Hà Tĩnh: Mở rộng diện tích cam hữu cơ, làm giàu bền vững

Đi lên từ mô hình trồng cam hữu cơ

Nổi tiếng là "thủ phủ" của các loại cây ăn quả có múi, những năm gần đây, người dân Hà Tĩnh, đặc biệt tại các vùng trồng cam trọng điểm như Đồng Lộc, Vũ Quang, Hương Sơn,…đang mạnh dạn thực hiện cuộc chuyển đổi, mở rộng diện tích trồng cam hữu cơ. Xu hướng này đã trở thành giải pháp bền vững, giúp cam Hà Tĩnh nâng cao giá trị, khẳng định thương hiệu và chinh phục những thị trường khó tính.

Nhận thức rõ điều này, cùng với sự hỗ trợ từ các cấp chính quyền và Trung tâm Khuyến nông, nhiều nông dân đã tiên phong chuyển đổi sang quy trình canh tác hữu cơ.

Thời điểm này, vườn cam hữu cơ rộng hơn 7 ha của anh Đoàn Ngọc Bảo (xã Vũ Quang, Hà Tĩnh) đang vào vụ thu hoạch. Với việc trồng cam theo phương pháp sinh thái hữu cơ, đảm bảo tiêu chuẩn khắt khe, năm nay vườn cam hữu cơ của anh Bảo được khách hàng ở nhiều tỉnh thành săn đón.

Theo anh Bảo, để đạt được chứng nhận cam hữu cơ, vườn cam không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, hạn chế tối đa phân bón hóa học: “Tôi chọn hướng đi sạch, bền vững, sản xuất cam theo phương pháp hữu cơ sinh thái. Hoàn toàn không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, hạn chế phân bón hóa học, chỉ dùng phân chuồng ủ men vi sinh, đạm cá, đậu tương, các dung dịch thảo mộc như ớt, tỏi, rượu, gừng… phòng trừ sâu bệnh”.

Sau khi đi theo con đường trồng cam hữu cơ, anh Bảo nhận thấy cam của hợp tác xã có chất lượng cao hơn hẳn. Cây cho trái chất lượng vượt trội, loại cam đặc biệt nhất luôn “cháy hàng” dù có giá lên tới 120.000 đồng/kg. Khách ăn rồi thì nhớ mãi, quay lại đặt trước mùa vụ.

Tại xã Đồng Lộc, nơi có hơn 500 ha trồng cam, hiện nay các mô hình theo hướng hữu cơ cũng đang được nhân rộng. Điển hình là gia đình bà Dương Thị Mai đã áp dụng trồng cam theo hướng hữu cơ hoàn toàn. Khác biệt lớn nhất là việc cắt giảm hoàn toàn hóa chất. Thay vào đó là quy trình chăm sóc tỉ mỉ, thân thiện với môi trường.

Bà Mai chia sẻ, trước đây, bà con chủ yếu trồng cam chanh theo cách truyền thống thay cho cam giòn theo hướng hữu cơ như hiện nay. Về mặt kỹ thuật, chuyển từ cách trồng truyền thống sang hữu cơ đòi hỏi kiên trì, tỉ mẩn. Mỗi cây cam được chăm sóc kỹ lưỡng, từ chọn phân bón, nguồn nước, cách phòng bệnh đều phải kỹ lưỡng từng bước. Nhưng đổi lại, đất ngày càng màu mỡ, cây khỏe hơn, cho quả ổn định.

Hiện trang trại cam của gia đình bà Dương Thị Mai đã thu hoạch bước đầu được 2 tấn. Ước tính vụ mùa này, gia đình bà Mai đạt sản lượng hơn 40 tấn cam, doanh thu hơn 1,2 tỷ đồng (tăng hơn 30% lợi nhuận so với năm trước).

Với mức giá thu mua cùng sản lượng ở mức cao, nhiều hộ gia đình trên địa bàn xã Đồng Lộc đang chuyển đổi hoặc tăng thêm diện tích trồng cam giòn. Ngay đầu vụ năm nay, nhiều hộ đã tiến hành làm bầu ươm giống cam giòn, thuê nhân công gieo trồng các gốc cam mới với hy vọng tiếp tục thắng lợi cho vụ cam tiếp theo.

Hướng đến sản phẩm sạch, thân thiện môi trường

Xác định xu hướng sản xuất nông nghiệp hữu cơ còn là giải pháp quan trọng để xây dựng nền nông nghiệp xanh, bền vững, Hà Tĩnh đã sớm đặt mục tiêu phát triển nông nghiệp theo hướng an toàn, thân thiện với môi trường.

Thực hiện định hướng đó, tỉnh đã phê duyệt “Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2024 - 2030”, đặt mục tiêu đến năm 2030 có 2.500 ha đất trồng trọt đạt chuẩn hữu cơ. Đề án được triển khai đồng bộ, có lộ trình rõ ràng, gắn với chuyển đổi nhận thức, thay đổi tập quán sản xuất của nông dân từ canh tác truyền thống sang canh tác sinh thái, thân thiện với môi trường.

Ông Nguyễn Xuân Diệu - Trưởng phòng Kinh tế xã Đồng Lộc đánh giá, việc chuyển đổi trồng cam sang hướng hữu cơ mang lại chất lượng, sản lượng cho quả cũng như đáp ứng các nhu cầu khắt khe của thị trường. Với mức giá thu mua cùng sản lượng ở mức cao, nhiều hộ gia đình trên địa bàn xã Đồng Lộc đang chuyển đổi hoặc tăng thêm diện tích trồng cam giòn.

“Để nâng cao giá trị và phát triển bền vững, chính quyền đã và đang tích cực hỗ trợ các hộ dân, đặc biệt là các Hợp tác xã, trong việc tập huấn kỹ thuật, kết nối thị trường tiêu thụ sản phẩm sạch”, Trưởng phòng Kinh tế xã Đồng Lộc cho hay.

Đánh giá về việc chuyển đổi mô hình trồng cam hữu cơ, đại diện Trung tâm Khuyến nông, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Tĩnh cho biết, qua quá trình triển khai, các mô hình sản xuất hữu cơ đã tuân thủ nghiêm ngặt quy trình không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học, chất kích thích sinh trưởng hay giống biến đổi gen, thay vào đó là phân bón sinh học, chế phẩm vi sinh, biện pháp canh tác tự nhiên và tuần hoàn.

Nhờ đó, đất nông nghiệp được cải tạo, nguồn nước được bảo vệ, đa dạng sinh học trong vườn được phục hồi, giúp cây trồng sinh trưởng ổn định, giảm sâu bệnh, chất lượng nông sản được nâng cao rõ rệt.

Hiện ngành chuyên môn đang bám sát “Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2024 - 2030” để nhân rộng diện tích, vừa tăng giá trị kinh tế vừa xây dựng hình ảnh người nông dân Hà Tĩnh hiện đại, trách nhiệm với môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Tỉnh Hà Tĩnh có gần 44 ha cam đạt chứng nhận hữu cơ còn hiệu lực và hàng trăm héc-ta đang được canh tác theo hướng hữu cơ, tập trung chủ yếu tại các vùng trồng cam nổi tiếng như Vũ Quang, Mai Hoa, Thượng Đức, Đồng Lộc, Hương Đô.