Hỗ trợ doanh nghiệp tăng năng lực cạnh tranh để ‘vươn ra thế giới’

Hội nhập mang đến những cơ hội và thách thức

Chia sẻ tại Hội thảo “Vươn ra thế giới & Vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam” do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức vào ngày 27/11, bà Nguyễn Thị Thanh Tâm - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (VCCI) - cho rằng: Năm 2025 đánh dấu một giai đoạn mới của hội nhập kinh tế quốc tế.

Việt Nam đang tham gia ngày càng sâu vào các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới như: Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP); Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA), Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)… những hiệp định này đang mở ra cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận những thị trường rộng lớn, chất lượng cao.

Bên cạnh hội nhập kinh tế quốc tế, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu, đa dạng hóa sản xuất, tái định hình chuỗi cung ứng do địa chính trị, ưu tiên xanh hoá và logistics bền vững cũng đang đem lại nhiều cơ hội để Việt Nam thu hút đầu tư, mở rộng sản xuất, tham gia sâu hơn vào mạng lưới cung ứng của khu vực và thế giới.

Tuy nhiên, đi cùng với những cơ hội, bà Nguyễn Thị Thanh Tâm cho rằng, doanh nghiệp Việt Nam cũng đối mặt với những thách thức không nhỏ như: Áp lực cạnh tranh ngày càng tăng từ các quốc gia trong khu vực. Ngoài ra, doanh nghiệp Việt Nam cũng đang đối mặt với các yêu cầu ngày càng khắt khe về tiêu chuẩn kỹ thuật, quản trị chất lượng, phát triển xanh, bền vững.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp Việt Nam với 97% là nhỏ và vừa, tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với những thách thức do hạn chế về năng lực công nghệ, năng suất lao động, khả năng đáp ứng đơn hàng lớn và dài hạn.

“Đặc biệt, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ vốn được xem là nền tảng gốc rễ của chuỗi cung ứng vẫn còn thiếu sự liên kết, thiếu đầu tư chiều sâu và thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao” - bà Nguyễn Thị Thanh Tâm nêu rõ.

Nói về những thách thức doanh nghiệp có thể phải đối mặt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và dịch chuyển chuỗi cung ứng, TS. Trịnh Quốc Vinh - Ủy viên Hội đồng khoa học - Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) - cho rằng: Khoảng cách giàu nghèo gia tăng; xung đột thương mại giữa các nước lớn; dịch bệnh và xung đột địa chính trị; xu hướng giảm phát thải carbon là những thách thức cho doanh nghiệp khi tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Để doanh nghiệp tự tin “vươn ra thế giới”?

Nhằm giúp doanh nghiệp vượt qua những thách thức trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, từng bước tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, bà Nguyễn Thị Thanh Tâm cho biết: Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (đơn vị trực thuộc VCCI) thực hiện nhiệm vụ kết nối, hỗ trợ, nâng cao năng lực quản trị và thúc đẩy phát triển bền vững, đặc biệt dành cho khu vực doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa.

Theo đó, đơn vị đã và đang triển khai nhiều sáng kiến nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, trong đó có Dự án “Nâng cao năng lực và tăng cường kết nối các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ nhằm phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam”. Hội thảo “Vươn ra thế giới & Vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam” nằm trong khuôn khổ dự án.

Thông qua hội thảo, VCCI cung cấp cho doanh nghiệp bức tranh cập nhật nhất về xu hướng hội nhập và dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu. Chia sẻ các giải pháp chiến lược để nâng cao năng lực cạnh tranh, đặc biệt đối với doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ. Thảo luận về vai trò của tiêu chuẩn hóa, chứng nhận quốc tế, vốn là “tấm hộ chiếu” để doanh nghiệp bước vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Đặc biệt, với quan điểm, “mỗi một doanh nghiệp mạnh hơn sẽ giúp tạo ra một ngành công nghiệp mạnh hơn và một cộng đồng doanh nghiệp mạnh sẽ tạo nên một nền kinh tế mạnh” - bà Nguyễn Thị Thanh Tâm cho rằng, Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ luôn đồng hành cùng doanh nghiệp trong quá trình hội nhập thương mại, đầu tư và đổi mới sáng tạo, để cùng góp sức nâng tầm vị thế doanh nghiệp và nền kinh tế Việt Nam trên bản đồ thế giới.

Ở cấp độ quốc gia, theo TS. Trịnh Quốc Vinh, Việt Nam cũng có nhiều chính sách nhằm hỗ trợ doanh nghiệp hội nhập kinh tế quốc tế, trong đó điển hình là Nghị quyết 59-NQ/TW của Bộ Chính trị về hội nhập kinh tế quốc tế.

Để hỗ trợ doanh nghiệp “vươn ra thế giới”, Bộ Công Thương cũng đang xây dựng “Chương trình Vươn ra thị trường quốc tế giai đoạn 2026 - 2035 (Go Global)”, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp vươn ra toàn cầu theo hướng dẫn dắt chuỗi giá trị; mở rộng thị trường sâu rộng và bền vững; tận dụng tối đa các FTA thế hệ mới; chuyển đổi xanh và nâng cấp tiêu chuẩn xuất khẩu; tăng cường ứng dụng số trong xúc tiến thương mại.

Các FTA song phương và đa phương mở ra những cơ hội để doanh nghiệp “vươn ra thế giới”. Song các “cơ hội” này lại chưa được phát huy hiệu quả. Theo đó, tận dụng triệt để cơ hội từ các FTA chính là “chìa khóa” để doanh nghiệp hội nhập kinh tế quốc tế và tham gia sâu vào các chuỗi cung ứng toàn cầu.