Khu chế xuất, khu thương mại tự do, đặc khu kinh tế: Mô hình mới trong hội nhập toàn cầu

Hiện nay, trên thế giới có khoảng 40 nước có những khu kinh tế dạng khu chế xuất (KCX) hay khu thương mại tự do (KTMTD) và từ lâu đã hình thành Hiệp hội các KCX thế giới, được gọi là WEPZA, với 60 KCX hội viên.
Khu chế xuất, khu thương mại tự do, đặc khu kinh tế: Mô hình mới trong hội nhập toàn cầu

Tháng 9/2000, hội nghị thường niên của WEPZA được tổ chức tại thành phố Cao Hùng, có sự tham dự của lãnh đạo KCX Tân Thuận (Việt Nam). Nội dung quan trọng nhất của cuộc họp là tổng kết tình hình kinh tế thế giới, xu thế thương mại toàn cầu và vai trò của các KCX, KTMTD trên thế giới trong tình hình mới.

Tại hội nghị có đến 14 bài tham luận, trong đó có các đề tài quan trọng đáng được tham khảo. Theo đó, trước thập kỷ 80 của thế kỷ trước, các xí nghiệp gia công sản xuất chỉ nhận đơn đặt hàng của khách hàng và tổ chức sản xuất ra hàng hóa theo hợp đồng, đúng chất lượng mẫu mã theo yêu cầu. Cuối thập kỷ 80 đến đầu thập kỷ 90, các xí nghiệp gia công sản xuất phải làm thêm chức năng khai thác phát triển thêm các mẫu hàng mới mà các khách hàng có yêu cầu theo tín hiệu của thị trường. Đến giữa thập kỷ 90 trở về sau, do sự hội nhập kinh tế toàn cầu, việc sản xuất được phân ra nhiều công đoạn và ở các xí nghiệp khác nhau tại các khu vực lãnh thổ hay quốc gia khác nhau, nên yêu cầu giao nhận hàng nhanh và đúng hẹn là vô cùng quan trọng. Do đó, các xí nghiệp cần có sự hỗ trợ về mặt dịch vụ, giao nhận, kho bãi... hết sức chuyên môn hóa, để bảo đảm cho một dây chuyền lưu thông phân phối từ nguyên liệu, bán thành phần đến sản phẩm cuối cùng đến tay người tiêu dùng một cách chính xác, đúng mẫu hàng, chất lượng, số lượng, thời gian...

Như vậy, để sản phẩm của một xí nghiệp có thể tham gia vào nền kinh tế toàn cầu, vấn đề không phải chỉ là hàng hóa có chất lượng, mẫu mã, giá cả đúng yêu cầu là đủ, mà sản phẩm hàng hóa của xí nghiệp được sản xuất ra ở bất cứ nước nào muốn bước chân vào thị trường toàn cầu đều phải tham gia vào hệ thống kinh doanh toàn cầu. Một hệ thống giao nhận toàn cầu (Global Logistic) là xương sống của hệ thống kinh doanh toàn cầu mà yếu tố quyết định là tốc độ giao nhận hàng nhanh và đúng hạn.

Ngày nay, với sự cạnh tranh quyết liệt trên thương trường, phương thức kinh doanh đã đổi mới theo sự phát triển của công nghệ tin học, internet... Các nhà cung ứng phải nối mạng với các xí nghiệp sản xuất và các đơn vị sản xuất ra thành phẩm cuối cùng cũng phải nối mạng với nhà phân phối, các siêu thị, giảm tồn kho, giảm ứ đọng vốn. Và, hệ thống Global Logistic trở thành một dịch vụ không thể thiếu được tại các KCN, KCX và việc quản lý của nhà nước cũng như sản xuất- kinh doanh của doanh nghiệp phải được đổi mới, việc khai báo hải quan, nộp thuế cũng thông qua mạng.

Đối với các KCX, KCN của TP.Hồ Chí Minh trong 24 năm qua, tuy đã có những thành quả đáng khích lệ, thu hút được vốn đầu tư nước ngoài trên 1 tỷ USD, hàng hóa xuất nhập khẩu hàng năm trên 3 tỷ USD, giải quyết công ăn việc làm cho khoảng 70 ngàn lao động... Nhưng về mặt công năng của nó vẫn còn rất hạn chế, nơi đây chỉ là nơi tập trung sản xuất hàng xuất khẩu, với một quy trình quản lý được cải tiến về mặt hành chính “một dấu, một cửa”.

Khu chế xuất, khu thương mại tự do, đặc khu kinh tế: Mô hình mới trong hội nhập toàn cầu

KCX của thành phố chưa có những công năng kinh doanh dịch vụ để có thể trở thành khu gia tăng giá trị như các KCX, KTMTD của thế giới, nên chưa thể tham gia vào hệ thống Global Logistics. Mặt khác, chúng ta chưa có mô hình kinh tế mở như các đặc khu kinh tế trên thế giới để có thể từ đó rút ra những kinh nghiệm cơ bản nhất, bao quát cho việc cải cách hành chính và xây dựng nền kinh tế - xã hội cho tương lai, từ đó có đủ kinh nghiệm để đối đầu với sức ép hội nhập kinh tế toàn cầu đang diễn ra.

KCX đã hình thành tại Việt Nam từ năm 1991. Và từ mô hình ban đầu của KCX Tân Thuận của TP.Hồ Chí Minh đã rút ra kinh nghiệm để xây dựng trên 200 KCN trên cả nước. Về bản chất nó chỉ là một sự tập trung các xí nghiệp vào một nơi (một diện tích có hạn) để dễ xây dựng cơ sở hạ tầng, dễ tập trung đầu mối quản lý. Nó chỉ dừng lại ở mô hình của KCX ở thập kỷ 80 của thế kỷ trước. Ngay cả những KCN, KCX thành công nhất của Việt Nam vẫn chưa có công năng của các KCN của các nước xây dựng sau thập kỷ 90.

KCX đã hình thành tại Việt Nam từ năm 1991. Và từ mô hình ban đầu của KCX Tân Thuận của TP.Hồ Chí Minh đã rút ra kinh nghiệm để xây dựng trên 200 KCN trên cả nước. Về bản chất nó chỉ là một sự tập trung các xí nghiệp vào một nơi để dễ xây dựng cơ sở hạ tầng, dễ tập trung đầu mối quản lý.

Ngày nay, với sự hội nhập toàn cầu hóa, sản phẩm hàng hóa sẽ không còn hàng rào thuế quan, doanh nghiệp phải cạnh tranh trên một thị trường chung, đó là thị trường toàn cầu. Các KCN, KCX, khu mậu dịch tự do, đặc khu kinh tế... đều chỉ còn khác nhau cái tên gọi, thực chất là một khu kinh tế tổng hợp các chức năng trong đó bao gồm: Nghiên cứu; sản xuất; Logistics; dịch vụ thương mại, tiếp thị, phát triển thương mại điện tử; hỗ trợ của các ngành tài chính, tín dụng. Nhất là trên cơ sở chuỗi giá trị của ngành hàng đã tập hợp nên một cụm doanh nghiệp cùng khai thác một ngành hàng từ khâu đầu đến khâu cuối, tạo nên cụm ngành sản xuất theo ngành hàng (thủy sản, điện tử, may mặc…), đã giải quyết được sự phân tán sản xuất trước đây. Chính cụm ngành hàng đã tạo nên sự cạnh tranh của quốc gia trên bình diện toàn cầu. Và chính cơ chế cụm ngành hàng đã thu hút được sự đầu tư của các doanh nghiệp khác nhau trong và ngoài nước trong cùng chuỗi giá trị để bổ sung cho nhau.

Thời gian qua, với chính sách thu hút đầu tư FDI, Việt Nam đã hình thành nhiều cụm ngành hàng có quy mô đáng kể nhưng còn thiếu nhiều công năng cần thiết, như Logistics, nghiên cứu, phát triển, dịch vụ thương mại tổng hợp phục dụ cho yêu cầu sản xuất của cụm. Điều quan trọng nhất là vai trò của các cơ quan quản lý nhà nước phải chuyển từ chức năng quản lý thành chức năng phục vụ doanh nghiệp. Và để làm tốt chức năng này, cán bộ, công chức phải thông thạo nghiệp vụ và trách nhiệm, luôn là người chủ động đến với doanh nghiệp, để không ngừng phát hiện những trì trệ trong chuỗi quản lý hành chính do những văn bản, quy chế lạc hậu đã ban hành trước đó, làm chậm tốc độ vận hành của quy trình sản xuất- kinh doanh của doanh nghiệp. Từ đó, cơ cấu vận hành của cụm ngành hàng sẽ không ngừng thông thoáng, hiệu quả. Có như thế mới đáp ứng được yêu cầu hội nhập toàn cầu, sự cạnh tranh quyết liệt trên thị trường hiện nay.

Phan Chánh Dưỡng
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Quý I/2024: Sản xuất công nghiệp tiếp tục khởi sắc

Quý I/2024: Sản xuất công nghiệp tiếp tục khởi sắc

Sản xuất công nghiệp trong quý I/2024 tiếp tục khởi sắc với giá trị tăng thêm toàn ngành ước tính tăng 6,18% so với cùng kỳ năm trước.
Texfuture Việt Nam Spring Summer 2024: Tạo cầu nối giao thương cho doanh nghiệp dệt may

Texfuture Việt Nam Spring Summer 2024: Tạo cầu nối giao thương cho doanh nghiệp dệt may

Triển lãm Quốc tế Vải cao cấp - Texfuture Việt Nam Spring Summer 2024 đang diễn ra tại TP. Hồ Chí Minh với chủ đề “Chuyển đổi xanh - Bền vững hay lợi nhuận?"
Nam Định: Gỡ vướng cho Tổ hợp dự án thép xanh gần 100.000 tỷ đồng

Nam Định: Gỡ vướng cho Tổ hợp dự án thép xanh gần 100.000 tỷ đồng

Lãnh đạo tỉnh Nam Định tiếp tục vào cuộc nhằm tháo gỡ “nút thắt” giải phóng mặt bằng cho Tổ hợp dự án thép xanh do Tập đoàn Xuân Thiện làm chủ đầu tư.
Yên Bái: Sản xuất của doanh nghiệp chế biến chế tạo tốt hơn trong quý II/2024

Yên Bái: Sản xuất của doanh nghiệp chế biến chế tạo tốt hơn trong quý II/2024

Kết thúc quý I/2024, hoạt động sản xuất của doanh nghiệp đã ổn định và bắt đầu tăng trưởng, góp sức vào kết quả công nghiệp đạt được của Yên Bái.
Nhiều dư địa để Việt Nam thúc đẩy phát triển bền vững các khu công nghiệp

Nhiều dư địa để Việt Nam thúc đẩy phát triển bền vững các khu công nghiệp

Gần 1/3 khu công nghiệp đã được thành lập nhưng chưa đi vào hoạt động. Đây là dư địa rất lớn để Việt Nam phát triển các khu công nghiệp theo mô hình sinh thái.

Tin cùng chuyên mục

Tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu: Doanh nghiệp nhỏ sợ mất cơ hội vì thiếu vốn

Tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu: Doanh nghiệp nhỏ sợ mất cơ hội vì thiếu vốn

Thiếu vốn được xem là thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đang phải đối mặt khi tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tổng cục Kỹ thuật Bộ Quốc phòng: Triển khai toàn diện nhiệm vụ kỹ thuật quý I năm 2024

Tổng cục Kỹ thuật Bộ Quốc phòng: Triển khai toàn diện nhiệm vụ kỹ thuật quý I năm 2024

Quý I năm 2024, ngành kỹ thuật Quân đội đã quán triệt, triển khai toàn diện nhiệm vụ công tác kỹ thuật theo đúng Chỉ lệnh Công tác kỹ thuật của Bộ Quốc phòng.
Vì sao chỉ số sản xuất công nghiệp của Lai Châu quý I/2024 giảm hơn 50%?

Vì sao chỉ số sản xuất công nghiệp của Lai Châu quý I/2024 giảm hơn 50%?

Quý I/2024, chỉ số sản xuất công nghiệp của Lai Châu giảm mạnh ảnh hưởng tới tốc độ tăng trưởng chung, tỉnh đang tập trung thực hiện các giải pháp tháo gỡ.
Tây Ninh: Sản xuất công nghiệp, thương mại tăng tốc

Tây Ninh: Sản xuất công nghiệp, thương mại tăng tốc

Quý I/2024, chỉ số sản xuất công nghiệp của tỉnh Tây Ninh tăng khoảng 14%, xuất khẩu tăng 21% cho thấy ngành Công Thương của địa phương đang trên đà tăng tốc.
Bộ Công Thương đề nghị thực hiện nghiêm quy định về cụm công nghiệp

Bộ Công Thương đề nghị thực hiện nghiêm quy định về cụm công nghiệp

Bộ Công Thương vừa ban hành Công văn số 1817/BCT-CTĐP gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc quản lý, phát triển cụm công nghiệp.
Đồng Nai: Sửa đổi nội dung chương trình khuyến công giai đoạn 2021-2025

Đồng Nai: Sửa đổi nội dung chương trình khuyến công giai đoạn 2021-2025

UBND tỉnh Đồng Nai mới ban hành quyết định về việc sửa đổi, bổ sung một số nội dung trong Chương trình khuyến công trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025.
Đà Nẵng: Khởi động chương trình đào tạo nhân lực vi mạch bán dẫn

Đà Nẵng: Khởi động chương trình đào tạo nhân lực vi mạch bán dẫn

Đà Nẵng ưu tiên hợp tác quốc tế với các công ty, tổ chức uy tín trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn để sớm tiếp cận nguồn lực và thông tin nhu cầu về nhân lực.
Bộ Công Thương: Đào tạo nhân lực quản lý hệ thống hơi công nghiệp

Bộ Công Thương: Đào tạo nhân lực quản lý hệ thống hơi công nghiệp

Ngày 25/3/ tại TP. Hồ Chí Minh, Bộ Công Thương phối hợp UNIDO khai giảng khóa đào tạo về tối ưu hoá hệ thống hơi trong công nghiệp cho khu vực phía Nam.
Gia Lai: Giá trị sản xuất công nghiệp quý I/2024 tăng 9,8%

Gia Lai: Giá trị sản xuất công nghiệp quý I/2024 tăng 9,8%

Tổng giá trị sản xuất công nghiệp quý I/2024 của Gia Lai ước đạt hơn 8.093 tỷ đồng, bằng 23,1% kế hoạch và tăng 9,8% so với cùng kỳ.
Cao Bằng: Rà soát cơ sở công nghiệp nông thôn, xây dựng đề án khuyến công

Cao Bằng: Rà soát cơ sở công nghiệp nông thôn, xây dựng đề án khuyến công

Sở Công Thương Cao Bằng đề nghị các đơn vị trong tỉnh phối hợp rà soát cơ sở công nghiệp nông thôn, xây dựng đề án khuyến công năm 2024, 2025.
Gia Lai: Đề nghị đầu tư nhà máy chế biến nguyên liệu thuốc lá trên địa bàn tỉnh

Gia Lai: Đề nghị đầu tư nhà máy chế biến nguyên liệu thuốc lá trên địa bàn tỉnh

Sáng 25/3, Đoàn công tác của Bộ Công Thương đã có buổi làm việc với UBND tỉnh Gia Lai để bàn về giải pháp phát triển vùng nguyên liệu thuốc lá.
Gia tăng sản xuất thép cuộn cán nóng giúp ngành công nghiệp cơ khí tự chủ nguồn nguyên liệu

Gia tăng sản xuất thép cuộn cán nóng giúp ngành công nghiệp cơ khí tự chủ nguồn nguyên liệu

Doanh nghiệp trong nước gia tăng sản xuất thép cuộn cán nóng (HRC) đã góp phần giúp ngành công nghiệp cơ khí chế tạo của Việt Nam tự chủ được nguồn nguyên liệu.
Quy chế quản lý cụm công nghiệp của Ninh Bình có gì mới?

Quy chế quản lý cụm công nghiệp của Ninh Bình có gì mới?

UBND tỉnh Ninh Bình vừa ban hành quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế quản lý cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Hà Nội tổ chức Hội nghị ngành Công Thương 28 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc năm 2024

Hà Nội tổ chức Hội nghị ngành Công Thương 28 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc năm 2024

Hội nghị ngành Công Thương 28 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc năm 2024 sẽ được tổ chức tại Hà Nội, dự kiến vào ngày 17/5 với khoảng 550 đại biểu tham dự.
Doosan Vina xuất khẩu 9 module nặng 1.900 tấn đến bang Texas, Mỹ

Doosan Vina xuất khẩu 9 module nặng 1.900 tấn đến bang Texas, Mỹ

Ngày 24/3, Doosan Vina đã xuất thành công 9 module nặng 1.900 tấn đến Nhà máy Golden Triangle Polymers đặt tại bang Texas, Hoa Kỳ sau hơn 10 tháng sản xuất.
Vĩnh Long tập trung phát triển công nghiệp chế biến sâu nông, thủy sản

Vĩnh Long tập trung phát triển công nghiệp chế biến sâu nông, thủy sản

Trên cơ sở tiềm năng sẵn có Vĩnh Long định hướng tập trung phát triển công nghiệp chế biến sâu các sản phẩm nông, thủy sản gắn với vùng nguyên liệu tập trung.
TP. Hồ Chí Minh: Doanh nghiệp đón đơn hàng mới, sản xuất công nghiệp tăng trưởng khá

TP. Hồ Chí Minh: Doanh nghiệp đón đơn hàng mới, sản xuất công nghiệp tăng trưởng khá

Sau thời gian ảm đạm, nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực như dệt may, thủy sản, gỗ và lâm sản… đã dần khởi sắc khi tăng trưởng với mức hai con số.
Vĩnh Phúc: Thu hút 15 dự án đầu tư vào khu công nghiệp

Vĩnh Phúc: Thu hút 15 dự án đầu tư vào khu công nghiệp

Quý I/2024, Ban Quản lý các KCN Vĩnh Phúc đã làm thủ tục cấp mới giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho 15 dự án, điều chỉnh tăng vốn cho 14 dự án.
Hơn 300 doanh nghiệp tham dự VGMF2024: Cơ hội để Việt Nam hoàn thiện chuỗi cung ứng

Hơn 300 doanh nghiệp tham dự VGMF2024: Cơ hội để Việt Nam hoàn thiện chuỗi cung ứng

Diễn đàn Chuỗi sản xuất thông minh và Chuỗi cung ứng toàn cầu Việt Nam 2024 (VGMF2024) sẽ diễn ra tại Hà Nội vào ngày 26/3, thu hút hơn 600 người tham dự.
Bắc Kạn ban hành Kế hoạch sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh 2024

Bắc Kạn ban hành Kế hoạch sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh 2024

UBND tỉnh Bắc Kạn vừa ban hành Kế hoạch số 92/KH-UBND về việc tổ chức bình chọn các sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh năm 2024.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động