Kể ‘ký ức quân sự’ theo cách giới trẻ

Kể lịch sử bằng công nghệ số

Trong khuôn khổ Triển lãm thành tựu đất nước, khu trưng bày của Bộ Quốc phòng trở thành một trong những điểm đến thu hút đông đảo công chúng, đặc biệt là giới trẻ. Không chỉ dừng lại ở việc quan sát hiện vật, nhiều bạn trẻ đã chọn cách “kể lại lịch sử” của dân tộc bằng chính công cụ quen thuộc của mình là chiếc điện thoại thông minh.

Chỉ cần bước vào không gian trưng bày, dễ dàng bắt gặp hình ảnh những bạn sinh viên, học sinh vừa ngắm nhìn mô hình xe tăng, máy bay, vừa mở máy quay trực tiếp (livestream) lên các nền tảng mạng xã hội. Có nhóm bạn trẻ say sưa bình luận, giải thích lại những câu chuyện lịch sử bằng giọng nói vui tươi, gần gũi; có người lại chọn cách dựng video ngắn gọn, ghép nhạc sôi động để “hút view”.

Đứng trước khu thực tế ảo tái hiện trận chiến Điện Biên Phủ trên không, Nguyễn Phương Anh (20 tuổi, sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền) vừa giơ điện thoại vừa nói rành rọt với khán giả qua sóng TikTok: "Đây là không gian thực tế ảo, nơi chúng ta có thể nhìn toàn cảnh bầu trời Hà Nội năm 1972, khi hàng trăm lượt B-52 Mỹ trút bom xuống”.

Phương Anh cho biết, chỉ sau vài giờ, đoạn livestream ngắn của cô đã thu hút hàng nghìn lượt xem. Nhiều bạn trẻ khác bình luận rằng, họ “như đang được đi triển lãm online”.

Ở khu trải nghiệm “lính lái xe không kính” bằng công nghệ VR, Lê Thanh Tùng (học sinh trường THPT Marie Curie, Hà Nội) say sưa cầm vô lăng giả lập. Khi gỡ kính thực tế ảo, Tùng cười rạng rỡ: “Em thấy như mình được trở về Trường Sơn năm xưa. Đoạn video em quay lại trò chơi này chắc chắn sẽ ‘viral’ trong nhóm bạn. Nhưng quan trọng hơn, em hiểu rõ hơn vì sao các chú bộ đội gọi đó là những ‘con đường máu lửa’.

Cách kể lịch sử bằng điện thoại, với ngôn ngữ mạng xã hội, dường như trở thành “cầu nối” để thế hệ trẻ không chỉ ghi nhận sự kiện, mà còn tái hiện nó theo phong cách riêng. Nhiều nhóm sinh viên, học sinh còn dựng clip ngắn, lồng nhạc cách mạng xen lẫn nhạc hiện đại, khiến người xem vừa hứng thú, vừa tò mò tìm hiểu thêm.

Khi lịch sử gặp ký ức và trách nhiệm truyền lại

Không chỉ có người trẻ, những vị khách lớn tuổi cũng tìm thấy sự đồng cảm khi chứng kiến cách con cháu mình kể lại lịch sử.

Bà Trần Thị Lan (56 tuổi, quận Ba Đình, Hà Nội), đưa cháu đến tham quan, xúc động nói: “Tôi từng nghĩ các cháu chỉ quan tâm đến điện thoại, mạng xã hội. Nhưng khi tận mắt thấy chúng vừa quay vừa giải thích lịch sử cho bạn bè, tôi nhận ra: đó là cách để lịch sử bước vào đời sống hằng ngày. Các cháu nhớ lâu hơn, lại lan tỏa được tới nhiều người”.

Trong dòng người tham quan, dễ dàng bắt gặp hình ảnh các cựu chiến binh lặng lẽ dừng lại trước hiện vật quen thuộc. Ông Nguyễn Đồng Khởi (75 tuổi, cựu chiến binh từng chiến đấu tại Quảng Trị) được nhóm sinh viên xin phép phỏng vấn. Dù giọng run run, ông vẫn dõng dạc: “Ngày ấy, chúng tôi chỉ mong sống sót qua mỗi trận bom. Nhìn các cháu cười nói, quay video bên những hiện vật này, tôi thấy như mình đang trao lại ký ức. Lịch sử không chỉ nằm trong sách, mà đang được thế hệ mới cầm máy kể lại”.

Sự giao thoa giữa ký ức của thế hệ cha anh và cách kể hiện đại của giới trẻ đã mở ra một kênh truyền thông đặc biệt. Nếu như trước đây, ký ức chiến tranh thường chỉ được lưu giữ qua hồi ký, bảo tàng, thì nay, nó có thể xuất hiện trong những đoạn clip 60 giây, trong livestream đầy cảm xúc và lan tỏa tức thì đến hàng vạn người.

Đối với chính các bạn trẻ, việc được cựu chiến binh góp chuyện ngay trong các video cũng là trải nghiệm đặc biệt. Phương Anh nói thêm: “Hôm nay, khi livestream, em may mắn được bác Thành - một cựu chiến binh chia sẻ trực tiếp câu chuyện nhập ngũ. Người xem bình luận rất xúc động. Em nghĩ, đó mới là giá trị lớn nhất, để lịch sử không khô cứng, mà chạm vào cảm xúc của mọi người”.

Triển lãm A80, vì thế, không chỉ là một không gian trưng bày thành tựu quốc gia, mà còn là “sân khấu” để lịch sử được tái hiện bằng nhiều cách. Những người trẻ với chiếc điện thoại, người lớn tuổi với ký ức và cựu chiến binh với câu chuyện đời mình, tất cả đã cùng nhau dệt nên một mạch nguồn xuyên thế hệ.

Từ những đoạn clip ngắn hay buổi livestream giản dị ấy, tình yêu lịch sử sẽ tiếp tục được gieo mầm, nuôi dưỡng và truyền lại theo cách tự nhiên, hiện đại, nhưng cũng đầy tôn kính.