Hướng tới nền kinh tế xanh

Diễn đàn thu hút nhiều đại diện bộ ngành, hơn 50 doanh nghiệp tham gia

Trong xu thế hội nhập sâu rộng, bên cạnh những thành tựu phát triển kinh tế, xã hội; duy trì tăng trưởng tuy nhiên Việt Nam lại phải đối diện với nhiều thách thức, nhất là suy thoái về môi trường ngày càng gay gắt. Và cùng với tác động tiêu cực của biển đổi khí hậu đã gây thiệt hại không nhỏ cho phát triển kinh tế, xã hội. Theo thống kê, tổng thiệt hại kinh tế do ô nhiễm môi trường gây ra tối thiểu từ 1,5%-3% GDP. Ngoài ra, mỗi năm Việt Nam còn chịu thiệt hại 780 triệu USD trong các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cộng đồng vì ô nhiễm môi trường.

Để bảo vệ môi trường, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, Kế hoạch hành động về tăng trưởng xanh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đây được cho là cách tiếp cận phát triển mới, được xuất hiện gắn liền với bối cảnh tác động tiêu cực ngày càng rõ rệt. Theo đó, nền kinh tế xanh là nền kinh tế có mức phát thải thấp, sử dụng hiệu quả tài nguyên và hướng tới công bằng xã hội. Việt Nam đã có một cách tiếp cận với kinh tế xanh bằng những chương trình cụ thể, thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc thực hiện mục tiêu tái cơ cấu kinh tế trong phát triển bền vững, giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu. Theo PGS.TS.Nguyễn Thế Chinh, Phó viện trưởng, Viện Chiến lược Chính sách tài nguyên và môi trường - Bộ Tài nguyên và Môi trường, để đạt được mục tiêu chính sách kinh tế xanh và bảo vệ môi trường, cần phải chuyển đổi phương thức phát triển kinh tế. Và hướng tới phát triển “nền kinh tế xanh” là hướng tiếp cận mới, tuy nhiên xét về dài hạn đây là hướng tiếp cận phù hợp với xu thế phát triển chung của hệ thống kinh tế toàn cầu.

Chia sẻ kinh nghiệm ứng phó trước các thách thức của môi trường, biến đổi khí hậu, hướng tới nền kinh tế xanh của tỉnh Quảng Ninh, ông Đặng Huy Hậu- Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh cho biết, những năm gần đây tăng trưởng kinh tế của Quảng Ninh luôn ở mức ổn định trên 10%. Tuy nhiên, Quảng Ninh lại phải đối mặt nhiều mâu thuẫn, thách thức, đặc biệt là mâu thuẩn giữa việc khai thác than, phát triển công nghiệp nặng với phát triển du lịch, dịch vụ trên cùng một địa bàn và thách thức giữa phát triển công nghiệp hóa và đô thị hóa nhanh với giải quyết về môi trường sống; Thách thức giữa phát triển bền vững trước những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và nước biển dâng cao.

Nhận diện được nguy cơ, hạn chế và những thách thức từ phương thức phát triển trước đây, tỉnh Quảng Ninh đã xác định triết lý phát triển mới, trong đó là triết lý chuyển đổi mô hình kinh tế từ “nâu” sang “xanh”. Hiện tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Kế hoạch triển khai chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2014-2030; thành lập Ban chỉ đạo chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh tỉnh Quang Ninh giai đoạn 2014-2020. “Những quyết tâm của Quảng Ninh trong việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh thời gian qua đã đem lại những kết quả bước đầu, thể hiện rõ nét nhất là sự chuyển dịch mạnh mẽ về cơ cấu kinh tế”- ông Hậu nói.

Nhấn mạnh thêm, ông Đặng Huy Hậu cho hay, với quan điểm xuyên suốt trong quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng xanh ở Quảng Ninh là vừa làm vừa rút kinh nghiệm; vừa làm vừa điều chỉnh cho hợp lý, cân đối hài hòa giữa khai thác nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú với việc bảo vệ cảnh quan môi trường và phát triển du lịch dịch vụ. Quảng Ninh tin tưởng sẽ trở thành tỉnh dịch vụ, công nghiệp hiện đại với hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội; hạ tầng kỹ thuật đô thị đồng bộ hiện đại, bảo vệ môi trường bền vững.

Bày tỏ quan điểm về tăng trưởng xanh, ông Ichiro Adachi đến từ Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản – JICA cho rằng, khi xem xét công nhận một xã hội bền vững, cần phải xem xét các giá trị và tiêu chí về môi trường, xã hội và kinh tế. Trong điều kiện này, điều quan trọng nhất của việc xây dựng một thành phố tràn đầy sức sống là hoạt động kinh tế. Vì thế, các quốc gia cần chú trọng vào mối quan hệ giữa người dân, doanh nghiệp và chính phủ. Quy định do chính phủ ban hành đôi khi rất hiệu quả trong việc đổi mới quản lý môi trường. Hiện tại, các công ty tư nhân đi từ việc thực hiện "Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp" hướng tới "Tạo lập giá trị chung".

Với chủ trương phát triển kinh tế, xã hội phải luôn coi trọng bảo vệ và cải thiện môi trường, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu. Theo đó, chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam giai đoạn 2011-2020 và 2020- 2050 tập trung vào 3 mục tiêu chính: giảm phát thải khí nhà kính, xanh hóa sản xuất, và xanh hóa tiêu dùng. Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Thái Lai- lo ngại các giải pháp chiến lược đã được đưa ra để thực hiện hiệu quả mục tiêu trên, song vẫn còn nhiều thách thức. Vì thế, cần nghiên cứu, sớm hình thành về môi trường pháp lý, cơ chế, chính sách thuận lợi để kinh tế Việt Nam phát triển tốt theo hướng này.