Hoàn thiện quy chuẩn sữa chế biến: Hài hòa lợi ích doanh nghiệp và người tiêu dùng

Ngày 19/9, tại TP. Hồ Chí Minh, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội thảo khoa học “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với sản phẩm sữa chế biến” do Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài chủ trì.

Hội thảo thu hút sự tham dự của lãnh đạo các cục, vụ chức năng thuộc Bộ, đại diện doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng, các bộ, ngành liên quan, cùng nhiều chuyên gia và nhà khoa học từ các viện nghiên cứu, trường đại học.

Doanh nghiệp lớn kiến nghị đảm bảo tính thực tiễn, linh hoạt

Hội thảo lần này nhằm tiếp tục lấy ý kiến đóng góp để hoàn thiện Dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sản phẩm sữa chế biến, trong đó có nhóm sản phẩm sữa dạng lỏng như sữa thanh trùng, tiệt trùng, sữa tách béo... Đây là lần thứ tư dự thảo được công bố để lấy ý kiến rộng rãi trước khi ban hành chính thức.

Tại hội thảo, đại diện doanh nghiệp, hiệp hội, bộ ngành cùng các chuyên gia, nhà khoa học đã đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết nhằm sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện Dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với sản phẩm sữa chế biến, đặc biệt là nhóm sản phẩm sữa dạng lỏng như sữa thanh trùng, tiệt trùng, tách béo...

Đại diện Công ty Cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk) đề xuất giữ nguyên cụm từ “thực phẩm chức năng” như trong dự thảo trước, thay vì thay thế bằng “thực phẩm bảo vệ sức khỏe”. Theo Vinamilk, thuật ngữ “thực phẩm chức năng” bao quát đầy đủ hơn và phù hợp với quy định công bố hiện hành.

Về mặt kỹ thuật, đại diện Vinamilk kiến nghị đơn giản hóa các quy định, tránh trùng lặp trong các chỉ tiêu đạm giữa các nhóm sản phẩm như sữa thanh trùng, sữa tách béo... Đặc biệt, doanh nghiệp cho rằng nên gộp quy định về sữa tách béo để tăng tính linh hoạt trong sản xuất, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng. Với hơn 300 sản phẩm đang lưu hành và xuất khẩu, Vinamilk cũng đề nghị kéo dài thời gian chuyển tiếp lên 12 tháng, thay vì 6 tháng như dự thảo, nhằm đảm bảo quá trình điều chỉnh bao bì, công thức diễn ra thuận lợi.

Đại diện Tập đoàn TH cũng bảo lưu các góp ý từ các hội thảo trước, đồng thời bổ sung thêm một số điểm mới. Về mặt định nghĩa, TH đề nghị tách riêng khái niệm giữa các loại sữa để dễ áp dụng và triển khai trong thực tế. Với chỉ tiêu tỷ trọng trong sữa tươi thanh trùng và tiệt trùng, TH cho rằng cần đánh giá lại nếu sản phẩm có bổ sung thêm đường hoặc các chất khác, bởi khi đó tỷ trọng không còn phản ánh đúng chất lượng sữa nguyên chất.

TH cũng đồng tình với Vinamilk về việc gộp quy định cho các sản phẩm tách béo, bởi tùy theo mục đích sản xuất và nhu cầu thị trường, hàm lượng chất béo có thể linh hoạt. Ngoài ra, doanh nghiệp này cũng kiến nghị kéo dài thời gian chuyển tiếp lên 12 tháng do nhiều loại bao bì vẫn phải nhập khẩu từ nước ngoài với thời gian đặt hàng dài.

Đại diện Hiệp hội Sữa Việt Nam đánh giá cao quá trình tiếp thu, chỉnh sửa của Ban soạn thảo trong suốt các lần hội thảo trước, tạo nên bản dự thảo ngày càng sát thực tiễn. Tuy nhiên, để quy chuẩn có tính khả thi cao, Hiệp hội đề xuất bốn nhóm kiến nghị cụ thể.

Thứ nhất, về phạm vi áp dụng, Hiệp hội ủng hộ việc giữ cụm từ “thực phẩm chức năng” để bao quát hơn các sản phẩm thuộc ngành sữa.

Thứ hai, đối với sản phẩm sữa hỗn hợp, cần xác định rõ tỷ lệ thành phần từ sữa, chẳng hạn như tối thiểu 50% sữa thật, để tránh nhầm lẫn với các sản phẩm dạng lỏng có màu trắng nhưng không phải là sữa.

Thứ ba, Hiệp hội kiến nghị kéo dài thời gian chuyển tiếp lên 12 tháng, do nhiều doanh nghiệp khó có thể điều chỉnh công thức, thay đổi nhãn mác và đặt in bao bì trong thời gian ngắn. Cuối cùng, cần bổ sung đối tượng nhập khẩu vào phần quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh để đảm bảo tính đồng bộ trong thực thi.

Quy chuẩn sữa chế biến: Sát thực tiễn, bảo vệ người tiêu dùng

Phát biểu kết luận tại Hội thảo, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài ghi nhận đây là hội thảo lần thứ 4 và về cơ bản, các ý kiến đều thống nhất với nội dung dự thảo quy chuẩn.

Thứ trưởng đề nghị Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công và Viện Công nghiệp Thực phẩm tiếp thu đầy đủ các ý kiến góp ý để hoàn thiện dự thảo. Đối với những đơn vị còn ý kiến bổ sung, cần sớm gửi văn bản để tổng hợp và nghiên cứu.

Về phạm vi áp dụng, Thứ trưởng đồng tình với đề xuất sử dụng cụm từ “thực phẩm chức năng” thay vì “thực phẩm bảo vệ sức khỏe”, nhằm đảm bảo bao quát và phù hợp thực tiễn. Liên quan đến quy định về khối lượng sữa tươi trong sữa thanh trùng, tiệt trùng và sữa tách béo, Thứ trưởng đề nghị các đơn vị chuyên môn xem xét kỹ lưỡng tính cần thiết và tính khả thi của quy định này.

Một số ý kiến đề xuất gộp quy định giữa sữa tách béo và sữa gầy, hoặc tách sữa hoàn nguyên khỏi sữa pha trộn, cũng sẽ được Bộ nghiên cứu kỹ trước khi hoàn thiện dự thảo. Ngoài ra, việc xác định tỷ lệ phần trăm sữa thật trong sản phẩm cần rõ ràng, tránh hiểu nhầm giữa “màu trắng dạng lỏng” và khái niệm sữa theo quy chuẩn.

Thứ trưởng cũng đặc biệt lưu ý việc cập nhật các tiêu chuẩn kiểm nghiệm theo thông lệ quốc tế, sử dụng các mã tiêu chuẩn mới mà nhiều quốc gia tiên tiến đã áp dụng. Viện Công nghiệp Thực phẩm - đơn vị chủ trì soạn thảo, cần cập nhật đầy đủ để đảm bảo quy chuẩn phù hợp với thực tế sản xuất, cũng như bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Về vấn đề bao bì, Thứ trưởng nhấn mạnh đây là điểm nghẽn lớn khi doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào nguồn nhập khẩu. Bộ Công Thương sẽ xem xét chính sách thúc đẩy nội địa hóa sản xuất bao bì trong dài hạn, nhằm đảm bảo tự chủ.

Đối với truy xuất nguồn gốc, Thứ trưởng khẳng định nhóm sản phẩm sữa phải thực hiện bắt buộc. Bộ Công Thương đang xây dựng thông tư về truy xuất, kết nối dữ liệu với hệ thống quốc gia, trong đó yêu cầu lưu trữ đầy đủ dữ liệu kiểm nghiệm, nguyên liệu đầu vào, quá trình sản xuất và thành phẩm, hướng tới áp dụng công nghệ blockchain trong kiểm soát chất lượng.

Về thời gian chuyển tiếp, hiện dự thảo quy định 6 tháng, nhưng trên cơ sở đề xuất của doanh nghiệp, Thứ trưởng cho biết sẽ xem xét để đảm bảo triển khai hiệu quả khi thông tư chính thức có hiệu lực.

Thứ trưởng Trương Thanh Hoài cảm ơn Trường Đại học Công Thương TP. Hồ Chí Minh, các hiệp hội, doanh nghiệp, chuyên gia đã đồng hành suốt quá trình góp ý, hoàn thiện dự thảo. Thứ trưởng nhấn mạnh: Mục tiêu cao nhất là đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng, nâng cao chất lượng sản phẩm, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển bền vững.

Bộ Công Thương sẽ tiếp tục làm việc chặt chẽ với các bên liên quan để hoàn thiện quy chuẩn kỹ thuật quốc gia sát thực tiễn. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm sữa chế biến, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và thúc đẩy ngành sữa Việt Nam phát triển bền vững và vươn ra thị trường thế giới.