Khung pháp lý cho công tác dân số và phòng bệnh có gì mới?

Cơ sở pháp lý cho công tác dân số trong tình hình mới

Sáng ngày 7/11, Cục Dân số phối hợp với Cục Phòng bệnh tổ chức buổi gặp mặt báo chí, cung cấp thông tin về dự thảo Luật Dân số và Luật Phòng bệnh, bảo đảm công khai, minh bạch và chuyên nghiệp. Hai dự thảo luật này hiện đang được trình Quốc hội khóa XV xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10.

Phát biểu khai mạc buổi gặp mặt, ông Mai Trung Sơn - lãnh đạo Phòng Pháp chế và Truyền thông dân số, Cục Dân số nhấn mạnh, sự kiện nhằm cung cấp thông tin về dự thảo Luật Dân số và Luật Phòng bệnh; giới thiệu các điểm mới và ý nghĩa của chính sách đối với công tác chăm sóc, bảo vệ, nâng cao sức khỏe Nhân dân; đồng thời trao đổi, giải đáp một số vấn đề báo chí và dư luận quan tâm. 

Theo ông Phạm Vũ Hoàng - Phó Cục trưởng Cục Dân số, Luật Dân số là cơ sở pháp lý cho công tác dân số. Việc ban hành Luật Dân số tạo cơ sở pháp lý thống nhất, đồng bộ, góp phần thể chế hoá chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và đáp ứng yêu cầu công tác về dân số phát triển trong tình hình mới. 

Bên cạnh đó, Dự thảo Luật Dân số đã được xây dựng, hoàn thiện theo hướng kế thừa, chỉnh lý 10 Điều, sửa đổi 01 Điều, bỏ 26 Điều của Pháp lệnh Dân số năm 2003, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong công tác dân số.

Bộ Y tế cũng đã nghiên cứu bổ sung 15 Điều gồm các quy định về: Truyền thông, vận động, giáo dục về dân số, điều kiện đảm bảo thực hiện công tác dân số…

“So với Pháp lệnh Dân số, dự án luật đã quy định cụ thể hơn các chính sách, biện pháp về nâng cao chất lượng dân số, truyền thông, vận động, giáo dục về dân số”, Ông Phạm Vũ Hoàng cho biết.

Đồng thời nhấn mạnh 5 nội dung mới so với các quy định của Pháp lệnh Dân số, gồm: Duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; thích ứng với già hoá dân số, dân số già; nâng cao chất lượng dân số; bổ sung các điều kiện đảm bảo thực hiện công tác dân số. 

Luật Phòng bệnh: Nền tảng pháp lý toàn diện về bảo vệ sức khỏe

Liên quan đến Luật Phòng bệnh, ông Phạm Đức Mạnh - đại diện Cục Phòng bệnh thông tin, ngành y tế đang chuyển mạnh từ tư duy tập trung “khám bệnh, chữa bệnh” sang “chủ động phòng bệnh”, “phòng bệnh từ sớm, từ xa, từ cơ sở”, chú trọng bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe toàn diện, liên tục theo vòng đời. 

Ông Phạm Đức Mạnh cho hay, Luật Phòng bệnh ra đời, giúp thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về phòng bệnh. Điều đó đã được khẳng định trong Hiến pháp, mọi người có quyền bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, bình đẳng trong việc sử dụng dịch vụ y tế và có nghĩa vụ thực hiện các quy định về phòng bệnh, khám chữa bệnh.

Dự thảo Luật Phòng bệnh gồm 6 chương, 41 điều, dựa trên năm chính sách lớn đã được Chính phủ phê duyệt, bao gồm phòng, chống các bệnh truyền nhiễm, phòng, chống các bệnh không lây nhiễm, phòng chống rối loạn sức khỏe tâm thần, dinh dưỡng trong phòng bệnh và các điều kiện bảo đảm trong phòng bệnh.

Luật Phòng bệnh sẽ thay thế Luật Phòng chống các bệnh truyền nhiễm khi có hiệu lực, kế thừa năm điều và sửa đổi 39 điều của Luật năm 2007, khắc phục vướng mắc trong phòng chống dịch Covid-19.

Các nội dung cơ bản của dự thảo luật gồm 2 nhóm chính. Nhóm thứ nhất là sửa đổi, hoàn thiện Luật Phòng chống các bệnh truyền nhiễm. Nhóm thứ hai là các bổ sung mới so với quy định hiện hành. Luật quy định phòng, chống các bệnh không lây nhiễm, bao gồm phát hiện sớm, quản lý và dự phòng bệnh tại cộng đồng, khám sức khỏe sàng lọc miễn phí ít nhất một lần mỗi năm từ năm 2026…

Bên cạnh đó, dự thảo cũng bổ sung quy định về phòng, chống rối loạn sức khỏe tâm thần, coi sức khỏe tâm thần là một phần không thể tách rời của sức khỏe toàn diện; quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong phát hiện, quản lý và phòng ngừa sớm rối loạn tâm thần trong cộng đồng.

Về dinh dưỡng trong phòng bệnh, Luật xác định đây là nội dung xuyên suốt theo vòng đời, đặc biệt chú trọng 1.000 ngày đầu đời từ khi mang thai đến trẻ dưới 24 tháng tuổi, giai đoạn vàng quyết định thể lực và tầm vóc trẻ em.

Dự thảo cũng quy định rõ các điều kiện bảo đảm cho công tác phòng bệnh, trong đó, nhấn mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong phòng bệnh; đào tạo nguồn nhân lực; bảo đảm kinh phí, cũng như thành lập Quỹ Phòng bệnh, tạo nguồn tài chính bền vững cho công tác này.