Giai đoạn tăng tốc của thị trường xe máy điện

Từ những chính sách mở đường

Tại TP. Hồ Chí Minh, theo định hướng của Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, kể từ năm 2026, tất cả tài xế đăng ký mới với các ứng dụng công nghệ sẽ bắt buộc sử dụng xe điện. Cùng thời điểm, thành phố đặt mục tiêu chuyển đổi 30% tổng số xe lưu thông sang năng lượng điện.

Theo ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, yếu tố quyết định sự thành công của một chính sách chính là mức độ hưởng ứng của người dân và doanh nghiệp. Vì thế, thành phố không thể ban hành một chính sách mà người dân, doanh nghiệp không thể thực hiện được.

Do vậy, những biện pháp hỗ trợ được đề xuất để chuyển đổi sang xe điện cho người dân gồm: miễn 50% lệ phí cấp đăng ký và biển số cho xe máy điện; trợ cấp mua xe lên đến 10% giá trị xe (tối đa 5 triệu đồng) đối với hộ thông thường và hỗ trợ tới 100% giá trị xe (tối đa 20 triệu đồng) cho hộ nghèo và hỗ trợ 20% lãi suất cho vay khi mua xe máy điện.

Ở Thủ đô Hà Nội, từ 1/7/2026, xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch sẽ không được phép lưu thông trong khu vực Vành đai 1 cũng được cho bước khởi đầu cho kế hoạch hạn chế xe xăng ở trung tâm. Sở Xây dựng Hà Nội cũng tính đến chính sách “mồi” để người dân mạnh dạn chuyển sang xe điện như: người đang sử dụng xe xăng hoặc diesel nếu đổi sang xe điện có giá trị từ 15 triệu đồng trở lên sẽ được hỗ trợ trực tiếp bằng tiền mặt, với mức 3-5 triệu đồng/xe tùy nhóm đối tượng. Chính sách kéo dài đến năm 2030 và mỗi người dân chỉ được hỗ trợ tối đa một xe.

Nắm bắt xu hướng này, các hãng xe công nghệ đã nhanh chóng nhập cuộc, khuyến khích tài xế chuyển đổi. Chẳng hạn Lalamove vừa chính thức mở đăng ký đối tác tài xế sử dụng xe máy điện tại TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội, cho phép người dùng sở hữu phương tiện điện có thể tham gia hệ thống giao hàng hoặc chở khách mà không cần ký quỹ ban đầu. Với chính sách miễn ký quỹ, chiết khấu chỉ 2% cho dịch vụ chở khách và mức phí cạnh tranh, nền tảng này kỳ vọng thu hút nhóm tài xế mới trong giai đoạn chuyển đổi xanh.

Ông Nguyễn Hải Đăng, Giám đốc điều hành Lalamove Việt Nam - cho biết, việc mở đăng ký cho đối tác tài xế sử dụng xe máy điện nhằm tạo cơ hội gia tăng thu nhập cho tài xế, đồng thời mở rộng các giải pháp giao hàng xanh, thân thiện môi trường. “Chúng tôi muốn tạo điều kiện để các bác tài có thể bắt nhịp xu hướng di chuyển bền vững, vừa tiết kiệm chi phí vận hành, vừa góp phần giảm phát thải”, ông Nguyễn Hải Đăng nhấn mạnh.

Trước đó, Grab cũng đã ký thỏa thuận với Selex Motors nhằm hỗ trợ tài xế chuyển sang xe điện bằng việc giảm 3 triệu đồng trên giá xe, giảm 30% phí gói đổi pin trong năm đầu tiên và thưởng 1 triệu đồng cho 1.000 đối tác đầu tiên hoàn tất thủ tục. Theo đại diện Grab Việt Nam, chuyển đổi phương tiện không chỉ là trách nhiệm môi trường mà còn là giải pháp tiết kiệm chi phí, hướng tới trung hòa carbon.

Từ “xe học sinh” thành công cụ mưu sinh

Thực tế, xe máy điện đang dần thoát khỏi hình ảnh “phương tiện học sinh” để trở thành lựa chọn thực tế của người lao động đô thị. Số liệu từ các hãng xe cho thấy, doanh số xe hai bánh điện năm 2024 ước đạt gần 700.000 chiếc, tăng 40% so với năm trước. Sang năm 2025, mức tiêu thụ còn tăng mạnh hơn khi nhiều hãng xe ghi nhận lượng bán ra tăng vọt trong vài tháng qua.

Dù tăng trưởng nhanh, thị trường xe máy điện lại đối mặt nhiều thách thức. Trong đó giá pin cao, chi phí thay thế lớn và hạ tầng sạc thiếu đồng bộ là nguyên nhân chính khiến phần lớn người dân còn dè dặt.

Để giải quyết bài toán này, hàng loạt thương hiệu trong và ngoài nước như VinFast, Dat Bike, Yadea, Pega, EVGO… đang đầu tư mạnh vào trạm sạc và pin hoán đổi, mở rộng nhanh hệ sinh thái xe điện.

Theo đó, V-Green (thuộc Vingroup) đặt mục tiêu đạt 150.000 trạm sạc trong 3 năm tới, trong đó 50.000 trạm hoàn thành vào cuối năm nay. Còn Honda Việt Nam cũng đã thử nghiệm dịch vụ đổi pin tại 18 đại lý ở Hà Nội, Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh. Trong khi đó, Dat Bike không theo mô hình đổi pin, mà tập trung sạc tại nhà kết hợp công nghệ sạc thông minh. Hệ thống của Dat Bike có thể tự động sạc vào giờ thấp điểm (12 giờ đêm đến 4 giờ sáng), giúp tiết kiệm điện và cân bằng tải.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Việt Nam phát thải khoảng 500 triệu tấn CO₂ mỗi năm và có thể tăng lên 900 triệu tấn vào năm 2030 nếu không kiểm soát. Do đó việc chuyển đổi sang xe điện, đặc biệt trong nhóm tài xế công nghệ được xem là giải pháp kép, vừa giảm phát thải, vừa tiết kiệm chi phí cho người lao động. Bởi lẽ, với tài xế giao hàng (nhóm di chuyển 200-300 km/ngày) thì xe điện giúp tiết kiệm đến 70-80% chi phí nhiên liệu.