Kiểm toán Nhà nước trong hành trình phòng, chống tham nhũng, lãng phí

“Người gác cửa” nền tài chính công

Tham nhũng, lãng phí, tiêu cực là vấn đề nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn nguồn lực quốc gia, kìm hãm sự phát triển, làm tha hóa bộ máy và suy giảm niềm tin của Nhân dân. Đảng, Nhà nước luôn coi công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên.

Với vai trò “người gác cửa” nền tài chính công, hằng năm, Kiểm toán nhà nước xây dựng kế hoạch kiểm toán bám sát định hướng của Đảng, Nhà nước, ý kiến Đại biểu Quốc hội và những vấn đề tiềm ẩn rủi ro, dễ phát sinh tham nhũng, lãng phí trong quản lý tài chính công, tài sản công, đất đai, tài nguyên, môi trường.

Đồng thời, Kiểm toán nhà nước cụ thể hóa các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực vào các văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền ban hành, như Hệ thống Chuẩn mực Kiểm toán nhà nước, Quy trình kiểm toán, Quy trình kiểm toán vụ việc có dấu hiệu tham nhũng và các hướng dẫn kiểm toán về phòng, chống lãng phí.

Đặc biệt, với vai trò thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, Kiểm toán nhà nước bám sát chỉ đạo, tập trung kiểm toán các chủ đề lớn gắn với quản lý, điều hành ngân sách nhà nước, các lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng, lãng phí và các vấn đề dư luận quan tâm.

Trong giai đoạn 2021 - 2025, Kiểm toán nhà nước đã thực hiện kiểm toán 4 chuyên đề và 2 vụ việc có dấu hiệu tham nhũng theo yêu cầu Ban Chỉ đạo. Theo Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương, nhiều hiện tượng, dấu hiệu tham nhũng, lãng phí, tiêu cực đã được Kiểm toán nhà nước phát hiện như: Dự toán lập không sát thực tế, phân bổ dàn trải hoặc vượt định mức; “quy hoạch dự án treo” gây lãng phí cơ hội phát triển; công trình chậm tiến độ, vốn đầu tư tăng cao; sử dụng đất chưa hiệu quả, bị lấn chiếm, giao đất không qua đấu giá hoặc xác định giá thấp; đầu tư ngoài ngành, liên doanh, đầu tư ra nước ngoài thua lỗ, mất vốn…

Thông qua kiểm toán, giai đoạn 2021 - 2025, Kiểm toán nhà nước kiến nghị xử lý 239.795 tỷ đồng; kiến nghị chấn chỉnh, kiểm điểm trách nhiệm nhiều tập thể, cá nhân liên quan; kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ 894 văn bản quy phạm pháp luật, góp phần khắc phục bất cập về cơ chế, chính sách, siết chặt kỷ cương tài chính, làm lành mạnh nền tài chính quốc gia và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho quản lý, sử dụng nguồn lực công hiệu quả, tiết kiệm.

Đồng hành cùng Quốc hội ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực

Nhận thức trách nhiệm nặng nề của cơ quan kiểm toán trước yêu cầu đổi mới, phát triển bền vững đất nước, Kiểm toán nhà nước đã kiến nghị, đề xuất nhiều giải pháp đối với các cơ quan chức năng và các cơ quan quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công. Những đề xuất này bám sát tinh thần “đột phá về thể chế là đột phá của đột phá”, nhấn mạnh hoàn thiện pháp luật để “vừa quản lý chặt chẽ, vừa kiến tạo phát triển, huy động tối đa các nguồn lực, tạo không gian phát triển mới”, tăng cường chế tài xử lý trách nhiệm trong quản lý, sử dụng tài chính công.

Kiểm toán nhà nước khuyến nghị rà soát, sửa đổi, hoàn thiện đồng bộ các quy định pháp luật liên quan đến tài chính công, đầu tư công, quản lý tài sản công, đất đai, khoáng sản… nhằm khắc phục lỗ hổng pháp lý. Đồng thời, nâng cao chất lượng lập và phân bổ dự toán trên tinh thần tiết kiệm, chống lãng phí, phù hợp với khả năng thực hiện, tránh thiếu nguồn lực hoặc lãng phí ngay từ khâu lập, phân bổ; cơ chế rõ ràng về xử lý trách nhiệm người đứng đầu trong trường hợp để xảy ra tham nhũng, lãng phí ngân sách, tài sản công.

Tại Hội nghị tổng kết công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực của Đảng bộ Quốc hội trong nhiệm kỳ Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh: Trong nhiệm kỳ XIII, công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực của Quốc hội, các cơ quan Quốc hội, Văn phòng Quốc hội, Kiểm toán nhà nước luôn được chú trọng, có sự chuyển biến rõ nét và đạt nhiều kết quả tích cực.

“Bên Đảng có cơ quan kiểm tra giám sát, Chính phủ có Thanh tra Chính phủ, còn Quốc hội có Kiểm toán nhà nước. Các công cụ này đảm bảo yêu cầu phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thông qua hệ thống kiểm tra, thanh tra, Kiểm toán nhà nước”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, khẳng định.

Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý kịp thời các văn bản quy phạm pháp luật có sơ hở, bất cập; bảo đảm mọi hành vi vi phạm được phát hiện và xử lý công khai, minh bạch; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động Kiểm toán nhà nước; tập trung giám sát, kiểm toán ở những lĩnh vực, địa bàn, vị trí công tác dễ xảy ra tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và giải quyết dứt điểm các vụ việc bức xúc trong Nhân dân.

Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy Quốc hội, Kiểm toán nhà nước tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, đồng hành cùng Quốc hội ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Hoạt động kiểm toán không chỉ góp phần bảo vệ tài sản công, nâng cao hiệu quả ngân sách, mà còn củng cố niềm tin của Nhân dân vào cơ quan dân cử, góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước ngày càng trong sạch, vững mạnh, sẵn sàng bước vào kỷ nguyên mới.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn: Trong nhiệm kỳ 2025 - 2030, Đảng bộ Kiểm toán nhà nước cần tập trung nâng cao chất lượng công tác kiểm toán, phục vụ tốt hơn nhiệm vụ giám sát tối cao của Quốc hội. Tăng cường kiểm toán các lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng, lãng phí; những vấn đề nóng được Quốc hội, cử tri và Nhân dân quan tâm; đẩy mạnh kiểm toán chuyên đề, kiểm toán hoạt động, kiểm toán công nghệ thông tin.