Giữ lạm phát 4,15% trong cơn 'bão giá' bằng cách nào?

Linh hoạt chính sách, tạo dư địa tăng trưởng GDP

Theo số liệu từ Cục Thống kê, Bộ Tài chính, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân quý I/2025 tăng 3,22% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, có 8/11 nhóm hàng hóa tăng so với quý trước và chỉ có 3 nhóm hàng hóa giảm giá, bao gồm: Bưu chính viễn thông giảm 0,59%; giáo dục giảm 0,61%; giao thông giảm 2,4%.

CPI bình quân quý I/2025 tăng 3,22% so với cùng kỳ năm 2024. Ảnh minh họa

Cục Thống kê nhận định, CPI quý I/2025 tăng so với cùng kỳ năm trước do một số nguyên nhân, trong đó chỉ số giá nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 3,78%, góp phần làm CPI chung tăng 1,27 điểm phần trăm. Trong nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống, nhóm thịt lợn tăng 12,49% đã tác động làm CPI chung tăng 0,42 điểm phần trăm.

Giá thịt lợn tăng được nhận định do thiếu hụt nguồn cung trong khi nhu cầu tiêu dùng tăng cao trong các dịp lễ, Tết. Nếu tình trạng này không được cải thiện sẽ tiếp tục tác động đến CPI trong thời gian tới.

Ngoài ra, chỉ số giá nhóm nhà ở, điện nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 5,11%, làm CPI chung tăng 0,96 điểm phần trăm. Việc tăng giá nhóm hàng này do giá xi măng, sắt, thép, cát tăng theo giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào và giá nhà thuê tăng. Trong đó, chỉ số giá nhóm điện sinh hoạt tăng 5,11%, góp phần làm CPI chung tăng 0,17 điểm phần trăm do nhu cầu sử dụng điện tăng và Tập đoàn Điện lực Việt Nam điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân từ ngày 11/10/2024.

Trước đó, để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trở lên trong năm 2025, Nghị quyết bổ sung Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 của Quốc hội đã nới trần lạm phát từ 4-4,5% lên 4,5-5%. Đây được đánh giá là mức lạm phát cao nhất trong nhiều năm trở lại đây.

Theo các chuyên gia kinh tế, việc nâng trần lạm phát từ 4,0 - 4,5% lên 4,5 - 5,0% là động thái “mở khóa chính sách” nhằm tạo dư địa cho tăng trưởng kinh tế. Đặc biệt, bà Nguyễn Thu Oanh - Trưởng ban Thống kê Dịch vụ và Giá (Cục Thống kê - Bộ Tài chính) cho rằng, mức lạm phát 4,5-5% trong năm 2025 phù hợp với điều kiện tăng trưởng GDP 8% trở lên trong năm 2025.

Nhiều nhận định cũng cho rằng, khi đặt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% - mức rất cao so với nền kinh tế đang phục hồi - thì việc nới trần lạm phát là điều dễ hiểu, bởi tăng trưởng cao thường đi kèm áp lực giá cả tăng, nên trần cũ sẽ trở thành rào cản đối với mục tiêu tăng trưởng năm 2025.

Bộ Tài chính đã xây dựng 3 kịch bản giúp Chính phủ kiểm soát lạm phát trong năm 2025. Ảnh minh họa

Đồng bộ giải pháp, giữ vững mục tiêu kiểm soát

Mặc dù Quốc hội đã nâng trần lạm phát năm 2025 lên 4,5-5%, tuy nhiên, Chính phủ vẫn kiên định mục tiêu kiểm soát lạm phát ở mức khoảng 4,15%. Mức lạm phát 4,15% được đánh giá là vừa bảo vệ sức mua của nền kinh tế, vừa ổn định kinh tế vĩ mô và giữ lòng tin cho người dân, doanh nghiệp.

Tuy nhiên, điều này là vô cùng khó, nhất là trong bối cảnh giá thịt lợn đang ở mức rất cao và các sàn thương mại điện tử đã đồng loạt tăng phí. Trong bối cảnh xu hướng tiêu dùng online tăng mạnh, việc đồng loạt tăng phí từ các sàn lớn sẽ lan rộng đến giá hàng hóa, phí vận chuyển, dịch vụ và tác động đến lạm phát trong thời gian tới.

Trong bối cảnh đó, để kiểm soát lạm phát năm 2025 đạt được mục tiêu đề ra, theo bà Nguyễn Thu Oanh, Chính phủ, các bộ ngành, địa phương cần tập trung vào một số giải pháp, bao gồm: Thứ nhất, cần theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả, lạm phát trên thế giới, kịp thời cảnh báo các nguy cơ ảnh hưởng đến giá cả, lạm phát của Việt Nam, đảm bảo nguồn cung, tỷ giá trong nước.

Theo bà Nguyễn Thu Oanh, điều này rất quan trọng, nhất là trong bối cảnh chính sách thuế quan có nhiều thay đổi, có khả năng phá vỡ ổn định thương mại trên toàn cầu, tạo ra cuộc đua thuế quan giữa các nền kinh tế, làm cho giá cả hàng hóa tăng lên.

'Vì vậy, việc bám sát thị trường hàng hóa thế giới là quan trọng để có các biện pháp ứng phó phù hợp nhằm đảm bảo nguồn cung, bình ổn giá trong nước' - bà Nguyễn Thu Oanh khẳng định.

Thứ hai, các bộ, ngành, địa phương cần theo dõi sát diễn biến giá cả của các mặt hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, thịt lợn, xăng dầu, gas... để có giải pháp điều hành phù hợp và chủ động chuẩn bị các nguồn hàng vào dịp lễ nhằm hạn chế tăng giá. Đồng thời cần có các biện pháp kiểm soát, bình ổn giá, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, tránh để xảy ra hiện tượng tăng giá bất hợp lý, tung tin thất thiệt gây bất ổn thị trường.

Thứ ba, việc quyết định mức độ và thời điểm điều chỉnh giá các loại dịch vụ do nhà nước quản lý cần phù hợp, tránh gây cộng hưởng lạm phát chi phí đẩy, tạo ra lạm phát kỳ vọng của nền kinh tế.

Thứ tư, điều hành linh hoạt đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, đồng thời góp phần hỗ trợ tháo gỡ khó khăn trong sản xuất kinh doanh và đời sống người dân.

Thứ năm, tăng cường công tác thông tin, truyền thông nhằm đưa thông tin kịp thời, minh bạch, tạo sự đồng thuận trong dư luận đối với công tác điều hành giá của Chính phủ, ổn định tâm lý người tiêu dùng và ổn định kỳ vọng lạm phát.