Kinh tế Việt Nam: Từ lạc hậu đến cạnh tranh quốc tế

Nhìn lại 75 năm qua (1945-2020), đặc biệt là trong giai đoạn đổi mới toàn diện đất nước (1986-2020), nền kinh tế Việt Nam đã đạt được những kỳ tích đáng tự hào, không chỉ làm đổi thay diện mạo, vị thế, uy tín của đất nước, mà còn tích cực chủ động hội nhập ngày càng sâu, rộng với nền kinh tế toàn cầu để cạnh tranh cùng phát triển.

Khắc phục tàn dư và lạc hậu

Sử sách ghi dấu, ngay sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, không lâu sau, cả dân tộc đã lại phải gồng mình bước vào cuộc trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp.

Đứng trước muôn vàn khó khăn bởi giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm…, Đảng và Chính phủ đã lãnh đạo các tầng lớp xã hội bắt tay ngay vào giải quyết những khó khăn cấp bách để tăng cường thực lực cho cách mạng.

Nền kinh tế từ tàn dư của thực dân, phong kiến để lại đã được chuyển sang phát triển kinh tế dân chủ, độc lập, phục vụ kháng chiến và kiến quốc. Cùng với nông nghiệp, công nghiệp và thủ công nghiệp cũng được Đảng, Chính phủ định hướng phát triển để phục vụ kháng chiến (phát triển công nghiệp quốc phòng) và tiêu dùng (sản xuất hàng hóa).

Giai đoạn 1955-1975, nền kinh tế được Đảng, Chính phủ hoạch định theo hướng công nghiệp hóa. Những số liệu lịch sử ghi lại cho thấy, đến năm 1975, ở miền Bắc đã có 1.335 xí nghiệp công nghiệp quốc doanh (tăng 323 xí nghiệp so với năm 1960); giá trị tổng sản lượng công nghiệp tăng gấp 16,6 lần năm 1955 (bình quân tăng 14,7%/năm); tỷ trọng công nghiệp trong tổng sản phẩm xã hội (GDP) tăng từ 32,7% năm 1960 lên 42,6% năm 1975; thu nhập quốc dân từ 18,2% tăng lên 28,7% trong 15 năm tương ứng…

0858-anh-11
Quốc hội phê chuẩn Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU

Cùng với định hướng công nghiệp hóa, nông nghiệp tiếp tục được thúc đẩy phát triển. Sản lượng lương thực quy thóc từ 3,76 triệu tấn năm 1955 đã tăng lên 5,49 triệu tấn năm 1975. Hoạt động thương mại được chú trọng, với tổng mức bán lẻ hàng hóa xã hội đến năm 1975 đã tăng gấp 7,8 lần, kim ngạch xuất khẩu tăng 21,3 lần, kim ngạch nhập khẩu tăng 11,8 lần, so với năm 1955. Miền Bắc quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội, tập trung phát triển kinh tế với những kết quả tích cực, trở thành hậu phương lớn vững chắc cho miền Nam kháng chiến chống Mỹ.

Giai đoạn 1976-1986, hàng loạt cơ sở công nghiệp, nông nghiệp, giao thông ở miền Bắc do chiến tranh tàn phá đã được khôi phục lại và xây dựng mới; kinh tế quốc doanh và kinh tế tập thể ở miền Bắc được củng cố; bước đầu thực hiện cải tạo và sắp xếp công thương nghiệp tư doanh ở miền Nam. Mặc dù vậy, khi thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1976-1980), thành tựu phát triển kinh tế đạt được chưa tương xứng với sức lao động và vốn đầu tư bỏ ra, nền kinh tế đã bị mất cân đối, thu nhập quốc dân chưa bảo đảm được tiêu dùng của xã hội… Chuyển sang kế hoạch 5 năm lần thứ 2 (1981-1985), Đảng và Chính phủ đã đưa ra nhiều quyết sách sửa đổi cơ chế quản lý, nền kinh tế tuy đã có bước phát triển khá hơn, song hệ quả của tư duy quản lý kinh tế bao cấp, trì trệ, lạc hậu… đã khiến cho khủng hoảng kinh tế - xã hội diễn ra trầm trọng, lạm phát cao với tốc độ phi mã, nhiều doanh nghiệp nhà nước sản xuất bị đình đốn, bội chi ngân sách lớn, giá cả tăng cao, đời sống nhân dân hết sức khó khăn. Trong bối cảnh ấy, Đại hội lần thứ VI của Đảng (năm 1986) đã kịp thời xác định những nguyên tắc cơ bản đổi mới phát triển đất nước, bao gồm đổi mới về kinh tế.

Đổi mới, tự chủ và hội nhập

Ông Phạm Chánh Trực - nguyên Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương - chia sẻ: Quan điểm đổi mới từ Đại hội lần thứ VI của Đảng là nhìn thẳng vào sự thật, yếu kém, tiến hành đổi mới phát triển toàn diện các lĩnh vực, trong đó xác định trọng tâm là đổi mới kinh tế. Đặc điểm quan trọng về đổi mới kinh tế là phát triển kinh tế nhiều thành phần, lưu thông hàng hóa tự do, hợp tác quốc tế để phát triển.

Trên cơ sở đó, hàng loạt quyết sách đã được Đảng, Chính phủ đưa ra, từng bước chuyển đổi nền kinh tế từ mô hình kế hoạch hóa tập trung, quan liêu, bao cấp, lạc hậu, sang phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhiều thành phần, có sự điều tiết của nhà nước; hội nhập kinh tế quốc tế theo phương châm tự chủ, tự lực, tự cường, phát huy tối đa nội lực, bảo đảm độc lập và định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo vệ các lợi ích dân tộc, an ninh quốc gia...

0857-anh-2
Xuất khẩu là điểm sáng trong bức tranh kinh tế

Với các chính sách thích hợp được đưa ra, nền kinh tế Việt Nam đã phát triển và tăng trưởng cao thuộc top đầu trên thế giới. GDP tăng trưởng bình quân đạt gần 7%/năm. Đến nay, quy mô GDP đã tăng gấp hàng chục lần, xuất khẩu tăng gấp hơn 200 lần… so với thời điểm khi nền kinh tế bắt đầu chuyển đổi; cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực với công nghiệp và dịch vụ là chủ đạo.

Ở góc độ hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam đã có quan hệ thương mại với hơn 230 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó bao gồm hầu hết đối tác là các nước lớn có nền kinh tế quy mô lớn và trình độ phát triển cao. Việt Nam tự tin có độ mở cửa nền kinh tế thuộc diện cao nhất thế giới, với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu lớn gấp hơn 2 lần quy mô GDP (đạt trên 500 tỷ USD năm 2019); ký kết nhiều Hiệp định thương mại tự do (FTA) đa phương và song phương, trong đó có những FTA thế hệ mới có chất lượng và mức độ cam kết mở cửa thị trường rất cao.

Nhìn lại chặng đường phát triển đất nước 75 năm qua, đặc biệt là những thành tựu trong giai đoạn đổi mới, tại lễ kỷ niệm 90 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930-3/2/2020), Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Chûa bao giúâ nûúác ta coá àûúåc cơ đồ, tiềm lực, vị thế như ngày nay. Công cuộc đổi mới đã đưa Việt Nam từ một nước nghèo, kết cấu hạ tầng kinh tế lạc hậu, trình độ thấp, trở thành một nước đang phát triển có mức thu nhập trung bình trên thế giới; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được cải thiện; chính trị, xã hội ổn định; quốc phòng, an ninh, độc lập, chủ quyền được giữ vững; vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng được nâng cao…

Ngọc Quỳnh
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: Cạnh tranh

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Thủ tướng Phạm Minh Chính kiểm tra một số dự án tại Vĩnh Phúc

Thủ tướng Phạm Minh Chính kiểm tra một số dự án tại Vĩnh Phúc

Sáng 16/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã kiểm tra dự án Khu du lịch Tam Đảo 2, Nhà máy chế biến thịt bò Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc.
Thủ tướng dự Lễ khởi công đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên

Thủ tướng dự Lễ khởi công đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên

Sáng 16/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự Lễ khởi công và phát động phong trào thi đua xây Dự án đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên tại Vĩnh Phúc.
Việt Nam hoàn tất thủ tục lưu chuyển hải đồ, tọa độ địa lý tại Vịnh Bắc Bộ

Việt Nam hoàn tất thủ tục lưu chuyển hải đồ, tọa độ địa lý tại Vịnh Bắc Bộ

Việt Nam đã hoàn tất thủ tục lưu chiểu hải đồ và danh sách tọa độ địa lý liên quan đến đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải tại Vịnh Bắc Bộ.
Nhà đất dôi dư sau sắp xếp bộ máy sẽ được sử dụng như nào?

Nhà đất dôi dư sau sắp xếp bộ máy sẽ được sử dụng như nào?

Lãnh đạo Bộ Tài chính mới đây đã thông tin về việc nhà đất dôi dư sau sắp xếp bộ máy của các bộ, ngành, địa phương.
Gỡ rào cản thể chế để kinh tế tư nhân phát triển

Gỡ rào cản thể chế để kinh tế tư nhân phát triển

Việc khơi thông các điểm nghẽn để khu vực kinh tế tư nhân bung ra cũng giống như gạch đá lâu nay đang cản trở dòng nước sẽ được nhấc ra để dòng nước chảy ào ào.

Tin cùng chuyên mục

Thủ tướng chỉ đạo loạt giải pháp đẩy mạnh Đề án 06

Thủ tướng chỉ đạo loạt giải pháp đẩy mạnh Đề án 06

Thủ tướng Chính phủ vừa ban hành Chỉ thị số 07/CT-TTg ngày 14/3/2025 nhằm thúc đẩy loạt giải pháp đẩy mạnh triển khai Đề án 06.
Lễ hội Hoa ban Điện Biên 2025: Nơi hội tụ, giao thoa tinh thần yêu nước của đồng bào các dân tộc

Lễ hội Hoa ban Điện Biên 2025: Nơi hội tụ, giao thoa tinh thần yêu nước của đồng bào các dân tộc

Tối 14/3, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long dự Khai mạc Lễ hội Hoa ban năm 2025 và Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc tỉnh Điện Biên.
Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn: Cửa khẩu thông minh góp phần đưa thương mại Việt Nam - Vân Nam đạt 5 tỷ USD

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn: Cửa khẩu thông minh góp phần đưa thương mại Việt Nam - Vân Nam đạt 5 tỷ USD

Kim ngạch thương mại giữa tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) và Việt Nam đạt gần 3 tỷ USD trong năm 2023 và có thể đạt 5 tỷ USD nhờ một phần từ cửa khẩu thông minh.
Chùm ảnh: Lễ phát động Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam năm 2025

Chùm ảnh: Lễ phát động Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam năm 2025

Chiều tối ngày 14/3/2025, tại TP. Hải Phòng, Bộ Công Thương tổ chức Lễ phát động Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam năm 2025.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ họp liên tục để điều chỉnh địa giới cấp xã

Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ họp liên tục để điều chỉnh địa giới cấp xã

Chủ tịch Quốc hội cho biết, từ sau giữa tháng 4/2025, cấp thẩm quyền họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ họp liên tục để điều chỉnh địa giới hành chính cấp xã.
Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam: Cơ hội gắn kết cộng đồng

Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam: Cơ hội gắn kết cộng đồng

Theo TS. Tạ Đình Thi, Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam là cơ hội gắn kết cộng đồng trong và ngoài nước, truyền cảm hứng và niềm tin cho toàn xã hội.
Xây dựng lực lượng Việt Nam tham gia gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc

Xây dựng lực lượng Việt Nam tham gia gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc

Chiều 14/3/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc.
Thương hiệu du lịch Việt không chỉ là thị trường giá rẻ

Thương hiệu du lịch Việt không chỉ là thị trường giá rẻ

Thương hiệu du lịch Việt Nam cần tập trung vào chất lượng thay vì số lượng, hướng đến du lịch cao cấp, trải nghiệm độc đáo và phát triển bền vững.
Phát động Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam 2025

Phát động Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam 2025

Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam năm 2025 với chủ đề “Thông tin minh bạch - Tiêu dùng trách nhiệm” đã chính thức được phát động tại TP. Hải Phòng.
Đại tướng Nguyễn Tân Cương trình dự án Luật Tình trạng khẩn cấp

Đại tướng Nguyễn Tân Cương trình dự án Luật Tình trạng khẩn cấp

Chiều 14/3/2025, tại phiên họp thứ 43 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Đại tướng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Tân Cương trình dự án Luật Tình trạng khẩn cấp.
Thượng nghị sỹ Hoa Kỳ: Việt Nam đang trở thành

Thượng nghị sỹ Hoa Kỳ: Việt Nam đang trở thành 'mắt xích' quan trọng trong chuỗi cung ứng

Theo Thượng nghị sỹ Hoa Kỳ Marsha Blackburn, Việt Nam đang trở thành một "mắt xích" quan trọng trong chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu.
Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ: Không tổ chức cấp huyện giúp giảm tầng nấc trung gian

Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ: Không tổ chức cấp huyện giúp giảm tầng nấc trung gian

Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, Tiến sĩ Thang Văn Phúc cho rằng, việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính là việc làm cần thiết, giảm tầng nấc trung gian…
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên là thành viên Ban Chỉ đạo phát triển khoa học, công nghệ

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên là thành viên Ban Chỉ đạo phát triển khoa học, công nghệ

Thủ tướng vừa ký Quyết định số 598/QĐ-TTg ngày 13/3/2025 thành lập Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06.
Hôm nay 14/3, Bộ Chính trị họp thống nhất chủ trương đề án sáp nhập tỉnh

Hôm nay 14/3, Bộ Chính trị họp thống nhất chủ trương đề án sáp nhập tỉnh

Ngày 14/3, Bộ Chính trị họp thống nhất chủ trương Đề án sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, mở rộng cấp xã.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị Phú Yên chủ động sắp xếp cấp xã

Chủ tịch Quốc hội đề nghị Phú Yên chủ động sắp xếp cấp xã

Trên tinh thần quyết liệt, căn cứ vào cơ sở tiêu chuẩn, điều kiện, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Phú Yên chủ động cho việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã.
Hàng nghìn người hợp luyện chuẩn bị Lễ kỷ niệm 50 giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

Hàng nghìn người hợp luyện chuẩn bị Lễ kỷ niệm 50 giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

Hàng nghìn người hợp luyện các lực lượng tham gia diễu binh, diễu hành chuẩn bị cho Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Thủ tướng giao Bộ trưởng Bộ Công Thương nghiên cứu giải pháp tăng xuất khẩu trái cây

Thủ tướng giao Bộ trưởng Bộ Công Thương nghiên cứu giải pháp tăng xuất khẩu trái cây

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính giao Bộ trưởng Bộ Công Thương nghiên cứu nội dung báo chí phản ánh về việc mở rộng thị trường, tăng xuất khẩu rau quả.
Thủ tướng: Phải có cơ chế, chính sách đủ mạnh để thúc đẩy khởi nghiệp

Thủ tướng: Phải có cơ chế, chính sách đủ mạnh để thúc đẩy khởi nghiệp

Thủ tướng nhấn mạnh giải pháp trọng tâm trong dự thảo Báo cáo Kinh tế - xã hội trình đại hội Đảng là phải có cơ chế, chính sách đủ mạnh để thúc đẩy khởi nghiệp.
Sắp xếp bộ máy: Phải công tâm, chọn người có đức, có tài

Sắp xếp bộ máy: Phải công tâm, chọn người có đức, có tài

Theo Chủ tịch Quốc hội, phải công tâm, vô tư, khách quan trong sắp xếp bộ máy. Qua đợt sắp xếp này phải thanh lọc, chọn người có đức, có tài, đủ tâm, đủ tầm.
Kim ngạch thương mại Việt Nam và bang Maryland (Hoa Kỳ) đạt hơn 1 tỷ USD

Kim ngạch thương mại Việt Nam và bang Maryland (Hoa Kỳ) đạt hơn 1 tỷ USD

Thống đốc bang Maryland cho biết, kim ngạch thương mại hai chiều giữa bang Maryland (Hoa Kỳ) và Việt Nam hiện đã đạt hơn 1 tỷ USD.
Mobile VerionPhiên bản di động