Kỳ họp thứ 2, Quốc hội Khóa XIV: Đa dạng hóa nguồn lực tái cơ cấu kinh tế

Cần phân tích mức độ rủi ro, tính khả thi và nguồn lực trong Kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016-2020

Mới dừng lại ở cấp Trung ương

Hầu hết các ý kiến của đại biểu Quốc hội đánh giá cao kết quả TCC nền kinh tế trong giai đoạn vừa qua. Các đại biểu Trần Anh Tuấn (TP. Hồ Chí Minh), Phùng Văn Hùng (Cao Bằng) thống nhất nhận định, qua hơn 5 năm thực hiện, việc TCC nền kinh tế đã có những đóng góp tích cực, giúp nền kinh tế Việt Nam vượt qua giai đoạn cực kỳ khó khăn. Bên cạnh đó, việc chọn 3 khâu đột phá trong TCC là đầu tư công, doanh nghiệp nhà nước và các tổ chức tín dụng có ý nghĩa vô cùng quan trọng.

“Từ khi bắt đầu thực hiện tái cấu trúc, kinh tế đã có mức độ tăng trưởng khá ổn định. Chất lượng tăng trưởng cải thiện, năng lực cạnh tranh quốc gia cấp địa phương được nâng lên. Việc tái cấu trúc nền kinh tế đang chuyển dịch theo các ngành có lợi thế cạnh tranh” – đại biểu Trần Anh Tuấn nói.

Tuy vậy, theo các đại biểu, TCC nền kinh tế vẫn chưa đạt được những mục tiêu đề ra. Một trong những nguyên nhân quan trọng, theo đại biểu Phùng Văn Hùng là chưa tạo được sự thống nhất, lan tỏa về mặt nhận thức từ Trung ương tới địa phương về tầm quan trọng của TCC nền kinh tế. “Tại các địa phương, tình trạng coi TCC là việc của Trung ương khá phổ biến” – đại biểu Hùng nói và cho rằng, cần quyết liệt hơn nữa trong công tác chỉ đạo, tuyên truyền, hướng dẫn nhằm nâng cao nhận thức, hiểu biết về TCC kinh tế đối với các cấp, các ngành; coi việc tham gia quá trình TCC nền kinh tế là trách nhiệm của chính mình.

Cũng theo đại biểu Hùng, trong TCC, nhà nước phải là nhà kiến tạo nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, xây dựng và bảo đảm môi trường kinh doanh bình đẳng. Đồng thời, đưa ra các chính sách có tính chất đòn bẩy thu hút nguồn lực xã hội vào những lĩnh vực ưu tiên. Nhà nước phải là người định hướng, dẫn đường cho quá trình TCC. Doanh nghiệp phải đóng vai trò quyết định, đóng góp nguồn lực chủ yếu cho TCC. Bằng cách làm này, nguồn lực quốc gia sẽ được TCC, phân bổ lại một cách hợp lý theo quy luật của thị trường.

Đa dạng nguồn lực

Theo Kế hoạch TCC nền kinh tế giai đoạn 2016-2020, Chính phủ dự kiến cần một nguồn lực TCC lên đến trên 10,5 triệu tỷ đồng. Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, nếu không có sự tham gia của khối kinh tế ngoài nhà nước thì hiệu quả và tính khả thi của TCC sẽ không cao.

Theo đại biểu Lê Quân (Hà Nội), Kế hoạch TCC cần chỉ rõ 3 khâu quan trọng để giải phóng nguồn lực trong dân: Thứ nhất, cần mạnh dạn thoái vốn tại các doanh nghiệp nhà nước, chỉ giữ những doanh nghiệp quan trọng để đảm bảo an ninh quốc phòng, an sinh phúc lợi xã hội; thứ hai, cần đẩy mạnh hợp tác công tư, vì giải pháp này đang mờ nhạt, trong khi hợp tác công tư giúp nhanh chóng thu hút nguồn lực xã hội vào dịch vụ công, tạo đột phá phát triển hạ tầng, nâng cao chất lượng dịch vụ, giáo dục, văn hóa, y tế, du lịch…; thứ ba, cần mạnh dạn đánh giá lại các đơn vị sự nghiệp công lập. Với những đơn vị tự chủ phát triển tốt thì giao tự chủ phát triển, tiếp tục đầu tư, còn những đơn vị có tình trạng chồng chéo, nguồn thu chủ yếu từ việc cho thuê tài sản công thì nên cổ phần hóa, tạo điều kiện cho tư nhân đầu tư.

Bổ sung ý kiến, đại biểu Phùng Văn Hùng phân tích, khi nhà nước làm được vai trò của một nhà kiến tạo liên kết và hành động như Thủ tướng Chính phủ tuyên bố thì sẽ là động lực để khối doanh nghiệp ngoài nhà nước tham gia vào tiến trình TCC, bởi đó cũng chính là lợi ích của các doanh nghiệp.

Đặc biệt, các đại biểu cũng chỉ ra một thực tế, trong công tác TCC nền kinh tế, hiện chưa có một cơ quan chính thức có đủ thẩm quyền điều phối, kiểm tra đôn đốc thực hiện; chưa có sự phân công cụ thể hay đưa ra được lộ trình thực hiện TCC và một cơ chế giám sát hiệu quả.

Do đó, các đại biểu mong muốn tại kỳ họp này, Quốc hội sẽ ban hành một Nghị quyết riêng về TCC. Đồng thời, Chính phủ sẽ thành lập một cơ quan chỉ đạo chuyên trách, tinh gọn ở Trung ương với người đứng đầu là Thủ tướng Chính phủ; tại địa phương, thành lập cơ quan cấp tỉnh, thành phố với người chỉ đạo là Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố.

Bên cạnh đó, cần sớm hình thành cơ quan quản lý vốn và tài sản nhà nước tại doanh nghiệp nhà nước nhằm tách bạch chức năng quản lý hành chính nhà nước về kinh tế, chức năng chủ sở hữu và cũng cần hình thành doanh nghiệp quản lý phần vốn tại địa phương có chức năng đại diện nhà nước, cùng các cơ quan Trung ương, vận hành và huy động nguồn lực của nhà nước phục vụ phát triển kinh tế.