Giải pháp nào để phát triển chợ truyền thống?
Địa phương 02/04/2019 11:08 Theo dõi Congthuong.vn trên
Thất bại đến 90%
Hà Nội là địa phương điển hình chuyển đổi một số chợ thành trung tâm thương mại, ví dụ như chợ Hàng Da, Ô Chợ Dừa, Cửa Nam, chợ Trương Định... nhưng thất bại đến 90%, ngay từ thiết kế, mục đích cải tạo, chuyển đổi chợ đã “hỏng”. Việc xóa bỏ chợ hoặc đưa chợ vào trung tâm thương mại thực sự chưa có hiệu quả, đặc biệt trong tình hình kinh tế phát triển của thủ đô.
Giải pháp nào để phát triển chợ truyền thống? |
Ông Vũ Vinh Phú - nguyên Phó Giám đốc Sở Thương mại - cho hay: Bất cập đầu tiên là việc bà con tiểu thương bị "nhồi" xuống tầng hầm dưới cùng, vì thế sau khi được cải tạo, xây mới, nhưng chợ này thường vắng khách, buôn bán ế ẩm. Việc cải tạo chợ không chỉ phục vụ nơi buôn bán cho các bà con tiểu thương cũ mà còn nhằm mục đích giảm chợ cóc, chợ tạm, đưa những hộ kinh doanh đó về chợ mới xây. Tuy nhiên, mục đích cải tạo này không đạt được vì sau đó, Hà Nội vẫn tồn tại hàng trăm chợ cóc, chợ tạm.
Theo ông Doãn Công Khánh - Trưởng ban Ban Nghiên cứu môi trường và phát triển thương mại bền vững - Viện Nghiên cứu thương mại (Bộ Công Thương), chợ truyền thống có những ưu thế là tiện lợi cho người mua, giá cả phải chăng và phù hợp với tâm lý tiêu dùng của người Việt. Thực tế, chợ truyền thống là hình ảnh đã quen thuộc với người Việt từ lâu và đến nay tâm lý buôn có bạn, bán có phường vẫn có sức sống. Đây không chỉ là kênh tiêu thụ nông sản đơn thuần mà còn là nơi kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai của một đô thị mang bản sắc Việt.
Bài học thực tiễn cho thấy nhiều nơi muốn xóa bỏ, xây mới nhưng vẫn thất bại. Gần đây nhất là chợ Nghĩa Tân (Cầu Giấy, Hà Nội), dự kiến chuyển thành trung tâm thương mại nhưng gặp phải sự phản đối của đa số tiểu thương và người dân. Vì vậy, trước khi quy hoạch, chuyển đổi công năng… cần phải cân nhắc, suy xét cho thấu đáo.
Bài toán đang đặt ra cho các nhà quản lý
Hà Nội hiện có tổng số 414 chợ, trong đó chỉ có 10% là chợ loại 1, còn lại là loại 2, 3, 4. Hiện mới chỉ có 20% nông sản được bán ở siêu thị còn 80% vẫn ở chợ. Ông Vũ Vinh Phú nhận định, phải chăng chúng ta đang coi trọng quá vào ngành bán lẻ. Rõ ràng ở đây có sự lệch pha giữa chợ và siêu thị.
Theo ông Doãn Công Khánh, mặc dù Nhà nước có nhiều chủ trương và chính sách về chợ, nhưng đôi khi ngân sách hạn hẹp, địa phương rất muốn xã hội hóa nhưng xảy ra bất cập khi kêu gọi đầu tư. Người bỏ vốn kinh doanh cải tạo, nâng cấp, thực hiện dịch vụ trong chợ luôn cần phải thu lợi nhuận sớm nhất, nhanh nhất và nguyên tắc là phải có lãi, đó nguyện vọng chính đáng. Một bên là doanh nghiệp, một bên là người dân, đây là bài toán đang đặt ra cho các nhà quản lý.
Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng, Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CTPPP) đã có hiệu lực hứa hẹn sẽ thúc đẩy phát triển ngành thương mại bán lẻ, nhiều nước sẽ mở chuỗi hệ thống cửa hàng, hệ thống bán lẻ ở nước ta theo từng ngành hàng, theo từng địa lý như: hàng Thái, hàng Nhật.... và sẽ cạnh tranh trực tiếp với chợ truyền thống. Ông Vũ Vinh Phú cho rằng, chúng ta cần quan tâm, đầu tư, cải tạo chợ đúng mục đích, thu hút được bà con vào chợ, tổ chức được nguồn hàng được truy xuất nguồn gốc, xây dựng văn minh thương mại và quan trọng nhất là phải có chính sách hợp lý đối với chợ truyền thống thì mới có thể cạnh tranh được.
Còn theo ông Doãn Công Khánh, khi hội nhập thì bắt buộc phải tuân theo luật chơi. Doanh nghiệp nước ngoài có tiềm lực về vốn, họ thường áp dụng các mô hình kinh doanh hiện đại như siêu thị, đại siêu thị, trung tâm thương mại…. Ngược lại, ở Việt Nam có đặc thù riêng. Chợ truyền thống vẫn có cái hay của chợ vì nó rất “hợp gu” của người Việt. Chợ vẫn là nơi người dân mong muốn đến đấy.
Theo mục tiêu đến năm 2030, siêu thị chiếm khoảng 40% đồng nghĩa với việc chợ vẫn chiếm đến 60% hệ thống bán lẻ. Ông Doãn Công Khánh cho rằng, một thành phố có nhiều loại hình kinh doanh khác nhau như cửa hàng tiện lợi, cửa hàng truyền thống, siêu thị, đại siêu thị, trung tâm thương mại... song chợ vẫn có sức sống trường tồn. Câu chuyện đặt ra cho người làm quản lý và quy hoạch là vị trí của chợ, giải quyết vấn đề vệ sinh, an toàn thực phẩm, phòng cháy chữa cháy…
Ông Doãn Công Khánh - Trưởng ban Ban Nghiên cứu môi trường và phát triển thương mại bền vững - Viện Nghiên cứu thương mại (Bộ Công Thương) - khuyến cáo: Khi quy hoạch chợ phải dự báo được lưu lượng người bán, lưu lượng người mua, càng cụ thể chi tiết càng tốt. Ở đây đòi hỏi tầm nhìn, cách làm, sự kết hợp đồng bộ của nhà quản lý và nhà quy hoạch mới có một quy hoạch có hiệu quả, thiết thực. |