Hướng dẫn xử lý trường hợp hưởng bảo hiểm xã hội một lần không đúng quy định

Theo đó, cùng với Công văn số 3350/BHXH-CSXH ngày 17/10/2023 của Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam về việc thực hiện Công văn số 4176/LĐTBXH-BHXH ngày 4/10/2023 của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, để việc giải quyết chế độ, chính sách đúng quy định pháp luật, kịp thời thu hồi về Quỹ BHXH khi phát hiện quyết định hưởng không đúng chế độ, BHXH Việt Nam đề nghị BHXH các tỉnh rà soát, xử lý đối với các trường hợp đã hưởng BHXH một lần không đúng quy định của Luật BHXH 2006, Luật BHXH 2014, Nghị quyết số 93/2015/QH13, Nghị định số 115/2015/NĐ-CP, Nghị định số 134/2015/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn.

Cụ thể: Đối với các trường hợp hưởng BHXH một lần không đúng quy định, BHXH tỉnh/BHXH quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (BHXH huyện) ban hành Quyết định hưởng BHXH một lần theo phân cấp giải quyết phối hợp với BHXH tỉnh/huyện có liên quan (nếu có) xác định cụ thể nguyên nhân.

Theo đó, BHXH tỉnh/huyện nơi giải quyết thực hiện hủy Quyết định hưởng BHXH một lần và Quyết định điều chỉnh mức hưởng trên cơ sở chỉ số giá tiêu dùng của từng thời kỳ (nếu có) và thu hồi số tiền đã chi không đúng về quỹ BHXH.

Sau khi thu hồi đủ số tiền hưởng không đúng quy định về quỹ BHXH, BHXH tỉnh/huyện nơi giải quyết đề nghị hủy hưởng BHXH một lần tại chức năng “Xét duyệt/Đề nghị phê duyệt hủy hưởng BHXH một lần (tra cứu)” trên phần mềm Xét duyệt chính sách (TCS) đính kèm các căn cứ liên quan: Quyết định hủy quyết định hưởng BHXH một lần, phiếu thu tiền...

BHXH Việt Nam đề nghị, việc thu hồi số tiền hưởng BHXH không đúng quy định được thực hiện thông qua chuyển khoản hoặc nộp trực tiếp về tài khoản của cơ quan BHXH cấp tỉnh/huyện nơi giải quyết.

Trong thời hạn hai ngày làm việc kể từ ngày nhận được đề nghị hủy tra cứu dữ liệu hưởng BHXH một lần của BHXH tỉnh/huyện, Trung tâm Công nghệ thông tin (BHXH Việt Nam) thực hiện phê duyệt hủy dữ liệu hưởng BHXH một lần trên phần mềm TCS tại mục “Tra cứu”.

Sau khi có kết quả phê duyệt trên phần mềm, phòng/bộ phận Chế độ BHXH nơi giải quyết lập danh sách theo mẫu D16-TS ban hành kèm theo Quyết định số 948/QĐ-BHXH ngày 5/6/2023 của BHXH Việt Nam chuyển phòng/bộ phận Thu-Sổ thẻ thực hiện khôi phục quá trình tham gia BHXH và cấp lại hoặc gộp sổ BHXH cho người lao động theo quy định.

Theo hướng dẫn, chỉ thực hiện khôi phục quá trình tham gia BHXH đã hưởng BHXH một lần sau khi thu hồi đầy đủ số tiền hưởng không đúng quy định về quỹ BHXH. Khi phát hiện người hưởng BHXH một lần không đúng quy định do BHXH tỉnh/huyện khác giải quyết thì BHXH tỉnh/huyện nơi phát hiện thông báo trên phần mềm TCS cho BHXH tỉnh/huyện nơi giải quyết.

BHXH tỉnh/huyện nơi giải quyết thực hiện kiểm tra, rà soát việc hưởng BHXH một lần không đúng quy định do BHXH tỉnh/huyện khác phát hiện gửi trên phần mềm TCS. Trường hợp người hưởng không đúng quy định thì thực hiện quy trình như hướng dẫn tại Điểm 1.1, Khoản 1 văn bản này. Trường hợp xác định người hưởng đúng quy định thì thông báo lại cho tỉnh/huyện đã phát hiện trên phần mềm TCS.

Trong thời gian phần mềm TCS chưa đáp ứng được quy trình nêu trên, thì BHXH tỉnh/huyện nơi phát hiện gửi thông báo trên Hệ thống quản lý văn bản và điều hành (Eoffice) tới BHXH tỉnh/huyện nơi giải quyết để xem xét hủy Quyết định hưởng BHXH một lần và thực hiện đến khi Trung tâm Công nghệ thông tin nâng cấp, điều chỉnh phần mềm TCS theo hướng dẫn.

Trường hợp phát hiện người có nhiều mã số BHXH hoặc có thời gian đóng BHXH không đúng quy định đã hưởng BHXH một lần (đóng không đúng đối tượng, trùng quá trình tham gia BHXH) thì thực hiện hủy Quyết định hưởng, thu hồi số tiền đã chi theo quy định tại Khoản 1 văn bản này và hoàn trả số tiền đã đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp không đúng quy định; đồng thời thu hồi tiền hưởng chế độ ốm đau, thai sản, dưỡng sức - phục hồi sức khỏe, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, bảo hiểm thất nghiệp phát sinh do quá trình đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp không đúng quy định đó (nếu có).

Trường hợp phát hiện có tình trạng mượn hồ sơ tư pháp để giao kết hợp đồng lao động và tham gia BHXH, bảo hiểm thất nghiệp thì căn cứ quy định của pháp luật (Bộ luật Lao động, Luật Dân sự), hướng dẫn của các cơ quan có thẩm quyền và của BHXH Việt Nam để xem xét, xử lý theo quy định.

BHXH Việt Nam cũng yêu cầu Giám đốc BHXH các tỉnh chỉ đạo, quán triệt đến các phòng, bộ phận nghiệp vụ và công chức, viên chức các giải pháp để đảm bảo thực hiện đúng quy định của chính sách, hạn chế tối đa việc hủy Quyết định, thu hồi số tiền BHXH đã chi trả.