Khắc phục bất cập xử phạt hành chính lĩnh vực hải quan

Tại Hội thảo phổ biến Nghị định 128 về xử phạt hành chính trong lĩnh vực hải quan tới cộng đồng doanh nghiệp, do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Tổng cục Hải quan tổ chức sáng ngày 29/12/2020, ông Vũ Anh - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Tổng cục Hải quan, cho biết: Nghị định 128 đã được sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung mới trên cơ sở tiếp cận phù hợp với hệ thống pháp luật hiện hành, dựa trên quan điểm mới và cải cách là những hành vi vi phạm của doanh nghiệp không mang tính cố ý và không gây phương hại đến công tác quản lý nhà nước thì cũng sẽ không xử phạt hành chính.

Phổ biến Nghị định 128 về xử phạt hành chính lĩnh vực hải quan. Ảnh NQ

Theo đại diện của Tổng cục Hải quan, Nghị định 45 sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Nghị định 127 về xử phạt hành chính trong lĩnh vực hải quan đi vào thực tiễn, được cho là đã tương đối bao quát các hành vi vi phạm hành chính. Sau 4 năm thực hiện Nghị định 45, đã có 76.385 vụ vi phạm bị cơ quan hải quan xử phạt. Điều này đã góp phần tích cực giúp cho công tác quản lý Nhà nước về hải quan chặt chẽ, hiệu quả hơn, thúc đẩy các doanh nghiệp tuân thủ pháp luật hải quan tốt hơn trong quá trình kinh doanh, xuất nhập khẩu hàng hóa.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện Nghị định 45, các vi phạm hành chính liên quan đến thuế hàng hóa xuất nhập khẩu; thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan; vi phạm về ghi nhãn hàng hóa nhập khẩu, vi phạm về xuất nhập khẩu hàng hóa giả mạo xuất xứ Việt Nam, vi phạm về nhập khẩu hàng hóa có hình ảnh, nội dung thể hiện không đúng chủ quyền quốc gia... vẫn thiếu chế tài để xử phạt.

Ngoài ra, một số hành vi qui định tại Nghị định 45 cũng đã không còn phù hợp với thực tế, hoặc định danh hành vi còn chưa rõ ràng, nên quá trình thực thi đã thiếu thống nhất (chẳng hạn như hành vi khai sai, không khai, hay khai không đúng nội dung giấy phép, không có giấy phép...); cơ quan chức năng vẫn không xác định được trị giá tang vật vi phạm hành chính để xác định được thẩm quyền xử phạt và khung tiền phạt đối với vi phạm liên quan đến một số mặt hàng cấm như ngà voi, sừng tê giác, pháo nổ, vũ khí...

Giải quyết thủ tục thông quan xuất nhập khẩu tại Cửa khẩu Hữu Nghị. Ảnh NQ

Đại diện Tổng cục Hải quan cho biết, quá trình soạn thảo nội dung Nghị định 128, cơ quan soạn thảo trên cơ sở tổng kết, đánh giá về hệ thống pháp luật hiện hành cũng như thực tế triển khai đã đưa vào nghị định này nhiều nội dung mới, trong đó xác định rõ các vi phạm hành chính về hải quan trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa thuộc phạm vi, địa bàn, chức năng quản lý và thẩm quyền xử phạt của hải quan thì áp dụng nghị định này để tránh áp dụng pháp luật khác chồng chéo, mẫu thuẫn (chẳng hạn liên quan đến xử lý vi phạm hành chính về C/O, chủ quyền quốc gia... trong hoạt động xuất nhập khẩu).

Nghị định 128 cũng đã thu hẹp phạm vi điều chỉnh, không áp dụng cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt hành chính về hải quan tại Nghị định này, để tránh áp dụng pháp luật chồng chéo, thiếu tính thống nhất, việc cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt hành chính về hải quan sẽ áp dụng theo Luật Xử lý vi phạm hành chính và Nghị định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt hành chính. Đối với các quyết định xử phạt hành chính thuế trong lĩnh vực hải quan, việc cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt áp dụng theo Luật Quản lý thuế và Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế.

Ngoài cách tiếp cận theo quan điểm mới, thu hẹp phạm vi điều chỉnh một số vấn đề, Nghị định 128 cơ bản vẫn kế thừa các qui định tại Nghị định 45 và Nghị định 127, đồng thời bổ sung nguyên tắc áp dụng xử phạt hành chính về hải quan đối với các hành vi vi phạm liên quan đến quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu do hải quan thực hiện trong địa bàn hoạt động của hải quan; bổ sung đối tượng áp dụng; bổ sung 5 biện pháp khắc phục hậu quả; sửa đổi, bổ sung một số qui định về không xử phạt hành chính; sửa đổi, bổ sung một số hành vi vi phạm cho phù hợp….

Đại diện khoảng 200 doanh nghiệp ở khu vực Hà Nội có hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa đã tham dự hội thảo nêu trên, ông Nguyễn Bắc Hà - Trưởng ban Hội viên đào tạo của VCCI - cho biết, Nghị định 128 liên quan đến nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu, mới có hiệu lực thi hành. Tuyên truyền, phổ biến kịp thời, giải đáp các thắc mắc của doanh nghiệp đối với các qui định mới tại Nghị định 128 là rất cần thiết, qua đó thúc đẩy tiếp tục cải cách thủ tục hành chính hải quan, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu hàng hóa và tuân thủ pháp luật.