Hà Nội sẽ thí điểm mô hình giao thông vận tải xanh

Thí điểm mô hình giao thông xanh

Tại Diễn đàn Phát triển đô thị xanh theo hướng bền vững, TS. Khuất Việt Hùng-Viện trưởng Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải (Bộ Giao thông vận tải) cho biết, hiện nay, nhu cầu năng lượng phụ thuộc chủ yếu vào nhiên liệu hóa thạch, chiếm trên 95%. Trong đó, ngành giao thông vận tải đứng vị trí thứ 2, chiếm 16,5% trong các ngành tiêu thụ năng lượng, chỉ sau công nghiệp là 54,1%.

Về phát thải khí nhà kính, ngành giao thông vận tải chiếm khoảng 18% của toàn ngành năng lượng và vẫn tiếp tục tăng trưởng với tốc độ bình quân 5,77% từ năm 2014 - 2021.

TS. Khuất Việt Hùng - Viện trưởng Viện Chiến lược và Phát triển, Bộ Giao thông vận tải

Trong lĩnh vực đường bộ, xu hướng sở hữu phương tiện cơ giới cá nhân sẽ tiếp tục gia tăng. Hiện nước ta có khoảng 6,3 triệu xe ô tô (tăng 10,01%/năm), 74,3 triệu xe máy (tăng 4,76%/năm). Trong khi đó chỉ có khoảng 2 triệu xe máy điện.

Trong lĩnh vực đường sắt hiện có 426 đầu máy, 6.244 toa xe. Hàng không có khoảng 250 - 300 tàu bay chở khách và 44 tàu bay chuyên dùng.

Do vậy, để đạt được mục tiêu quốc gia về mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, phát triển hệ thống giao thông vận tải xanh, giao thông bền vững là nền tảng thiết yếu. Trong đó, ứng dụng và phát triển công nghệ là một trong những nhóm giải pháp quan trọng nhất hướng tới xây dựng mạng lưới giao thông vận tải xanh.

Hà Nội sẽ thí điểm mô hình giao thông vận tải xanh tại khu vực quận Hoàn Kiếm. Ảnh minh họa: Phan Bình

Viện trưởng Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải Khuất Việt Hùng cho rằng, nếu hướng đến đô thị xanh, bền vững, trước tiền cần chú trọng tới chiến lược phát triển, lộ trình và tiềm năng ứng dụng năng lượng thay thế (SAF, Hydrogen, Biofuels, Ammoniac…) trong lĩnh vực giao thông vận tải. Đồng thời ứng dụng công nghệ CCS (thu giữ và lưu trữ cacbon trên tàu) cho các tàu đường thủy nội địa và hàng hải. Cải thiện hiệu quả của hệ thống giao thông trong để tiết kiệm nhiên liệu và thời gian di chuyển.

Về dài hạn, nước ta cần quy hoạch phát triển giao thông vận tải ở quy mô toàn quốc, vùng, đô thị và theo tuyến. Xây dựng mô hình giao thông quốc gia, vùng, đô thị nhằm lượng hóa và đánh giá khả năng cắt giảm phát thải khí nhà kính theo không gian (toàn quốc, vùng, đô thị, tuyến) và theo thời gian (năm, tháng, ngày, giờ) của các chính sách.

Ngoài ra, việc nghiên cứu ứng dụng công nghệ dữ liệu lớn, công nghệ số trong lĩnh vực giao thông vận tải sẽ tạo nền tảng và động lực thúc đẩy năng lực giám sát, phân tích dự báo, cảnh báo và kiểm kê khí nhà kính. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu đánh giá các mô hình đầu tư phát triển giao thông xanh.

“Hiện nay, chúng tôi đang xây dựng mô hình giao thông vận tải xanh trước mắt sẽ được triển khai thí điểm tại khu vực quận Hoàn Kiếm của Thành phố Hà Nội để có cơ sở đánh giá và tổng hợp kết quả”, ông Khuất Việt Hùng thông tin.

Động lực chuyển đổi xanh cho giao thông

Để đạt được mục tiêu phát thải ròng về “0” vào năm 2050, ông Khuất Việt Hùng, Viện trưởng Viện Chiến lược và Phát triển, Bộ Giao thông vận tải cho rằng, cần áp dụng đồng thời 5 nhóm giải pháp. Trong đó, cần hoàn thiện cơ chế chính sách thúc đẩy chuyển đổi xanh; Thu hút hiệu quả các nguồn lực đầu tư và ưu đãi đầu tư….

Đồng thời ứng dụng và chuyển giao công nghệ, phát triển phương tiện sử dụng năng lượng xanh, năng lượng thay thế và chuỗi cung ứng; phát triển các mô hình hạ tầng giao thông - vận tải - logistic bền vững; tăng cường quản lý giám sát, phân tích, dự báo và cảnh báo nguy cơ phát thải và kiểm kê khí nhà kính.

Bên cạnh đó, Viện trưởng Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải cho rằng, cần có các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phương tiện sử dụng điện và năng lượng thay thế.

Đường sắt đóng vai trò chủ đạo trong chuyển đổi giao thông xanh trong thời gian tới. Ảnh: Công Hùng

Ông Khuất Việt Hùng nhấn mạnh, đường sắt đóng vai trò chủ đạo trong chuyển đổi giao thông xanh, mạng lưới đường sắt quốc gia cần chuyển đổi và thay thế các đầu máy, nâng cấp tuyến hiện hữu. Đồng thời, xây dựng dự án đường sắt tốc độ cao: Hà Nội - Hồ Chí Minh và các tuyến đường sắt tiêu chuẩn: Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai; Hà Nội - Lạng Sơn; Hồ Chí Minh - Cần Thơ … và mạng lưới đường sắt đô thị tại 2 thành phố lớn là Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.

“Đường sắt sẽ là động lực để chuyển đổi xanh cho giao thông, từ đó giảm mức độ phụ thuộc của vận tải từ đường bộ sang các loại hình ít phát thải hơn như đường sắt, đường thuỷ”, ông Khuất Việt Hùng nhận định.

Ông Khuất Việt Hùng cũng nhấn mạnh việc tối ưu hoá hiệu quả hoạt động vận tải, logistics hướng tới giảm thiểu phát thải qua việc sử dụng hiệu quả năng lượng. Đồng thời, giới hạn mức tiêu thụ năng lượng đối với xe máy và xe ô tô con, tăng hệ số chất tải.

Các cơ quan chức năng cần quan tâm đến giải pháp hạ tầng và chính sách cho giao thông phi cơ giới, đồng thời thiết lập khu vực và vùng phát thải thấp.

Quá trình chuyển đổi phương tiện cá nhân sang xe công cộng và chuyển đổi năng lượng sang sử dụng nhiên liệu sinh học, điện và nhiên liệu thay thế tiềm năng cần triển khai đồng thời để phát huy tối đa hiệu quả.

“Về lâu dài, nhiên liệu sinh học là giải pháp hữu hiệu cho chuyển đổi xanh. Trong khi đó, đường bộ vẫn là phương thức giao thông cơ bản của nước ta. Chính vì vậy, trong thời gian tới, cần nghiên cứu đề xuất chính sách hỗ trợ chuyển đổi sang xe ô tô điện, từ đó có kế hoạch chuyển đổi phương tiện giao thông điện quốc gia”, ông Khuất Việt Hùng cho hay

Cũng theo ông Khuất Việt Hùng, để khuyến khích người dân chuyển đổi phương tiện xanh, cần bổ sung quy định về số vị trí lắp đặt trụ sạc điện, hạ tầng trong trạm dừng nghỉ. Đồng thời đưa ra các chính sách ưu đãi về thuế, phí, đầu tư sản xuất, phát triển trạm sạc điện để thúc đẩy chuyển đổi sang xe điện.

Cùng với đó, cần xây dựng quy định giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu cho phương tiện giao thông đường bộ. Hướng dẫn dán nhãn năng lượng đối với xe ô tô con, xe mô tô, xe gắn máy sử dụng điện và hybrid điện. Quy định kỹ thuật MRV giảm nhẹ phát thải và kiểm kê khí nhà kính trong lĩnh vực giao thông vận tải.