị Bích Hạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch tỉnh Lạng Sơn cho biết, hình ảnh làng du lịch không chỉ được giới thiệu trên các ấn phẩm, mà còn được đầu tư xây dựng các video chất lượng cao. Nhiều video về làng Quỳnh Sơn đã thu hút hàng triệu lượt xem, tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, góp phần nâng cao đáng kể nhận diện cho thương hiệu du lịch cộng đồng tại Lạng Sơn.
Khung cảnh bình yên tại ngôi làng du lịch tốt nhất thế giới.
Đến Quỳnh Sơn, du khách còn được khám phá cách làm ngói âm dương đặc biệt tại đây. Đây cũng là một trong những sản phẩm du lịch thu hút du khách tới trải nghiệm.
Nhắc đến Bắc Sơn, không thể không nhắc đến những cách đồng lúa vàng óng. Những ngày mùa, bà con xuống đồng đã đi vào thơ ca hay những bức hình vang danh thế giới.
Mùa này, du khách còn được trải nghiệm chèo thuyền trên khúc quanh co của suối Phai Rằm.
Cùng với đó là hành trình trải nghiệm đồng vọng với giai điệu trường tồn của cuộc sống, giản dị như tiếng đàn tính luôn ngân vọng hòa cùng giọng hát then trầm bổng, ru lòng người thư thái.
