Hỏi đáp Giao dịch Hàng hóa (Số 24): Thanh toán bù trừ trong giao dịch hàng hóa

Phương thức bù trừ, thanh toán theo mô hình Trung tâm Thanh toán bù trừ đã trở thành một mô hình thanh toán hiện đại được áp dụng trong thanh toán cho các giao dịch hàng hóa. Mô hình này có vai trò rất quan trọng do sự ưu việt trong hoạt động quản lý rủi ro, giúp thị trường hàng hóa hoạt động một cách hiệu quả.

Báo Công Thương sẽ giải đáp các thắc mắc của bạn đọc xoay quanh vấn đề này. Bạn Đặng Anh Dũng (Hà Nội) hỏi: “Thanh toán bù trừ là gì?” Bạn Nguyễn Hải Hưng (Đồng Nai) hỏi: “Thanh toán bù trừ áp dụng các nguyên tắc như thế nào?”

Hình minh họa

Thanh toán bù trừ là gì?

Thanh toán bù trừ là quá trình ghi nhận, xác định vị thế và tính toán nghĩa vụ tài chính giữa các bên tham gia giao dịch, dựa vào đó thanh toán tiền trực tiếp từ khách hàng này sang khách hàng khác.

Trung tâm Thanh toán bù trừ là cầu nối đứng giữa các thành viên kinh doanh, có chức năng như một trung gian cho giao dịch của tất cả các thành phần tham gia thị trường. Trung tâm Thanh toán bù trừ phải đảm bảo những yêu cầu sau:

• Đảm bảo bên mua và bên bán đều được thanh toán.
• Đảm bảo các bên tham gia đều tôn trọng nghĩa vụ của hợp đồng.
• Đảm bảo tính minh bạch và bảo mật thông tin.

Nguyên tắc thanh toán bù trừ

Sau khi kết thúc ngày phiên giao dịch, Trung tâm Thanh toán bù trừ sẽ tổng hợp và thanh toán bù trừ đối với từng thành viên kinh doanh, chi tiết đến từng hợp đồng giao dịch của từng tài khoản giao dịch hàng hóa.

Số liệu bao gồm các khoản lãi/ lỗ thực tế, lãi/ lỗ dự kiến, thuế và các khoản chi phí khác, sẽ được Trung tâm Thanh toán bù trừ gửi cho từng Thành viên Kinh doanh thông qua email Thành viên Kinh doanh đăng ký với MXV vào sáng Ngày phiên giao dịch kế tiếp.

Nguyên tắc tất toán vị thế: tất toán vị thế được xác định theo phương pháp nhập trước xuất trước (FIFO), là phương pháp tất toán vị thế và xác định lãi lỗ phát sinh trong giao dịch được tính theo các vị thế mở trước được tất toán trước, các vị thế mở sau thì tất toán sau.

Khoản lãi/ lỗ hàng ngày là tổng các khoản lãi/lỗ từ các vị thế giao dịch đóng và vị thế giao dịch mở.

Trước giờ mở cửa Ngày phiên giao dịch, Thành viên Kinh doanh phải đảm bảo Giá trị ròng ký quỹ của tất cả các Tài khoản giao dịch hàng hóa do mình quản lý tối thiểu bằng mức Ký quỹ duy trì.

Đối với trường hợp tổng Giá trị ròng ký quỹ của tất cả các Tài khoản giao dịch hàng hóa mở tại một Thành viên Kinh doanh thấp hơn tổng mức Ký quỹ duy trì theo quy định, thì Thành viên Kinh doanh đó phải: Nộp tiền bổ sung ký quỹ hoặc đóng vị thế của những Tài khoản giao dịch hàng hóa đang thấp hơn tỷ lệ ký quỹ cho phép cho đến khi Giá trị ròng ký quỹ của Thành viên đó trở về mức Ký quỹ yêu cầu theo quy định.