Yêu cầu tất yếu của tiến trình phát triển
Ngày 17/10/2025, tại Hà Nội, Hội Môi trường Xây dựng Việt Nam (VACEE) phối hợp cùng Hệ thống chứng nhận Công trình Xanh EDGE thuộc Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) tổ chức hội thảo “Công trình xanh kết hợp giải pháp làm mát tiết kiệm năng lượng vì sức khỏe và bảo vệ môi trường”.
Sự kiện nằm trong khuôn khổ “Tuần lễ công trình xanh và giao thông xanh Việt Nam 2025”, do Bộ Xây dựng phát động với chủ đề “Đổi mới sáng tạo, thúc đẩy phát triển công trình xanh và giao thông xanh theo hướng bền vững”.
Phát biểu khai mạc tại hội thảo, ông Tạ Quang Hưng - Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ, Môi trường và Vật liệu xây dựng, Bộ Xây dựng cho biết, Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, đòi hỏi tăng trưởng kinh tế phải đi đôi với bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Ông Tạ Quang Hưng - Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ, Môi trường và Vật liệu xây dựng, Bộ Xây dựng phát biểu khai mạc tại hội thảo.
“Trong đó, công trình xanh và giao thông xanh là hai yếu tố quan trọng để xây dựng nền kinh tế xanh, mở ra dư địa rất lớn cho các giải pháp tiết kiệm năng lượng, cải thiện môi trường và nâng cao sức cạnh tranh quốc gia”, ông Hưng nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Hữu Dũng - Chủ tịch Hội Môi trường Xây dựng Việt Nam cho rằng, biến đổi khí hậu đang khiến thời tiết ngày càng khắc nghiệt, đặc biệt là các đợt nắng nóng kéo dài tại đô thị lớn. Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), năm 2025 có thể trở thành một trong những năm nóng nhất lịch sử, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và áp lực năng lượng.
“Phát triển công trình xanh gắn liền với làm mát bền vững chính là hướng đi quan trọng cho các đô thị Việt Nam trong quá trình thích ứng biến đổi khí hậu, hướng tới tương lai đô thị xanh, an toàn, đáng sống”, ông Dũng nói.
Cũng theo ông Dũng, công trình xanh không dừng lại ở việc tiết kiệm năng lượng mà cần tích hợp các giải pháp làm mát hỗn hợp kết hợp thông gió tự nhiên, mái xanh, lớp vỏ phản xạ nhiệt với công nghệ điều hòa tiết kiệm điện, giảm hiệu ứng đảo nhiệt và cải thiện vi khí hậu đô thị.
Những giải pháp này giúp giảm nhu cầu điện năng, hạn chế phát thải khí nhà kính, đồng thời cải thiện vi khí hậu đô thị, giảm hiệu ứng đảo nhiệt đô thị, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và nâng cao chất lượng môi trường sống đô thị. Để hiện thực hóa mục tiêu, Việt Nam cần đồng thời hoàn thiện cơ chế, chính sách và quy chuẩn kỹ thuật cho công trình xanh; mở rộng cơ chế tín dụng, trái phiếu xanh để thu hút đầu tư.
Yếu tố cốt lõi của công trình xanh
Trong bối cảnh yêu cầu tiết kiệm năng lượng ngày càng cấp thiết, tại hội thảo, các chuyên gia tập trung vào những yếu tố cốt lõi của công trình xanh như tiêu chuẩn tiện nghi vi khí hậu, tư duy thiết kế tích hợp và công nghệ vận hành hiệu quả.

Toàn cảnh Hội thảo “Công trình xanh kết hợp giải pháp làm mát tiết kiệm năng lượng vì sức khỏe và bảo vệ môi trường” .
Chia sẻ về tiêu chuẩn vi khí hậu và nhu cầu làm mát của người Việt Nam trong điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm, TS. Nguyễn Văn Muôn - Phó Tổng Thư ký Hội Môi trường Xây dựng Việt Nam cho rằng cần thiết phải cập nhật và phổ biến áp dụng tiêu chuẩn TCVN 14214:2024 - bộ tiêu chuẩn mới thay thế TCXDVN 306:2004, đáp ứng thực tế sử dụng điều hòa không khí trong các công trình xanh.
Theo TS. Nguyễn Văn Muôn, tiêu chuẩn mới đưa ra bốn cấp độ tiện nghi nhiệt, phân biệt rõ giữa phòng có điều kiện vi khí hậu nhân tạo, phòng có điều kiện vi khí hậu tự nhiên và theo mùa lạnh, mùa nóng trong năm, giúp nhà thiết kế lựa chọn giải pháp phù hợp từng vùng khí hậu, từng loại công trình.
Trong đó, việc đo đạc và kiểm tra thực tế điều kiện vi khí hậu cần được tiến hành khoa học, có công cụ hỗ trợ mô phỏng, tối ưu hóa tiện nghi nhiệt và giảm tiêu thụ năng lượng. Đây là nền tảng quan trọng cho việc thiết kế công trình xanh thích ứng với khí hậu Việt Nam.
Mang đến góc nhìn thực tiễn trong thiết kế kiến trúc với tư duy tích hợp giải pháp làm mát hỗn hợp, Ths.KTS. Lê Lương Ngọc - Giám đốc Công ty V-Architecture cho rằng, một công trình xanh chỉ thật sự hiệu quả khi các giải pháp kỹ thuật và kiến trúc được triển khai đồng bộ ngay từ giai đoạn quy hoạch.
“Tư duy thiết kế tích hợp vừa giúp tiết kiệm năng lượng, vừa góp phần giảm phát thải, nâng cao sức khỏe người sử dụng, đồng thời tạo nên bản sắc thẩm mỹ của kiến trúc xanh Việt Nam”, ông Ngọc nói.
TS. Hà Anh Tùng - Chủ nhiệm Bộ môn Công nghệ Nhiệt lạnh, Đại học Bách khoa, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh chia sẻ kết quả nghiên cứu thực nghiệm về tối ưu hóa thông gió và điều hòa không khí trong công trình: Việt Nam đang đối diện tình trạng làm lạnh quá mức và thông gió sai cách, khiến năng lượng bị lãng phí, môi trường trong nhà không đạt chuẩn sức khỏe.
Nghiên cứu hợp tác giữa Đại học Bách Khoa TP. Hồ Chí Minh và Daikin Việt Nam cho thấy, khi điều chỉnh hệ thống điều hòa có thông gió tích hợp VRV và ERV phù hợp tiêu chuẩn TCVN 5687:2024, điện năng tiêu thụ có thể giảm đến 32%, đồng thời duy trì nồng độ CO₂ dưới 1.000 ppm - ngưỡng an toàn cho sức khỏe
TS. Hà Anh Tùng khuyến nghị, cần xây dựng hướng dẫn kỹ thuật cho giai đoạn vận hành, không chỉ dừng ở thiết kế, nhằm đảm bảo mục tiêu trung hòa carbon và tiết kiệm năng lượng bền vững.
Đến hết quý III năm 2025, số lượng công trình xanh trên cả nước đã đạt được khoảng trên 600 công trình với tổng diện tích sàn xây dựng khoảng gần 17 triệu m2; cả nước đã có 183.240 ô tô con điện và 974 xe buýt điện đang lưu hành. Hai địa phương dẫn đầu là Hà Nội với 38.445 ô tô con điện và 317 xe buýt điện; TP. Hồ Chí Minh với 38.444 ô tô con điện và 507 xe buýt điện.