Hà Nội: Giảm thiểu chất thải nhựa

Vấn nạn môi trường

Theo thống kê, trên địa bàn TP. Hà Nội, khối lượng rác thải sinh hoạt phát sinh từ 5.500 - 6.000 tấn/ngày; trong đó, rác thải nhựa chiếm 8 - 10%. Rác thải nhựa để lại hậu quả lâu dài và nghiêm trọng, vì chúng khó phân hủy, phá hủy môi trường đất, nước ngầm và đại dương. Ví dụ chai nhựa đựng nước uống hàng ngày có thể tồn tại đến 10 thế kỷ.

Lá chuối được dùng thay thế túi nhựa bọc thực phẩm tại nhiều siêu thị

Bên cạnh đó, nhựa dễ tan chảy trong khoảng nhiệt độ từ 70 - 800OC và hòa vào thực phẩm, đi vào cơ thể con người. Những chất độc đó tích lũy lâu ngày gây ra các bệnh nguy hiểm. Ngoài ra, nhựa còn lẫn vào nước, ngăn chặn khí oxy làm cho sinh vật dưới nước không thể hô hấp được. Thậm chí, chúng có thể bị các sinh vật như cá nuốt vào, dẫn đến khả năng con người cũng sẽ ăn phải và nhiễm độc. Hơn thế, việc đốt nhựa không đúng quy chuẩn thải ra vô số khí độc hại, gây hiệu ứng nhà kính…

Trước thực tế này, UBND TP. Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 232/KH-UBND về “Phòng, chống rác thải nhựa và túi nilon đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025”. Theo đó, từ tháng 11/2019 đến nay, các cơ quan, đoàn thể, đơn vị trực thuộc UBND thành phố không sử dụng túi nilon và những sản phẩm nhựa sử dụng một lần trong các cuộc họp.

Bên cạnh đó, Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Sở Công Thương kêu gọi các siêu thị, cửa hàng, doanh nghiệp (DN) cam kết không sử dụng bao bì túi nilon, chuyển dần sang dùng sản phẩm thân thiện với môi trường; phối hợp với Công ty CP Tetra Pak Việt Nam, Công ty CP Lagom Việt Nam, cùng một số đơn vị tái chế triển khai chương trình thu gom, phân loại, tái chế vỏ hộp sữa tại các trường học trên địa bàn TP. Hà Nội. Từ năm 2019 đến nay, có 19/30 quận, huyện, thị xã đăng ký tham gia chương trình và duy trì thu gom vỏ hộp sữa tại 803 trường học. Tổng khối lượng vỏ hộp sữa thu gom được tại các trường học đến tháng 7/2020 là 244.061 kg, tương đương 25 triệu vỏ hộp. Chương trình đã góp phần giảm thiểu trên 244 tấn rác thải vào bãi chôn lấp tập trung của thành phố.

Cần sự đồng bộ

Tuy đã đạt được một số kết quả tích cực, song theo các chuyên gia, trong cuộc chiến giảm thiểu chất thải nhựa trên địa bàn vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại, đó là do thói quen của người dân khó thay đổi trong thời gian ngắn; một số địa phương vào cuộc chưa thực sự quyết liệt...

Theo PGS.TS Bùi Thị An - Phó Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội, việc giảm thiểu rác thải nhựa là vấn đề khó, đòi hỏi sự chung tay của cộng đồng. Do vậy, chúng ta cần giải pháp đồng bộ từ cơ chế, chính sách, tới định hướng giảm sản xuất vật liệu nhựa, giảm nhập đồ nhựa tái chế. Về khoa học - công nghệ, tìm vật liệu thay thế, tuyên truyền và nâng cao ý thức người tiêu dùng về rác thải nhựa. Cơ quan nhà nước cần có cơ chế, chính sách với từng thành phần kinh tế, đó là khâu sản xuất, nghiên cứu đến sử dụng.

Chia sẻ về vấn đề này, bà Trịnh Thị Ngân - Trưởng ban cố vấn, đại diện Hiệp hội DN vừa và nhỏ TP. Hà Nội - cho hay: Đối với DN sản xuất trong lĩnh vực liên quan tới nhựa, sản phẩm dùng 1 lần thì việc luật hóa rất cần thiết. Tuy nhiên, quá trình xây dựng chính sách phải đồng bộ, có đánh giá về ảnh hưởng đối với DN sản xuất sử dụng sản phẩm nhựa khó phân hủy.

Tuy nhiên, việc thay đổi quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm không đơn giản. Ví dụ trong lĩnh vực sản xuất may và da giày có tới 90% chất thải là nilon. Vì vậy, với những DN thay đổi công nghệ cần có sự trợ giúp của nhà nước, thông qua chính sách ưu đãi thuế, hoặc nhà nước có thể đứng ra mua công nghệ về lĩnh vực này từ nước ngoài để áp dụng cho DN trong nước…

Dưới góc độ DN, ông Phạm Cao Thắng - Phó Tổng giám đốc Công ty Môi trường Đô thị Hà Nội - chia sẻ, chính sách hỗ trợ về thuế xuất, mặt bằng, trợ giá đối với hoạt động xử lý rác tái chế mà thị trường không thể điều tiết được sẽ góp phần thúc đẩy hoạt động phân loại, thu gom, tái chế, tái sử dụng rác hiệu quả.