Khói và nicotin trong thuốc lá điếu: Đâu là nguyên nhân gây ung thư?

Do vậy, chỉ cần người hút thuốc không hít khói thuốc thì sẽ loại bỏ được phần lớn các chất gây hại. Điều này giờ đây không còn là phi lý vì nguyên lý này hiện đang được ứng dụng trong các sản phẩm thuốc lá không khói, nhằm giảm gánh nặng do các bệnh lý hút thuốc lá điếu gây ra cho xã hội và cộng đồng.

Khói thuốc và hắc ín chứa 95% độc tính

Đến nay nhiều người vẫn cho rằng nicotin là “thủ phạm” chính gây nên các bệnh liên quan thuốc lá. Theo các chuyên gia, nicotin kích thích khu vực khoái cảm của não làm tăng cảm giác hưng phấn cho người hút thuốc, làm cho người hút thuốc khó bỏ được thuốc lá. Hiện, cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế IARC thuộc Tổ chức Y tế Thế giới WHO, Viện Y tế và Chăm sóc Sức khoẻ Quốc gia Anh Quốc NIH,… đều khẳng định nicotin không gây ra ung thư, và cũng không phải là nguyên nhân chính gây các bệnh lý liên quan thuốc lá. Không chỉ có trong thuốc lá điếu, từ lâu nicotin đã được ứng dụng trong y học như trong các liệu pháp cai thuốc lá điếu thông thường: miếng dán nicotin, xịt nicotin, kẹo gum nicotin.

Do vậy, khi nói đến các bệnh ung thư do hút thuốc lá điếu, khoa học khẳng định 95% là đến từ các chất độc hại được sản sinh trong quá trình đốt điếu thuốc. Theo Tổng hội Y sĩ Hoa kỳ, con số các chất độc trong khói thuốc được tìm thấy là 7.000 chất, trong đó có gần 100 chất được phân loại là các chất có hại hoặc có tiềm năng gây hại (HPHCs).

Khói thuốc và hắc ín của thuốc lá điếu chiếm tới 95% độc tính

Theo Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), khói thuốc và hắc ín là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư, các bệnh tim mạch, sinh sản, đường hô hấp. Khi người dùng hít khói thuốc lá vào cơ thể, các chất gây hại có trong khói thuốc lá và hắc ín hầu hết sẽ được chuyển hóa và gây ung thư theo nhiều cơ chế khác nhau.

Giảm gánh nặng bệnh tật: Sớm cai thuốc lá hoặc giảm tác hại thuốc lá

Lựa chọn tốt nhất là tuyệt đối không bắt đầu hút thuốc lá. Với những người đang cai thuốc lá, các chuyên gia cho rằng tập thể dục sẽ giúp cơ thể giải phóng các hóa chất tự nhiên giúp tâm trạng vui vẻ và giảm bớt căng thẳng. Việc uống nhiều nước, ăn nhiều bữa, tăng cường trái cây, các loại hạt tốt,… cũng giúp vượt qua cơn thèm thuốc lá. Người cai nghiện thuốc lá cũng nên giữ lịch sinh hoạt bận rộn hơn với những hoạt động lành mạnh như đọc sách, học một môn ngoại ngữ mới,…

Tuy nhiên cần đối diện thực tế, tỷ lệ những người chưa cai được hoặc không muốn cai thuốc lá hiện đang còn rất cao, chiếm hơn 90%. Do vậy cần cho họ lựa chọn thứ hai, dù không tốt như giải pháp cai thuốc nhưng ít nhất loại bỏ được phần lớn hàm lượng các chất gây hại. Đó là chuyển đổi sang các sản phẩm giảm tác hại không khói, thay vì tiếp tục hít khói thuốc lá điếu. Việc chuyển đổi sang các sản phẩm cung cấp nicotin không khói nhưng loại bỏ được hoàn toàn quá trình đốt cháy các nguyên liệu thuốc lá sẽ giúp giảm nguy cơ các bệnh tật do hút thuốc lá.

Theo đó, việc sử dụng các sản phẩm dược chứa nicotin (kẹo cao su nicotin, viên ngậm nicotin, miếng dán nicotin...) để đáp ứng nhu cầu sử dụng nicotin là một giải pháp giảm tác hại thường được các bác sĩ tư vấn. Bên cạnh đó là giải pháp giảm tác hại bằng những sản phẩm thuốc lá không khói với hàm lượng các chất gây hại thấp hơn như thuốc lá làm nóng, thuốc lá ngậm snus, thuốc lá điện tử, hoặc các sản phẩm không khói khác.

Với các giải pháp giảm tác hại nói trên, nhiều tổ chức y tế quốc tế đã lý giải, dù vẫn có nguy cơ gây hại do có chứa nicotin là một chất không tốt cho cơ thể, nhưng mức độ thấp hơn so với thuốc lá điếu. Tổ chức FDA cho rằng khí hơi (aerosol) khi sử dụng thuốc lá làm nóng giảm thiểu trung bình hơn 90% hàm lượng các chất gây hại có trong khói của thuốc lá điếu. Viện Đánh giá Nguy cơ Liên bang Đức (BfR) cũng chỉ ra, thuốc lá làm nóng tạo ra lượng aldehyd (formaldehyd và acetaldehyd - là các chất gây ung thư) giảm từ 80-95%, và các hợp chất dễ bay hơi giảm 97-99% so với thuốc lá điếu thông thường. Bên cạnh đó, Cơ quan Y tế Công cộng Anh (PHE) khẳng định rằng thuốc lá không khói không có chứa hắc ín hay cacbon monoxit (CO) - là chất gây độc nghiêm trọng cho hệ hô hấp.

Các chuyên gia trên toàn cầu nhấn mạnh thuốc lá không khói như thuốc lá làm nóng, thuốc lá ngậm, thuốc lá điện tử, và các sản phẩm không đốt cháy khác dù giúp giảm đáng kể hàm lượng các chất gây hại hơn so với thuốc lá điếu, nhưng không phải là sản phẩm dành cho những ai đã cai thuốc thành công; người chưa bao giờ hút thuốc; trẻ vị thành niên; phụ nữ có thai và cho con bú, hay người có sẵn bệnh lý tim mạch. Cần hiểu đúng, đây chỉ giải pháp thứ hai, tốt nhất vẫn là cai bỏ hoàn toàn thuốc lá.