Khi giới Công Thương cùng ngồi bàn chuyện nhà nông

Lắng nghe nông dân nói

Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ X năm 2025, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam và Bộ trưởng Bộ Công Thương “Lắng nghe nông dân nói” với chủ đề “Kết nối thị trường - Xây dựng thương hiệu - Thúc đẩy tiêu thụ nông sản, góp phần tăng trưởng kinh tế đất nước đạt mức 2 con số” đã được tổ chức thành công sáng 01/10/2025. Sự kiện cho thấy, trong tiến trình hội nhập, nông dân có vai trò quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Có thể thấy, trong nhiều nghị quyết quan trọng của Đảng, đã khẳng định rõ nông dân là chủ thể, nông nghiệp là nền tảng, nông thôn là bệ đỡ của phát triển. Việc người đứng đầu Bộ Công Thương và Chủ tịch Hội Nông dân trực tiếp đối thoại với người dân ở cơ sở chính là minh chứng cụ thể cho tinh thần, đồng thời là hành động thể hiện Chính phủ kiến tạo, hành động và lắng nghe. Điều này giúp rút ngắn khoảng cách giữa hoạch định chính sách và thực tiễn sản xuất, tiêu dùng.

Việc Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên trực tiếp tham gia diễn đàn đối thoại với nông dân không chỉ đơn thuần là nơi để “nói và nghe” mà còn có ý nghĩa rất sâu sắc. Sự kiện thể hiện rõ vai trò của Bộ Công Thương trong việc đưa các nghị quyết của Đảng vào cuộc sống, đồng thời kiến tạo động lực mới cho nông nghiệp Việt Nam trong tiến trình hội nhập và phát triển bền vững. Đây được xem là bước tiến quan trọng để nông sản Việt Nam không chỉ xuất khẩu, mà còn bén rễ sâu ở các thị trường trong và ngoài nước với giá trị cao hơn cho người nông dân.

Thời gian qua, Bộ Công Thương với vai trò của mình đã có nhiều nỗ lực trong việc hỗ trợ lưu thông, phân phối, xúc tiến thương mại nông sản, đặc biệt gắn với Cuộc vận động “Người Việt ưu tiên dùng hàng Việt Nam” giai đoạn 2021–2025. Hai ngành nông nghiệp và công thương cũng đã “vào cuộc” trong nhiều chương trình xúc tiến tiêu thụ nông sản như tổ chức hội thảo để đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm đặc trưng vùng miền, kết nối giữa các tỉnh qua giao thương nội vùng, liên vùng.

Sự kiện Bộ trưởng Bộ Công Thương đối thoại với nông dân tiếp tục là bước đi thực chất để lắng nghe, lắm bắt tâm tư nguyện vọng, những khó khăn, bất cập của nông dân, nông thôn. Trên cơ sở đó, cùng nhau nhìn nhận vấn đề và để tìm ra cách hoạch định chính sách thiết thực, hiệu quả, để tiếp tục hỗ trợ cụ thể, thực chất và hiệu quả hơn.

Cùng ngồi bàn chuyện nhà nông

Tại diễn đàn lần này không chỉ có người đứng đầu ngành Công Thương mà còn có lãnh đạo các đơn vị chuyên môn của bộ như: Cục Xúc tiến thương mại, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Cục Phòng vệ thương mại, Cục Điện lực… cùng các doanh nghiệp, hợp tác xã, đơn vị phân phối và báo chí, truyền thông… cùng với nông dân để bàn cách tiêu thụ sản phẩm là điều rất ý nghĩa. 

Phải nhìn nhận rằng, một trong những điểm yếu mấu chốt quan trọng trong chuỗi giá trị nông nghiệp Việt Nam vẫn là khe hở giữa sản xuất và tiêu thụ. Tức là, nông dân sản xuất ra sản phẩm nhưng rất khó tìm đầu ra tốt, hoặc nếu có đầu ra thì thường lợi nhuận quá nhỏ do qua nhiều tầng trung gian, thương lái.

Bên cạnh những dấu hiệu tích cực, thực tế cho thấy vẫn còn những “nút thắt” cần tháo gỡ như: Nông sản ùn ứ, “được mùa mất giá”, chi phí trung gian cao, thiếu thông tin thị trường, thiếu kỹ năng thương mại điện tử hoặc phát triển thương hiệu cho nông sản.

Ngồi cùng bàn sẽ giúp giảm khoảng cách thông tin, hai bên hiểu nhau hơn. Nông dân hiểu được yêu cầu của thị trường để sản xuất, nuôi trồng theo tín hiệu của thị trường. Người làm thương mại hiểu được khó khăn thực tế của sản xuất (chi phí, rủi ro, kỹ thuật, hạ tầng), từ đó, tránh “đặt hàng viển vông” hoặc đưa ra yêu cầu ngoài tầm của người nông dân.

Cũng chính từ việc ngồi cùng bàn giúp các bên gây dựng lòng tin lẫn nhau, là cơ sở cho hợp tác bền vững. Nếu thương mại đối xử “áp đặt” hoặc lợi dụng, nông dân dễ phản ứng hoặc từ chối hợp tác. Ngược lại, khi ngồi cùng, nếu chọn cách chia sẻ rủi ro, chia sẻ lợi ích, đề xuất phương thức hợp tác minh bạch thì sẽ bền hơn.

Quan điểm “ngồi cùng nhau” không chỉ mang tính hình thức mà có thể mở ra bước ngoặt trong cách thức tổ chức sản xuất, tiêu thụ nông sản. Cụ thể như giúp định hướng giống, cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo nhu cầu thị trường. Người thương mại có thể chia sẻ thông tin về xu hướng thị trường, về sở thích người tiêu dùng, tiêu chuẩn quốc tế để nông dân điều chỉnh giống, chất lượng sản phẩm từ đầu, tránh sản xuất theo kiểu “mạnh ai nấy làm”. Hay giúp chuẩn hóa quy trình sản xuất VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ, truy xuất nguồn gốc, quy cách đóng gói, bao bì, xử lý sau thu hoạch… Đây là yêu cầu gần như bắt buộc nếu muốn tiếp cận chuỗi phân phối lớn hoặc thị trường xuất khẩu. Nhưng để thực hiện, nông dân cần được hỗ trợ kỹ thuật, chuyển giao quy trình, giám sát chất lượng.

Ngồi cùng cũng giúp người Công Thương chia sẻ trách nhiệm của mình trong việc phát triển hệ thống logistics; phát triển thương mại điện tử và nền tảng số; xúc tiến thị trường trong và ngoài nước. Theo đó, người Công Thương phải là phía tiên phong gánh vác phần khó như tổ chức kho lạnh, vận chuyển nhanh, chi phí hợp lý và chia sẻ chi phí với nông dân. Hỗ trợ nông dân phát triển thương mại điện tử và nền tảng số; hỗ trợ xúc tiến, thông tin thị trường; chia sẻ kinh nghiệm xúc tiến quốc tế; hỗ trợ xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu vùng miền, quảng bá sản phẩm ra thị trường xuất khẩu, tận dụng ưu đãi qua các hiệp định thương mại tự do...

Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ X năm 2025 như một sự cam kết của ngành Công Thương và cả hệ thống chính trị trong việc đưa các Nghị quyết của Đảng vào cuộc sống, đồng thời kiến tạo động lực mới cho nông nghiệp Việt Nam trong tiến trình hội nhập và phát triển bền vững.