Giá lúa giảm sâu, nông dân mong chờ chính sách hỗ trợ

Giá lúa giảm, nông dân lo lắng

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, năm 2025, cả nước dự kiến gieo trồng 7,03 triệu ha lúa, năng suất bình quân đạt 6,16 tấn/ha, đưa tổng sản lượng lên 43,14 triệu tấn, giảm 323.000 tấn so với năm 2024. Riêng vùng Đồng bằng sông Cửu Long, dự kiến đạt 24,057 triệu tấn trên diện tích 3,8 triệu ha, với năng suất bình quân hơn 6,3 tấn/ha.

Hiện, nông dân trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long đang thu hoạch rộ vụ Đông Xuân và bắt đầu xuống giống vụ Hè Thu. Tuy nhiên, giá lúa năm nay giảm mạnh, kéo theo thu nhập của nông dân cũng sụt giảm đáng kể, trong khi doanh nghiệp xuất khẩu lại gặp khó khăn trong việc thu mua lúa dự trữ do thiếu vốn.

Từ đầu năm đến nay, giá gạo xuất khẩu giảm hơn 18%.

Ghi nhận tại thị xã Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng, vụ Đông Xuân năm nay có tổng diện tích xuống giống 18.500 ha, trong đó hơn 2.000 ha đã được thu hoạch với năng suất trung bình 7,8 tấn/ha. Hiện giá lúa thu mua tại đồng đối với nhóm giống OM dao động từ 6.300 - 6.500 đồng/kg, trong khi nhóm giống ST có giá từ 9.000 đồng/kg trở lên. Với mức giá này, nông dân thu lợi nhuận khoảng 30 - 35 triệu đồng/ha, giảm từ 10 - 15 triệu đồng so với cùng kỳ vụ trước.

Tại phường 2, khóm Tân Thạnh, cánh đồng lúa trên 200 ha chuyên canh giống ST25 đã hoàn thành thu hoạch với năng suất 7 tấn/ha. Lúa bán ra với giá 9.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, nông dân thu lãi từ 35 - 40 triệu đồng/ha. Ông Lê Văn Lộc, nông dân tại địa phương, cho biết: “Gia đình tôi trồng 1,5 ha lúa ST25, năng suất đạt 7 tấn/ha, thu lợi nhuận khoảng 60 triệu đồng, nhưng giá lúa vụ này chỉ còn 9.000 đồng/kg, giảm 1.500 - 2.500 đồng/kg so với vụ trước, làm thu nhập giảm từ 15 - 20 triệu đồng/ha. Chi phí sản xuất ngày càng cao, trong khi giá lúa lại giảm mạnh, khiến nông dân gặp khó khăn. Phân bón, thuốc bảo vệ thực vật không giảm bao nhiêu, mà giá lúa thì xuống nhanh quá.”

Cách đó không xa, ông Nguyễn Hoàng Long sản xuất 6.000 m² lúa OM 18, thu hoạch đạt 4,3 tấn với giá bán 6.300 đồng/kg. Sau khi trừ chi phí, ông thu lợi nhuận khoảng 20 triệu đồng, thấp hơn gần 10 triệu đồng so với những vụ trước.

“Vụ Đông Xuân năm nay, mặc dù năng suất lúa ổn định, nhưng giá giảm mạnh từ 1.000 - 2.500 đồng/kg khiến lợi nhuận không còn cao, trong khi chi phí vật tư lại không giảm. Tôi chỉ có đầu ra ổn định để yên tâm sản xuất”, ông Long chia sẻ.

Tại TP. Cần Thơ, vụ lúa Đông Xuân 2024-2025 có diện tích gieo trồng 72.031 ha, đạt 100% kế hoạch. Đến hết tháng 2-2025, hơn 57.100 ha đã được thu hoạch với năng suất bình quân 7,5 tấn/ha.

Nông dân chủ yếu sử dụng các giống lúa Jasmine 85, Đài Thơm 8, OM 380, OM 5451, OM 18, trong đó giống Đài Thơm 8 chiếm 72% diện tích xuống giống. Hiện nay, giá lúa dao động ở mức 5.000 - 7.500 đồng/kg tùy theo giống. Trước tình hình giá giảm, ngành nông nghiệp TP. Cần Thơ khuyến khích nông dân dự trữ lúa, chờ giá lên cao vào cuối vụ.

Ông Trần Văn Lợi, nông dân tại huyện Thới Lai, Cần Thơ, bày tỏ sự lo lắng khi giá lúa giảm trong khi chi phí canh tác vẫn ở mức cao. “Năm trước tôi bán lúa Đài Thơm 8 được hơn 7.000 đồng/kg, năm nay chỉ còn 6.100 - 6.400 đồng/kg. Mỗi công đất giảm vài triệu đồng tiền lời, làm nhiều nhưng chẳng dư được bao nhiêu”, ông Lợi than thở.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, 2 tháng đầu năm 2025, Việt Nam xuất khẩu khoảng 1,1 triệu tấn gạo, tăng 5,9% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, giá trị kim ngạch chỉ đạt 613 triệu USD, giảm 13,6%. Giá gạo xuất khẩu trung bình giảm xuống còn 553,6 USD/tấn, thấp hơn 18,3% so với năm trước. Đầu tháng 3/2025, giá gạo xuất khẩu tiếp tục giảm sâu, chỉ còn 310-367 USD/tấn.

Các thị trường lớn như Philippines, Bờ Biển Ngà và Ghana vẫn là khách hàng chính của gạo Việt Nam, nhưng sức mua giảm khiến lượng gạo tiêu thụ không còn sôi động.

Trong khi giá lúa đang ở mức thấp, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu muốn mua vào để dự trữ chờ giá tốt hơn nhưng lại gặp khó khăn về tài chính. Đại diện Công ty xuất khẩu gạo Minh Nhất (TP. Cần Thơ), cho biết: “Chúng tôi muốn thu mua lúa để dự trữ, nhưng do thiếu vốn nên không thể mua số lượng lớn. Nếu được tiếp cận các gói vay ưu đãi, doanh nghiệp sẽ có điều kiện thu mua nhiều hơn, góp phần bình ổn giá lúa và đảm bảo lợi ích cho nông dân. Tuy nhiên, hiện nay doanh nghiệp cũng gặp khó khăn vì lãi suất vay ngân hàng cao, điều kiện vay lại khắt khe, khiến việc dự trữ lúa không như mong muốn.”

Xem xét chính sách vay ưu đãi cho ngành lúa gạo

Trước tình hình giá lúa giảm mạnh và tác động của biến đổi khí hậu, ngày 7/3, tại TP. Cần Thơ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp về công tác điều hành sản xuất, tiêu thụ lúa gạo và tình hình hạn hán, xâm nhập mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Phó Thủ tướng nhấn mạnh, cần có các chính sách hỗ trợ nông dân, nâng cao năng lực dự báo thị trường và theo dõi diễn biến cung cầu để chủ động trong điều hành sản xuất và xuất khẩu.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề nghị xem xét áp dụng chính sách cho vay ưu đãi đối với doanh nghiệp lúa gạo. Ảnh: Minh Khôi

Phó Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu gói cho vay ưu đãi dành cho doanh nghiệp trong ngành lúa gạo, tương tự chính sách vay mua nhà ở xã hội, nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư và phát triển. Đồng thời, Phó Thủ tướng cũng chỉ đạo sửa đổi Nghị định 107/2018, bổ sung các quy định về điều kiện xuất khẩu gạo, trong đó doanh nghiệp muốn được cấp phép xuất khẩu phải đáp ứng các tiêu chí về năng lực liên kết sản xuất, hệ thống kho bãi và tài chính.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng đề nghị xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu ngành lúa gạo nhằm cung cấp thông tin kịp thời cho các bên liên quan, từ nông dân, doanh nghiệp đến cơ quan quản lý. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng Bộ Khoa học và Công nghệ được giao nhiệm vụ xây dựng chiến lược bảo vệ thương hiệu gạo Việt Nam, ngăn chặn tình trạng nước ngoài sử dụng trái phép nhãn hiệu gạo Việt.