Hơn 90% nạn nhân các vụ lừa đảo trên không gian mạng là phụ nữ

Đánh vào tâm lý "nhẹ dạ, cả tin"

Theo các cơ quan chức năng, thời gian qua, hiện tượng giả danh lực lượng chức năng để lừa đảo người dân là hành vi không mới nhưng lại diễn ra hết sức tinh vi, phức tạp. Các đối tượng thường lợi dụng tâm lý sợ hãi của người bị hại cũng như thông tin cá nhân đã bị lộ của họ để tiến hành phạm tội. Hơn hết, đối tượng được nhắm đến chính là phụ nữ, trong đó, phần đa là những người phụ nữ lớn tuổi.

Vừa qua, phản ánh tới Báo Công Thương, bà N.T.H sống tại TP. Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh cho biết, bà đã bị các đối tượng giả danh Công an lừa mất số tiền gần 53 triệu đồng.

Bà H. cho biết, khoảng tháng 5, bà nhận được cuộc gọi từ đối tượng xưng tên là Lê Thị Mai làm việc tại Chi cục Lưu trữ văn thư số 12 Đào Tấn, Ba Đình, Hà Nội thông báo về việc bà có một tài khoản ngân hàng bị Ngân hàng ACB kiện vì nợ số tiền 45.986.350 đồng. Đối tượng có thông tin số chứng minh thư, ngày sinh, nơi ở của bà.

“Tôi ngạc nhiên vì không vay số tiền đó nhưng đối tượng Lê Thị Mai nói với tôi rằng muốn được minh oan thì trình báo với cơ quan công an, và đã nối máy tới đối tượng Nguyễn Thanh Tùng, tự xưng là đại úy, công tác tại Phòng cảnh sát Điều tra số 87 Trần Hưng Đạo, Hoàn Kiếm, Hà Nội để tôi nói chuyện” - bà H. nói.

Ngày 10/5/2022, đối tượng Tùng yêu cầu bà H. sang phòng kín khóa cửa, nối máy đến một người khác xưng là Tổng bộ điều tra của Bộ Công an, nói rằng bà N.T.H. liên quan đến một vụ án hình sự. Đối tượng cho biết bà H. có 1 tài khoản đứng tên ở ngân hàng Bắc Á giao dịch hơn 6 tỷ đồng, do Long và Thư (đường dây ma túy đã bị bắt) nhờ đứng tên để giao dịch.

Các đối tượng yêu cầu bà H. nộp một khoản tiền từ 10 triệu trở lên để không bị bắt tạm giam. Sẵn tâm lý sợ hãi, bà H. đã nộp 10 triệu đồng vào một tài khoản của các đối tượng. Sau đó, đối tượng Nguyễn Thanh Tùng thường xuyên liên lạc với bà H. bằng nhiều số điện thoại và các ứng dụng liên lạc khác nhau (Zalo, Viber,…) với lý do đảm bảo an toàn cho chuyên án.

"Đối tượng Tùng còn liên tục yêu cầu tôi giữ bí mật, không được để chồng con và người thân nghi ngờ, lộ bí mật của ban chuyên án. Nếu để lộ sẽ bị bắt ngay" - bà H. thông tin.

Sau đó, các đối tượng thông báo cho bà H. cần kiểm tra tất cả các nguồn tiền thật của bà xem có nhận tiền của 2 đối tượng Long và Thư không. Theo yêu cầu của các đối tượng, bà H. vay và ứng một khoản tiền tương đương 20 triệu gửi tiếp cho chúng.

Vì bị "đe doạ", bà H. tiếp tục chuyển thêm số tiền hơn 22 triệu đồng rút từ tài khoản chứng khoán của bà cho “ban chuyên án” để “điều tra”. Các đối tượng còn yêu cầu bà H. phải bảo lãnh nhà cửa đất đai với khoản tiền tương đương 30% khối lượng tài sản bà đang sở hữu nếu không muốn bị niêm phong và hứa hẹn cơ quan điều tra sẽ trả lại số tiền bảo lãnh.

Khi trấn tĩnh suy xét kỹ, nhận thấy mình bị lừa, bà N.T.H. đã trình báo với Công an TP. Từ Sơn. "Tôi đã cố gắng liên lạc với bọn chúng để đòi lại tiền nhưng bất thành, tất cả đều thuê bao. Lúc nhận ra mình dại dột thì đã quá muộn" - bà H. rầu rĩ.

Trước đó, ngày 18/8, Công an phường Nguyễn Trãi, quận Hà Đông, Hà Nội, tiếp nhận đơn trình báo của một người phụ nữ 57 tuổi về việc nhận được một cuộc điện thoại của một người tự xưng là cán bộ Công an, thông báo bà có liên quan đến một vụ án và yêu cầu bà chuyển 2 tỷ đồng vào tài khoản của đối tượng cung cấp để phục vụ điều tra. Sau khi chuyển xong, nạn nhân biết mình bị lừa nên đã trình báo Công an.

Ngày 28/9, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Bình Dương cũng đã thụ lý điều tra vụ một nữ sinh trình báo bị lừa đảo chiếm đoạt gần 3 tỷ đồng bằng thủ đoạn giả danh Công an.

Theo đơn tố cáo, chị B.T.T.T. (quê TP. Gia Nghĩa, Đắk Nông) là sinh viên của một trường đại học ở Bình Dương. Không lâu trước ngày báo án, một đối tượng tự xưng là Công an gọi điện thoại cho chị T. yêu cầu đến Công an TP. Gia Nghĩa để làm việc. Khi chị T. nói đang đi học ở Bình Dương thì đối tượng thông báo chị T. liên quan đến đến một đường dây rửa tiền. Để chứng minh đối tượng gửi cho chị T. nhiều văn bản của cơ quan điều tra thể hiện chị T. là nghi can trong vụ án.

Do sợ hãi và muốn chứng minh mình vô tội, chị T. đồng ý hợp tác để “điều tra”. Đối tượng yêu cầu chị T. chuyển tiền qua tài khoản do bọn chúng chỉ định để tiến hành “kiểm tra”, nếu không liên quan gì thì chúng sẽ chuyển trả lại. Để đề phòng, đối tượng còn đề nghị chị T. tuyệt đối giữ bí mật thông tin, nếu chị nói với người khác nghe thì sẽ rất nguy hiểm cho người đó.

Lo sợ, chị T. âm thầm chuyển khoản nhiều đợt tiền tổng cộng gần 3 tỷ đồng vào hai tài khoản do đối tượng cung cấp. Sau đó thì chị T. không còn liên lạc được với đối tượng nên mới trình báo cơ quan Công an.

Nhiều mánh khoé tinh vi

Thực tế cho thấy, tình trạng giả danh công an, viện kiểm sát lừa đảo người dân đã trở nên phổ biến, và diễn ra tại nhiều tỉnh thành trên cả nước. Do liên quan đến tội phạm công nghệ cao nên việc điều tra, bắt giữ cũng gặp nhiều khó khăn với cơ quan chức năng.

Cục Cảnh sát hình sự (C02) Bộ Công an cho biết, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản vẫn diễn biến phức tạp, với thủ đoạn tinh vi, xảy ra tại nhiều địa phương, trên nhiều lĩnh vực và đặc biệt là lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng có chiều hướng gia tăng.

Thống kê cho thấy, hàng năm, toàn quốc xảy ra khoảng 2.000 vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tuy chỉ chiếm tỷ lệ khoảng 4% trong cơ cấu tội phạm hình sự nhưng loại tội phạm lừa đảo này gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, số tiền bị chiếm đoạt lên tới hàng nghìn tỷ đồng.

Theo Thiếu tướng Trần Phú Hà - Giám đốc Công an tỉnh Thanh Hóa, từ đầu năm 2022 đến nay, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa xảy ra 132 vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản, gây thiệt hại hơn 30 tỷ đồng, trong đó lừa đảo trên không gian mạng xảy ra 92 vụ, chiếm tỉ lệ 69,7%.

Điển hình của các hành vi lừa đảo trên không gian mạng là các đối tượng hoạt động thông qua các website, sàn giao dịch tiền ảo, ứng dụng mạng xã hội zalo, facebook. Phạm vi hoạt động rất rộng, nơi cư trú ở nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước, thậm chí ở nước ngoài nhưng lừa đảo trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

Thiếu tướng Trần Phú Hà thông tin, thực trạng có tới 90% nạn nhân bị lừa đảo chiếm đoạt là phụ nữ. Chia sẻ về thực trạng này, theo Thiếu tướng Trần Phú Hà: "Do một bộ phận người dân, đặc biệt là phụ nữ, người cao tuổi, còn nhẹ dạ cả tin hoặc thiếu hiểu biết về kiến thức pháp luật, đầu tư, kinh doanh. Bên cạnh đó, khi bị lừa, họ đã không kịp thời trình báo cơ quan chức năng".

Tại TP. Biên Hòa (tỉnh Đồng Nai) cũng cho thấy, có tới hơn 90% nạn nhân các vụ lừa đảo trên không gian mạng là phụ nữ. Trong đó, số lượng chiếm phần lớn là những phụ nữ không có việc làm, ở nhà nội trợ, chăm con nhỏ... Thường khi sập bẫy kẻ lừa đảo, những người này tìm cách giấu gia đình, người thân việc mình trở thành nạn nhân.

Để tránh rơi vào "bẫy", C02 khuyến cáo, người dân, đặc biệt là chị em phụ nữ cần lưu ý 8 thủ đoạn các đối tượng thường sử dụng để lừa đảo như sau:

Thứ nhất, giả mạo các trang thông tin điện tử cơ quan, doanh nghiệp (bảo hiểm xã hội, ngân hàng…) đánh cắp, chiếm đoạt thông tin dữ liệu cá nhân của người đăng nhập; hoặc thiết lập các trạm BTS viễn thông giả mạo để phát tán tin nhắn thương hiệu (SMS Branname) của các ngân hàng để đánh cắp thông tin, tài khoản người dùng sau đó thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.

Thứ hai, thông qua hoạt động của các sàn đầu tư chứng khoán quốc tế, giao dịch vàng, ngoại hối, quyền chọn nhị phân (BO), giao dịch tiền ảo, dự án bất động sản… hoặc hoạt động kinh doanh đa cấp trái phép qua mạng để quảng cáo, lôi kéo số lượng lớn người tham gia đầu tư, kinh doanh (với cam kết về các khoản lợi nhuận rất lớn, số tiền đầu tư ít) nhằm mục đích lừa đảo chiếm đoạt số tiền của người tham gia.

Thứ ba, đăng tin tuyển cộng tác viên bán hàng online trên các trang mạng xã hội (Zalo, Facebook, Tiktok…), nhận việc làm tại nhà, không mất thời gian di chuyển, bỏ tiền tạm ứng hoặc thanh toán trước đơn hàng khoảng vài trăm nghìn để đặt hàng, sau đó nhận tiền công kèm theo lãi đơn hàng và tiền thưởng. Tuy nhiên, sau khi thanh toán đơn hàng và đặt hàng, nạn nhân bị chiếm đoạt số tiền tạm ứng hoặc thanh toán đơn hàng.

Thứ tư, sử dụng nhiều thủ đoạn khác nhau để chiếm quyền điều khiển tài khoản mạng xã hội (gửi các đường link giả mạo thông tin dịch bệnh Covid-19, quảng cáo tuyển dụng, làm việc tại nhà, các trò chơi giải trí trên mạng…). Sau đó, nhắn tin lừa đảo đến danh sách bạn bè của người bị hại; hoặc chiếm đoạt quyền sử dụng SIM điện thoại bằng cách gọi điện tư vấn chuyển đổi hoặc nâng cấp SIM điện thoại sang mạng 4G miễn phí, từ đó chiếm đoạt mật khẩu tài khoản ngân hàng, ví điện tử, tài khoản mạng xã hội để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.

Thứ năm, giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án gọi điện qua giao thức VoIP để hăm dọa bị hại có liên quan đến các vụ án đang điều tra, yêu cầu bị hại chuyển tiền đến các tài khoản do các đối tượng chỉ định hoặc yêu cầu cung cấp mã OTP để xác thực chuyển tiền để kiểm tra, xác minh sau đó chiếm đoạt.

Thứ sáu, thông qua hoạt động thương mại điện tử để rao bán hàng giả, hàng nhái, đặc biệt lợi dụng tình hình dịch Covid-19 đăng tin, chào bán thiết bị y tế, dược phẩm phòng, chống dịch hoặc rao bán vé máy bay chiếm đoạt tiền của người tham gia giao dịch.

Thứ bảy, sử dụng các thông tin trên thẻ căn cước công dân để lừa đảo, các đối tượng sử dụng nhiều thủ đoạn khác nhau để thu thập hình ảnh căn cước công dân của người dân. Sau đó, sử dụng thông tin trên căn cước công dân để đăng ký mã số thuế ảo hoặc để vay tiền các tổ chức tín dụng trên mạng xã hội với lãi suất "cắt cổ" hoặc sử dụng thông tin để thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Thứ tám, thủ đoạn cố ý chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng để lừa đảo: các đối tượng cố ý chuyển nhầm một khoản tiền vào tài khoản của bị hại, rồi giả danh là người thu hồi nợ, yêu cầu người nhận trả lại số tiền kia như một khoản vay với lãi suất "cắt cổ".