Giữa ‘ma trận’ đồ chơi trẻ em, làm sao chọn hàng chuẩn?

Thị trường đa dạng khiến người dùng "bối rối"

Theo khảo sát của phóng viên Báo Công Thương, tại thành phố Hà Nội, các sản phẩm đồ chơi trẻ em được bày bán tại nhiều hệ thống siêu thị dành cho mẹ và bé, các cửa hàng đồ chơi, thậm chí cả những cửa hàng tạp hoá nhỏ lẻ. Giá cả, mẫu mã của các loại đồ chơi trẻ em cũng hết sức đa dạng, từ vài chục nghìn đến vài triệu đồng cho một sản phẩm.

Ngoài các sản phẩm đồ chơi trẻ em do các doanh nghiệp trong nước sản xuất, thị trường còn xuất hiện rất nhiều các sản phẩm đồ chơi có nguồn gốc từ nước ngoài như: Trung Quốc, Thái Lan, Mỹ, Hàn Quốc... Các sản phẩm đồ chơi được bán trên thị trường được làm từ nhiều chất liệu như nhựa, gỗ, tre, giấy...

Xét về khía cạnh tích cực, sự đa dạng của thị trường đồ chơi trẻ em đã giúp người tiêu dùng có thêm nhiều lựa chọn khi mua đồ chơi trẻ em phù hợp với sở thích và điều kiện kinh tế của mình.

Thị trường đồ chơi trẻ em đa dạng về mẫu mã và chủng loại. Ảnh: Phong Lâm

Tuy nhiên, sự đa dạng này cũng khiến người tiêu dùng như bị lạc vào “ma trận” khi thị trường có quá nhiều loại sản phẩm đồ chơi trẻ em với nguồn gốc, xuất xứ và chất lượng khác nhau. Việc lựa chọn được sản phẩm đảm bảo chất lượng, an toàn cho sức khoẻ cũng là một bài toán không dễ đối với người tiêu dùng.

Chị Nguyễn Thị Hà (Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết: “Nhà tôi có hai con nhỏ nên cũng thường xuyên mua đồ chơi cho các con. Đồ chơi trẻ em trên thị trường giờ có rất nhiều loại, phù hợp với sở thích và túi tiền của từng người. Tuy nhiên, nhiều khi tôi cũng gặp khó khăn, bối rối trong việc lựa chọn đồ chơi bởi có quá nhiều sản phẩm từ với nguồn gốc khác nhau. Tôi cũng không phải là chuyên gia nên cũng không biết sản phẩm nào là tốt thực sự. Do đó, lúc mua tôi chỉ nhìn xem con mình thích đồ chơi loại gì, giá cả hợp lý hay không rồi quyết định mua mà thôi. Còn về chất lượng thì cũng mặc cho may rủi”.

Cùng có băn khoăn về lựa chọn đồ chơi trẻ em, chị Lê Thị Nhật Lệ (Hà Đông, Hà Nội) cũng cho biết, khi mua đồ chơi trẻ em trên thị trường, chị đã từng gặp các loại đồ chơi bán ngoài vỉa hè hoặc tại một số cửa hàng không đầy đủ tem nhãn, không có thông tin về nguồn gốc, xuất xứ. Khi đó, yếu tố khiến người dùng đưa ra quyết định có mua hay không phụ thuộc chủ yếu vào giá cả và mức độ phổ biến của thương hiệu.

“Thông thường khi mua đồ chơi trẻ em tôi chủ yếu để ý tới giá và thương hiệu của sản phẩm. Hai nữa là chọn các cửa hàng lớn, có uy tín để mua. Cảm giác sẽ yên tâm hơn là mua ở vỉa hè hay các cửa hàng nhỏ. Các thương hiệu lớn tôi nghĩ cũng sẽ ít rủi ro về chất lượng hơn. Nói chung quyết định mua sản phẩm theo cảm quan của chính mình, còn không dựa trên cơ sở nào cả”, chị Lệ nói.

Sản phẩm đồ chơi trẻ em không ghi nhãn phụ, không có dấu chứng nhận chất lượng xuất hiện trên thị trường. Nhìn vào sản phẩm, người dùng rất không thể biết rõ sản phẩm được sản xuất tại đâu, chất lượng ra sao. Ảnh: Phong Lâm

Những nguy cơ tiềm tàng

Theo bà Lưu Liên Hương, một chuyên gia làm việc tại Viện Y học ứng dụng Việt Nam, việc người dùng mua phải các loại đồ chơi không rõ nguồn gốc, xuất xứ dễ dẫn đến những rủi ro đối với sức khoẻ. Bởi trên thực tế, nhiều loại đồ chơi bị trộn thêm nhiều hạt nhựa công nghiệp độc hại (để tăng tính đàn hồi, khó vỡ), cho thêm nhiều phụ gia hoặc sơn bằng màu công nghiệp kém chất lượng để giảm giá thành…

Trong các nguyên liệu này có thể chứa rất nhiều chất hóa học, kim loại nặng, độc hại đối với con người. Vì vậy khi trẻ chơi rất dễ xâm nhập vào cơ thể bằng con đường hô hấp, tiếp xúc da, đường miệng làm giảm khả năng miễn dịch, suy giảm sức khỏe, thậm chí nếu tiếp xúc nhiều có thể gây bệnh ung thư, vô sinh…

Nhiều đồ chơi bằng nhựa dành cho trẻ nhỏ thậm chí còn có Phthalates trong thành phần. Chất này có đặc điểm chỉ là hòa tan trong nhựa mà không có liên kết chặt chẽ với các chất cao phân tử trong nhựa nên trong môi trường chúng rất dễ bị thoát ra khỏi đồ nhựa. Đặc biệt, nếu ngậm đồ nhựa trong miệng, phthalatses càng nhanh chóng hòa tan trong nước bọt. Chất này sẽ trực tiếp đi vào cơ thể và có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, đặc biệt hệ nội tiết của trẻ.

Đối với đồ chơi bằng gỗ, nguy cơ rủi ro đối với sức khoẻ cũng hiện rõ nếu nhà sản xuất dùng các sản phẩm sơn có chứa chì hoặc các chất độc hại khác để lên màu cho sản phẩm.

Một sản phẩm đồ chơi có gắn dấu hợp quy (dấu CR) theo đúng quy định. Các sản phẩm đã được chứng nhận hợp quy và gắn dấu hợp quy là sản phẩm đủ điều kiện lưu thông trên thị trường. Ảnh: Phong Lâm

Chuyên gia chỉ “mẹo” chọn hàng tốt

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Đỗ Sơn, một chuyên gia trong lĩnh vực chứng nhận sản phẩm hàng hoá của Công ty Good Việt Nam cho biết, đồ chơi có ảnh hưởng, tác động đến sự phát triển trí tuệ của trẻ. Nếu đồ chơi có chất lượng tốt, được sử dụng phù hợp sẽ giúp trẻ tăng cường thể lực, sự khéo léo, khả năng tư duy và sáng tạo.

Ngược lại, nếu trẻ sử dụng đồ chơi không đảm bảo chất lượng, có chứa chất độc hại, sức khoẻ của trẻ nhỏ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Do đó, việc lựa chọn đồ chơi đảm bảo chất lượng cho trẻ là vấn đề được nhiều phụ huynh hết sức quan tâm.

“Người tiêu dùng nên lựa chọn các sản phẩm đồ chơi có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng và thông tin này cần phải được ghi trên nhãn sản phẩm (hoặc thân sản phẩm, tài liệu hướng dẫn) bằng tiếng Việt. Thêm vào đó, trên sản phẩm cũng phải thể hiện mã số, mã vạch rõ ràng để người dùng tiện tra cứu”, ông Nguyễn Đỗ Sơn cho hay.

Chuyên gia này cho biết thêm, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về an toàn đồ chơi trẻ em QCVN 3:2019/BKHCN (thay thế cho QCVN 3:2009). Theo Quy chuẩn này, các loại đồ chơi trẻ em phải có nhãn hàng hóa theo đúng quy định hiện hành. Nội dung ghi nhãn phải rõ ràng, dễ đọc, khó tẩy xóa và phải theo đúng quy định về nhãn hàng hóa và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.

Đồ chơi trẻ em thuộc phạm vi của quy chuẩn kỹ thuật này phải công bố hợp quy phù hợp với các quy định kỹ thuật tại Mục 2 của quy chuẩn, gắn dấu hợp quy (dấu CR) và ghi nhãn hàng hóa trước khi lưu thông trên thị trường.

“Do đó, người dùng cần kiểm tra xem sản phẩm có được gắn dấu CR theo đúng quy định hay không rồi mới quyết định mua để đảm bảo chất lượng. Thêm vào đó, người dùng cũng nên chọn mua đồ chơi ở các cơ sở kinh doanh đã có uy tín nhiều năm trên thị trường”, vị chuyên gia khuyến cáo.