Hà Nội giảm rác thải nhựa, tăng tái chế và tiêu dùng bền vững

Đưa sản xuất và tiêu dùng bền vững trở thành trụ cột phát triển

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng gay gắt, việc xây dựng nền kinh tế xanh không còn là lựa chọn mà là yêu cầu tất yếu. Là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của cả nước, Hà Nội xác định sản xuất và tiêu dùng bền vững là một trong những trụ cột quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh, giảm phát thải, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.

Ông Nguyễn Đình Thắng – Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho biết: Trong bối cảnh ô nhiễm nhựa trở thành một trong những thách thức môi trường lớn nhất toàn cầu, Hà Nội đang chủ động triển khai hàng loạt hoạt động truyền thông, tuyên truyền, vận động cộng đồng và đặc biệt là kêu gọi sự tham gia của doanh nghiệp, người dân và hệ thống chính trị. Những cam kết đang dần được cụ thể hóa bằng hành động, với kỳ vọng hình thành một Hà Nội xanh – sạch – đẹp và phát triển bền vững.

Theo đó, Hà Nội đã phát động chương trình 'Hành động vì một tương lai không rác thải nhựa', với sự đồng hành của các sở, ngành và tổ chức chính trị - xã hội. Tại các phường như Hoàn Kiếm, Ba Đình, Hà Đông, nhiều hoạt động như đổi rác lấy quà, tập huấn phân loại rác, tổ chức ngày hội môi trường đã được triển khai rộng rãi và thu hút hàng nghìn người dân tham gia. 

Đặc biệt, Hà Nội đang chuẩn bị thí điểm cấm nhựa dùng một lần từ quý IV/2025, với mục tiêu hình thành mô hình tiêu dùng bền vững và xây dựng một đô thị xanh, sạch, văn minh.

Theo ông Nguyễn Đình Thắng, thực hiện Chương trình hành động quốc gia về sản xuất và tiêu dùng bền vữnggiai đoạn 2021–2030, Hà Nội đã triển khai đồng bộ nhiều hoạt động: tuyên truyền, tư vấn, hỗ trợ kỹ thuật, kết nối doanh nghiệp với người tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất sạch hơn và tiêu dùng xanh.

Cụ thể, từ 2021-2025 thành phố đã hỗ trợ kỹ thuật đánh giá sản xuất sạch hơn cho 150 cơ sở sản xuất công nghiệp, thương mại và dịch vụ. Hơn 1.000 giải pháp được đề xuất, giúp doanh nghiệp giảm 5,21% định mức nguyên vật liệu, 7,1% tổng năng lượng, 17,1% bụi công nghiệp, đồng thời tăng 12,2% năng suất lao động và giảm 24,4% tỷ lệ lỗi sản phẩm.

Kết nối sản xuất – tiêu dùng xanh: Từ nhận thức đến hành động

Cũng theo ông Thắng, Hà Nội đang xây dựng mạng lưới sản xuất và tiêu dùng bền vững với nhiều mô hình sáng tạo, giúp doanh nghiệp chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn, sử dụng hiệu quả tài nguyên và giảm phát thải. Một ví dụ tiêu biểu là Hội chợ “Hàng hóa, sản phẩm xanh vì người tiêu dùng” do Sở Công Thương Hà Nội tổ chức tại Quảng trường La Mã (Khu đô thị An Bình, phường Từ Liêm). Sự kiện quy tụ hơn 100 doanh nghiệp với 160 gian hàng, giới thiệu các sản phẩm nông sản, thực phẩm chế biến, đồ thủ công mỹ nghệ, sản phẩm thân thiện môi trường.

Tại hội chợ, các doanh nghiệp không chỉ trưng bày mà còn tư vấn nhận diện sản phẩm chính hãng, kết nối trực tiếp với người tiêu dùng, góp phần nâng cao niềm tin vào hàng Việt Nam chất lượng cao. Những hoạt động này đang dần hình thành thói quen tiêu dùng xanh trong cộng đồng – nền tảng quan trọng để phát triển thị trường hàng hóa bền vững.

Không chỉ dừng ở khâu tuyên truyền, Hà Nội còn tiên phong ban hành các cơ chế, chính sách cụ thể nhằm giảm rác thải nhựa và thúc đẩy sản xuất sạch hơn. Theo Nghị quyết 22/2025/NQ-HĐND, từ ngày 1/1/2026 các chợ, cửa hàng tiện lợi không cung cấp miễn phí túi ni-lông khó phân hủy; khách sạn, khu du lịch không lưu hành các sản phẩm nhựa dùng một lần như dao cạo, bàn chải, tăm bông, mũ tắm...; đơn vị bán hàng trực tuyến phải giảm thiểu hoặc thu hồi bao bì nhựa, vật liệu chống sốc không để thất thoát ra môi trường.

Song song đó, Nghị quyết 23/2025/NQ-HĐND quy định ưu đãi, hỗ trợ hoạt động tái chế rác thải sử dụng kỹ thuật hiện có tốt nhất, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư sản xuất sản phẩm tái chế, sản phẩm thay thế nhựa dùng một lần.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết, thành phố đang điều tra, khảo sát lượng phát sinh chất thải nhựa từ sản xuất, nhằm kiểm soát nguyên liệu đầu vào, loại bỏ công nghệ lạc hậu, khuyến khích quy trình tận dụng, tái sử dụng, tuần hoàn.

Chia sẻ về vấn đề này, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Xuân Đại thông tin, hằng năm, Việt Nam thải ra khoảng 1,8 triệu tấn chất thải nhựa, trong đó chỉ khoảng 15% được tái chế. Ở Hà Nội, chất thải nhựa phát sinh khoảng 1.427 tấn/ngày, trong đó hơn 60% là chất thải nhựa dùng một lần và túi nilon.

“Có gần 20% khối lượng nhựa thu gom được tái chế chủ yếu bởi các khu vực phi chính thức (cơ sở tái chế nhỏ lẻ, quy mô hộ gia đình, làng nghề khu vực quanh Hà Nội), chủ yếu tái chế các loại nhựa PET và HDPE; các loại nhựa LDPE và các loại khác gần như bị thải bỏ đến các bãi rác”- ông Đại cho hay.

Hiện UBND thành phố Hà Nội đang yêu cầu các đơn vị, sở, ngành hoàn thiện kế hoạch “Tăng cường công tác quản lý chất thải nhựa và các giải pháp giảm phát thải nhựa trên địa bàn thành phố”, nhằm triển khai đồng bộ các biện pháp kiểm soát, tái chế, tái sử dụng và giảm thiểu rác thải nhựa trong giai đoạn tới.

Ông Đại khẳng định, kế hoạch nhằm mục tiêu từng bước giảm tỷ lệ rác thải nhựa khó phân hủy, tăng cường thu hồi, tái chế và tái sử dụng sản phẩm nhựa, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của nhựa dùng một lần.

Thành phố sẽ siết chặt quản lý các nguồn phát sinh rác thải nhựa từ khu dân cư, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, trường học, bệnh viện và khu du lịch; đẩy mạnh phân loại rác tại nguồn, khuyến khích thay thế sản phẩm nhựa dùng một lần bằng các vật liệu thân thiện môi trường.

Thời gian tới, Sở Công Thương Hà Nội sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng và doanh nghiệp.“Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật cho các cơ sở áp dụng quy trình sản xuất sạch hơn. Khuyến khích sử dụng bao bì thân thiện môi trường tại siêu thị, trung tâm thương mại, chợ dân sinh. Đồng thời, mở rộng liên kết cung – cầu sản phẩm an toàn, có nhãn hiệu, ứng dụng công nghệ cao vào hệ thống phân phối”- ông Thắng nhấn mạnh.