Giải pháp nào tăng thu ngân sách từ khai thác khoáng sản?
CôngThương - Thời gian qua, ngành khai thác khoáng sản của Việt Nam tăng trưởng nhanh và đóng góp đáng kể cho ngân sách nhà nước. Theo số liệu thống kê, khai thác dầu khí và khoáng sản đóng góp khoảng 25% tổng thu ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, những đóng góp này được đánh giá là chưa tương xứng với mức độ khai thác, chi phí đầu tư và tổn thất gây ra đối với môi trường, xã hội. Chính sách quản lý hiện nay cũng chưa khuyến khích doanh nghiệp khi thác tài nguyên môi trường một cách tiết kiệm và hiệu quả. Hệ thống quản lý tài chính vẫn còn tồn tại nhiều lỗ hổng, tạo kẽ hở dẫn đến thất thoát nguồn thu.
Bên cạnh đó, cách tính thuế, phí dựa trên sản lượng khai thác như hiện tại khiến doanh nghiệp chỉ chú trọng phần tài nguyên có chất lượng cao, dễ khai thác, gây lãng phí tài nguyên quốc gia...
Về vấn đề này, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI cho rằng, trước những vấn đề đầu tư công thiếu hiệu quả, khủng hoảng ngân hàng và suy thoái kinh tế toàn cầu mà Việt Nam đang phải đối mặt, áp lực của các cơ quan tài chính về việc đảm bảo kế hoạch thu ngân sách cũng trở nên lớn hơn. Đây là một phần nguyên nhân khiến cho một số loại nguồn thu, đặc biệt trong lĩnh vực khai thác tài nguyên, đang được cân nhắc tăng. Tuy nhiên, theo quan điểm của VCCI, nếu xét về dài hạn, vấn đề sẽ không được giải quyết chỉ bằng giải pháp này được. Việt Nam cần cân nhắc xây dựng những giải pháp mang tính tổng thể, đồng bộ hơn về cải thiện hệ thống quản lý tài chính, giảm rủi ro trốn thuế - thất thu và nâng cao hiệu quả đóng góp từ lĩnh vực khai thác tài nguyên.
Cũng tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường Trần Hồng Hà đã khẳng định: Tài nguyên khoáng sản là một trong những nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Chính vì vậy, việc quản lý, sử dụng hiệu quả để phát huy tối đa nguồn lực từ khoáng sản luôn được Chính phủ quan tâm và ngày được tăng cường.
Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng nhận định rằng, để giải quyết những hệ lụy về môi trường cũng như nâng cao hiệu quả đóng góp từ lĩnh vực khai thác tài nguyên, Việt Nam cần cân nhắc xây dựng những giải pháp mang tính tổng thể hơn, hướng tới minh bạch ngành khai khoáng. Đặc biệt, việc gia nhập sáng kiến minh bạch trong công nghiệp khai thác (EITI) được xem như giải pháp tối ưu.