Tin Khu Vực 
Chiều 22/8 tại Hà Nội diễn ra tọa đàm “Hoàn thiện chính sách đổi mới sáng tạo – Kiến tạo tương lai Thủ đô thông minh” do Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với Trung tâm Truyền thông dữ liệu và Công nghệ số Thành phố Hà Nội tổ chức.
Đại biểu tham dự tọa đàm.
Tọa đàm không chỉ là nơi chia sẻ thông tin chính sách mà còn là diễn đàn quan trọng để Thành phố Hà Nội lắng nghe ý kiến góp ý, phản biện, hiến kế để hoàn thiện chính sách, nhằm đảm bảo các chính sách khi ban hành sẽ hiệu quả và thực sự tạo đột phá, xây dựng Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu của cả nước.
Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu
Theo thống kê, Hà Nội là nơi tập trung 80% các viện nghiên cứu, 60% các trường đại học và hơn 2.000 doanh nghiệp khoa học công nghệ đang hoạt động trên địa bàn. Hà Nội hiện có 5 khu công nghệ cao, 3 vườn ươm công nghệ và hơn 20 không gian làm việc chung dành cho các startup công nghệ. Tổng kinh phí đầu tư cho khoa học công nghệ của thành phố đạt khoảng 2.500 tỷ đồng/năm, chiếm 2% ngân sách chi thường xuyên.
Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Hà Nội đang phát triển mạnh mẽ với hơn 1.500 startup, trong đó có 7 doanh nghiệp unicorn (doanh nghiệp khởi nghiệp có giá trị trên 1 tỷ USD). Tổng vốn đầu tư cho các startup công nghệ tại Hà Nội trong năm 2024 đạt khoảng 500 triệu USD, tăng 25% so với năm 2023. Tuy nhiên, Hà Nội vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức trong phát triển đổi mới sáng tạo. Theo khảo sát, chỉ có 15% doanh nghiệp trên địa bàn có hoạt động R&D thường xuyên. Tỷ lệ đầu tư tư nhân cho R&D còn thấp, chỉ đạt khoảng 0,5% GDP. Hệ thống pháp lý cho đổi mới sáng tạo còn thiếu và chưa đồng bộ, đặc biệt là các cơ chế thử nghiệm cho công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới.
Để giải quyết những thách thức này, Thành phố Hà Nội đang xây dựng 6 dự thảo Nghị quyết quan trọng, bao gồm: Nghị quyết về hoạt động thử nghiệm có kiểm soát; Nghị quyết thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội; Nghị quyết thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm; Nghị quyết về chính sách đặc thù phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Nghị quyết về cơ chế, chính sách thúc đẩy đổi mới sáng tạo, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo; và Nghị quyết thành lập Vườn ươm công nghệ và doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.
Các nghị quyết này được kỳ vọng sẽ tạo đột phá cho Hà Nội trong việc xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện, góp phần hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu của cả nước và khu vực.
Làm gì để thu hút nhà khoa học xuất sắc?
Đáng lưu ý, chính sách thu hút nhân tài trong phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo vẫn là một thách thức với nhiều địa phương trong cả nước không chỉ riêng Hà Nội.
Phát biểu tại tọa đàm, PGS.TS Huỳnh Đăng Chính, Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội cho hay, để Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu của cả nước thì yếu tố con người vẫn là quan trọng. Để thu hút được nhân tài, đóng góp và đồng hành cùng với sáu Nghị quyết trên cần ba yếu tố.
Thứ nhất, là phải có môi trường: Môi trường ở đây chính là hạ tầng nghiên cứu, trung tâm đổi mới sáng tạo đó là nơi để ý tưởng gặp được sàn, gặp được quỹ, để phát triển.
Thứ hai, là phải có lợi ích: Ở đây là chính sách cũng như cơ chế tài chính, quyền tác giả, quyền sở hữu trí tuệ, được chia sẻ lợi ích từ thương mại hóa sản phẩm. Khi có lợi ích rõ ràng thì sẽ có động lực để làm.
Thứ ba, là phải có cơ hội phát triển: Phát triển không chỉ là phát triển trong tổ chức mà còn là được kết nối. Kết nối ở đây là kết nối trong nước, với Hà Nội, với các viện, các trường và đặc biệt là kết nối quốc tế với các nhà đầu tư, các nhà khoa học toàn cầu.
Theo các chuyên gia, Hà Nội cần có cơ chế để thu hút nhà khoa học xuất sắc. Ảnh minh họa
Ông Nguyễn Việt Hùng, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội, cho rằng yếu tố then chốt nhất trong mô hình liên kết "Nhà nước - Nhà trường - Nhà đầu tư" chính là cơ chế phối hợp. Ông nhấn mạnh, điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là thiếu một hệ sinh thái hoàn chỉnh để đưa các nghiên cứu khoa học từ phòng thí nghiệm ra thị trường trong đó doanh nghiệp là nơi sinh ra và khai thác sự sáng tạo biến thành hàng hóa, giá trị đóng góp vào sự phát triển nền kinh tế quốc dân.
Từ phía doanh nghiệp, ông Lê Thanh Sơn, Giám đốc Quản trị Tập đoàn Công nghệ CMC cũng đánh giá: “Chưa có khi nào mà chính sách thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo lại được xây dựng bài bản, đồng bộ, cả về số lượng lẫn chất lượng như lần này”.
Ông Lê Thanh Sơn cho hay, sandbox (cơ chế thử nghiệm có kiểm soát) là không gian pháp lý quan trọng để các doanh nghiệp có thể thử nghiệm ý tưởng mới, mô hình kinh doanh mới dựa trên công nghệ cao, và qua đó giảm thiểu rủi ro.
Ngoài ra, quỹ đầu tư mạo hiểm là đột phá lớn. Trước đây, startup có ý tưởng nhưng khó tiếp cận vốn. Nếu chỉ nói mà không hỗ trợ tài chính thì không thể thực hiện. Quỹ này sẽ giúp các doanh nghiệp có thêm nguồn lực để đầu tư, phát triển.
Ông Nguyễn Việt Hùng, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Thành phố Hà Nội cho rằng, việc xây dựng chính sách không phải là quá trình “làm một lần rồi thôi”, là hành trình liên tục lắng nghe, điều chỉnh để bám sát thực tiễn. Sáu dự thảo nghị quyết lớn về đổi mới sáng tạo đã trải qua nhiều vòng phản biện sâu rộng với sự tham gia của giới chuyên gia, doanh nghiệp, nhà khoa học và người dân. Sau khi được thông qua, Sở sẽ chuẩn bị kế hoạch triển khai theo lộ trình cụ thể từ việc thành lập các thiết chế tới huy động nguồn lực và giám sát thực thi.
Đổi mới sáng tạo và phát triển khoa học công nghệ không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là động lực quan trọng để Hà Nội phát triển nhanh và bền vững.
Những ý kiến chia sẻ, phân tích, góp ý và phản biện từ chuyên gia là cơ sở để Hà Nội tiếp tục hoàn thiện các dự thảo nghị quyết, đảm bảo khi chính sách ban hành sẽ có tính thực tiễn cao, tác động đến hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, phát huy hiệu quả bền vững, mở đường cho doanh nghiệp phát triển.
