Hội nhập đa phương trong ASEAN: Biến tầm nhìn thành hành động

Năm 2022 đã chứng kiến sự chuyển biến của hội nhập đa phương ở khu vực, với một loạt các sự kiện bao gồm cả Hội nghị thượng đỉnh G20 ở Bali, Hội nghị cấp cao ASEAN ở Phnom Penh, Hội nghị cấp cao APEC ở Thái Lan, đã mở rộng tầm nhìn quan trọng của việc cải cách các cam kết khu vực. G20 đã nhấn mạnh vào việc chuyển đổi kinh tế toàn cầu đòi hỏi một nỗ lực toàn diện, bền vững và cân bằng hơn như thế nào, đặc biệt là trong bối cảnh các cuộc khủng hoảng đa chiều chưa từng có hiện nay. Trước hết, cuộc chiến ở Ukraine chắc chắn đã làm giảm kỳ vọng về việc thực hiện các mục tiêu của G20 nhưng hội nghị thượng đỉnh kết thúc với Tuyên bố Bali, bao gồm các cam kết nhấn mạnh các hành động phối hợp nhanh chóng và mạnh mẽ hơn đối với nhiều vấn đề chính.

Bốn vấn đề chính đã được đề cập toàn diện trong 53 điều khoản của tuyên bố - cụ thể là lương thực, sức khỏe, khí hậu và năng lượng, cũng như các cuộc khủng hoảng tài chính. Các giải pháp đã được liệt kê đầy tham vọng nhưng thực tế, kết hợp sự tiến bộ của đổi mới công nghệ và kỹ thuật số, và các khuôn khổ đã được thống nhất trước đó.

Hiểu được nhu cầu mở rộng đầu tư và tài trợ để hỗ trợ các chính sách này, G20 nhắc lại việc huy động chung 100 tỷ đôla Mỹ mỗi năm để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, hoan nghênh Quỹ Đại dịch do Ngân hàng Thế giới tổ chức để hỗ trợ tài trợ cho những thiếu hụt quan trọng trong ứng phó y tế toàn cầu, và các cam kết khác bao gồm 81,6 tỷ USD Quyền rút vốn đặc biệt (SDR) để hỗ trợ các quốc gia trong nỗ lực không ngừng đối mặt với những thách thức kinh tế vĩ mô cơ cấu.

Những cam kết được hiệu chỉnh tốt này có thể đã thiết lập nền tảng để hỗ trợ phục hồi bền vững; tuy nhiên, không nên dừng lại ở cấp độ G20. Các chính sách phải được thể hiện trong bối cảnh quốc gia và khu vực để chúng có tác động cụ thể ngay cả đối với các quốc gia trong khu vực. Đặc biệt, Indonesia sẽ có một trách nhiệm to lớn khác là biến các cam kết này thành hành động, thông qua vai trò Chủ tịch của ASEAN vào năm 2023.

Thứ nhất, ASEAN đang coi kết nối là động lực chính cho tăng trưởng khu vực. Sự bùng phát Covid-19 đã làm gián đoạn nghiêm trọng kết nối khu vực trong vài năm qua đã thúc đẩy các nước ASEAN tăng cường khả năng phục hồi và bền vững của chuỗi cung ứng trong dài hạn. Nhóm khu vực vẫn cam kết giữ cho thị trường ASEAN mở cửa cho thương mại và đầu tư - điều này sẽ phù hợp để hiện thực hóa một chế độ đầu tư và thương mại dựa trên luật lệ, không phân biệt đối xử, công bằng, toàn diện và minh bạch.

Với nền tảng kinh tế vĩ mô mạnh mẽ - các nền kinh tế ASEAN được dự đoán sẽ tăng trưởng 5% vào năm 2022, với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) danh nghĩa vượt qua mức trước đại dịch - khu vực này đã cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ. Có sự phối hợp giữa các cam kết của ASEAN nhằm cải cách hệ thống thương mại đa phương và thúc đẩy tạo ra giá trị thông qua đầu tư vào các lĩnh vực năng suất cao như sản xuất hạ nguồn và thương mại kỹ thuật số cũng như các chiến lược đa dạng hóa.

Thứ hai, các cam kết nhằm tăng cường số hóa và phát triển tài chính bền vững bao gồm Lộ trình tăng cường thanh toán xuyên biên giới rất phù hợp với xu hướng và nhu cầu của xã hội ASEAN. Cuộc khủng hoảng Covid-19 đã đẩy nhanh sự gia tăng thanh toán kỹ thuật số ở Đông Nam Á, với việc có thêm hơn 60 triệu người mới sử dụng các dịch vụ kỹ thuật số được báo cáo trong ba năm xảy ra đại dịch. Thị trường dịch vụ kỹ thuật số của khu vực dự kiến sẽ phát triển mạnh mẽ trong thập kỷ tới.

Các nhà lãnh đạo của khu vực tiếp tục hưởng ứng xu hướng này bằng cách hoan nghênh nhiều liên kết thanh toán mã QR xuyên biên giới hơn tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN gần đây nhất ở Campuchia - bước đầu nhằm tăng cường mạng lưới thanh toán được kết nối nhiều hơn trong khu vực, đẩy mạnh hơn nữa quá trình số hóa và tài chính toàn diện ở Đông Nam Á. Điều này không chỉ thúc đẩy hiệu quả và kết nối cao hơn trong các khía cạnh tài chính, mà còn giúp giảm tham nhũng và gian lận xuyên biên giới đang phổ biến ở ASEAN.

Thứ ba, các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs) đã nhận được sự quan tâm đáng kể, thể hiện qua một số điều khoản trong Tuyên bố Bali. Những vấn đề này bao gồm từ việc sử dụng hiệu quả công nghệ kỹ thuật số để cung cấp việc làm và phát triển kỹ năng cho MSMEs, đến nỗ lực nâng cao năng suất lao động thông qua truy cập kỹ thuật số tốt hơn.

Trong khi đó, ASEAN đã liên tục thu hẹp khoảng cách kỹ năng thông qua nâng cao và đào tạo lại kỹ năng cho lực lượng lao động và doanh nghiệp trong khu vực. Bộ phận kinh doanh của G20, Business 20 (B20), cũng rất cam kết đẩy nhanh những nỗ lực này bằng cách khởi động một dự án kế thừa có tên là B20 Wiki, để nâng cao chất lượng và khả năng tiếp cận của MSMEs. Các doanh nghiệp hy vọng rằng Indonesia sẽ tiếp tục nhấn mạnh sự cần thiết phải tận dụng sự đóng góp của MSMEs trong năm ASEAN 2023.

Hơn nữa, nhu cầu liên kết các lộ trình tiềm năng từ các cam kết ASEAN để đạt được chương trình chuyển đổi năng lượng, khuyến khích sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên, đồng thời duy trì khả năng cạnh tranh kinh tế, sẽ trở nên phù hợp hơn vào năm 2023 trước những thách thức địa chính trị và kinh tế vĩ mô đang diễn ra. Bối cảnh đang thay đổi của tăng trưởng kinh tế toàn cầu tích cực đang nổi lên ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, bao gồm cả ASEAN, cần được coi là cơ hội để đưa ra nhiều giải pháp sáng tạo phù hợp hơn với hoàn cảnh của khu vực.

Trong khi ASEAN được biết đến với tầm nhìn thúc đẩy hội nhập khu vực mạnh mẽ hơn, các quốc gia thành viên có những lợi ích và ưu tiên khác nhau. Điều đó nói lên những thách thức hơn nữa đối với nhóm. Tuy nhiên, với tầm nhìn chung và lợi ích chung trong hội nhập khu vực, ASEAN có khả năng trở thành tâm điểm của chuyển đổi kinh tế toàn cầu.