Giữ hồn chợ Tây Đô - Bài 3: Chợ truyền thống trong chiến lược hiện đại hóa

Giảm chi phí, nâng cấp hạ tầng để "giữ chân" tiểu thương

Chợ truyền thống từ lâu đã là một phần không thể thiếu trong đời sống kinh tế - xã hội của Cần Thơ. Không chỉ là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa, chợ còn là không gian văn hóa, lưu giữ phong tục và tập quán kinh doanh của người dân miền Tây.

Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt với hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại và thương mại điện tử, nhiều chợ truyền thống đang đối mặt với nguy cơ suy giảm sức hút. Để giữ chân tiểu thương và duy trì nhịp sống chợ, thành phố cần một loạt giải pháp đồng bộ, trong đó giảm chi phí thuê sạp, điện nước, cùng với nâng cấp hạ tầng kỹ thuật được xem là yếu tố then chốt.

Một trong những khó khăn lớn nhất của tiểu thương hiện nay là chi phí hoạt động cao so với doanh thu thực tế. Nhiều hộ kinh doanh phản ánh mức phí thuê sạp, phí quản lý, điện, nước đã tăng trong khi lượng khách giảm. Điều này buộc không ít tiểu thương phải thu hẹp quy mô hoặc đóng cửa.

Việc xem xét giảm hoặc giãn phí thuê sạp, miễn giảm một phần phí điện, nước trong thời gian khó khăn sẽ tạo thêm động lực để họ gắn bó lâu dài. Bên cạnh đó, cần điều chỉnh mức thuế khoán hợp lý, phản ánh sát thực tế kinh doanh, tránh gây áp lực tài chính không cần thiết.

Ngoài chi phí, hạ tầng chợ cũng là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sức cạnh tranh. Hiện nay, một số chợ vẫn chưa được trang bị hệ thống điện ổn định, nguồn nước sạch, wifi miễn phí hay hệ thống phòng cháy, chữa cháy (PCCC) đạt chuẩn.

Để nâng cao trải nghiệm mua sắm, thành phố nên ưu tiên cải tạo và nâng cấp hạ tầng đồng bộ, bao gồm: Lắp đặt hệ thống chiếu sáng tiết kiệm điện, cải thiện hệ thống cấp thoát nước, đảm bảo vệ sinh môi trường, và đầu tư mạng internet tốc độ cao để hỗ trợ hoạt động bán hàng trực tuyến.

Bên cạnh đó, một ý tưởng đang được nhiều địa phương áp dụng thành công là xây dựng khu trưng bày sản phẩm OCOP và đặc sản địa phương ngay trong chợ.

Đây không chỉ là cách quảng bá sản phẩm đặc trưng của Cần Thơ và các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, mà còn giúp tăng sức hút đối với du khách. Việc kết hợp mua sắm hàng hóa thiết yếu với trải nghiệm văn hóa - ẩm thực sẽ tạo ra giá trị cộng hưởng, giữ chân khách hàng lâu hơn.

Đẩy mạnh chuyển đổi số, kết nối chợ với thương mại điện tử

Nếu như trước đây, tiểu thương chủ yếu dựa vào lượng khách đến mua trực tiếp thì hiện nay, chuyển đổi số đã mở ra một kênh bán hàng mới, không giới hạn về không gian và thời gian. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, phần lớn tiểu thương ở chợ truyền thống chưa quen với các công cụ bán hàng online, từ chụp ảnh sản phẩm, đăng bài, chốt đơn cho đến quản lý giao hàng và thanh toán điện tử.

Để giải quyết vấn đề này, Cần Thơ cần triển khai các chương trình đào tạo kỹ năng bán hàng đa kênh, kết hợp giữa online và offline. Các lớp tập huấn nên được tổ chức ngay tại chợ, để tiểu thương vừa học vừa thực hành trên chính sản phẩm của mình. Nội dung đào tạo cần bao gồm: Cách lập gian hàng trên sàn thương mại điện tử, kỹ năng livestream bán hàng, sử dụng ứng dụng thanh toán không tiền mặt, và cách xử lý đơn hàng hiệu quả.

Song song đó, thành phố nên kết nối các chợ truyền thống với các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki hoặc các nền tảng nội địa chuyên về nông sản và đặc sản địa phương. Việc này giúp mở rộng thị trường, đưa hàng hóa từ chợ Cần Thơ đến người tiêu dùng khắp cả nước, thậm chí xuất khẩu. Ngoài ra, các đơn vị cung cấp dịch vụ logistics cũng cần tham gia để đảm bảo khâu vận chuyển nhanh chóng, giữ chất lượng hàng hóa.

Một giải pháp quan trọng khác là tích hợp hệ thống thanh toán điện tử ngay tại chợ, thông qua mã QR hoặc các ứng dụng ví điện tử. Điều này không chỉ giúp giao dịch nhanh gọn, an toàn mà còn tạo thuận lợi cho việc thống kê, quản lý doanh thu - cơ sở quan trọng để xây dựng chính sách thuế minh bạch, hợp lý.

Đặc biệt, để việc chuyển đổi số diễn ra bền vững, thành phố có thể thành lập “Tổ hỗ trợ chuyển đổi số” tại mỗi chợ. Tổ này gồm đại diện Ban quản lý chợ, cán bộ công nghệ thông tin và một số tiểu thương am hiểu kỹ thuật, có nhiệm vụ hướng dẫn, hỗ trợ tại chỗ khi có sự cố hoặc thắc mắc. Mô hình này đã được áp dụng thử nghiệm ở một số địa phương và cho kết quả tích cực, giúp tiểu thương tự tin hơn khi áp dụng công nghệ mới.

Đồng bộ với chiến lược phát triển thương mại hiện đại

Việc giữ gìn và phát triển chợ truyền thống không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà còn gắn liền với chiến lược phát triển thương mại và bảo tồn giá trị văn hóa đô thị. Theo định hướng của TP. Cần Thơ, mục tiêu là xây dựng hệ sinh thái thương mại hài hòa, trong đó chợ truyền thống, siêu thị, trung tâm thương mại và thương mại điện tử cùng tồn tại và bổ trợ lẫn nhau.

Bà Dương Thị Trang Nhung, Trưởng Ban Quản lý nhà lồng 3, Trung tâm thương mại Cái Khế cho biết: “Chúng tôi đã rà soát, lên kế hoạch nâng cấp hạ tầng các chợ trọng điểm, từ hệ thống điện, cấp thoát nước, PCCC, cho đến việc phủ sóng wifi miễn phí. Đồng thời, đề xuất bố trí khu trưng bày sản phẩm OCOP, đặc sản địa phương ngay trong khuôn viên chợ để thu hút khách. Song song đó, sẽ tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng bán hàng đa kênh,giúp tiểu thương vừa bán trực tiếp vừa bán qua mạng, kết nối với các sàn thương mại điện tử.”

Theo ông Hà Vũ Sơn, Giám đốc Sở Công Thương TP. Cần Thơ: “Hiện đại hóa chợ truyền thống không phải là ‘thay áo mới’ cho có, mà là tích hợp chợ vào hệ sinh thái thương mại hiện đại của Cần Thơ, đồng bộ với chiến lược hạ tầng số quốc gia. Chúng tôi kỳ vọng, khi hạ tầng tốt hơn và tiểu thương được hỗ trợ kỹ năng, chợ sẽ trở thành điểm đến mua sắm văn minh, an toàn, vừa giữ được nét văn hóa truyền thống, vừa đáp ứng nhu cầu tiêu dùng mới”.

Ngoài ra, việc đồng bộ hạ tầng giao thông kết nối các chợ với các khu dân cư, khu công nghiệp và điểm du lịch cũng rất quan trọng. Giao thông thuận lợi sẽ giúp luân chuyển hàng hóa nhanh hơn, giảm chi phí vận chuyển, đồng thời thu hút thêm khách du lịch đến tham quan, mua sắm.

Chợ truyền thống cũng có thể trở thành trung tâm phân phối hàng nông sản địa phương, kết nối trực tiếp với nông dân, hợp tác xã và các doanh nghiệp chế biến. Mô hình này vừa giúp giảm khâu trung gian, tăng lợi nhuận cho người sản xuất, vừa đảm bảo nguồn hàng tươi ngon, giá hợp lý cho người tiêu dùng.

Với những giải pháp trên, chợ truyền thống Cần Thơ không chỉ giữ được sức sống, mà còn trở thành một "mắt xích" quan trọng trong chuỗi cung ứng hàng hóa, gắn liền với thương mại hiện đại. Điều cốt lõi là xây dựng một chiến lược phát triển tổng thể, dài hạn, trong đó vừa giải quyết khó khăn trước mắt cho tiểu thương, vừa tạo nền tảng để chợ truyền thống phát triển bền vững trong tương lai.