ECB công bố chương trình nới lỏng định lượng

Vậy, nới lỏng định lượng là gì? Vận hành nó ra sao? Làm thế nào để tác động của nó lan tỏa tới kinh tế và ảnh hưởng của nó như thế nào tới các loại tài sản như như trái phiếu, tiền tệ. Đấy là các nghi vấn chủ yếu tập trung xung quanh chương trình QE này. Và điều quan trọng nhất trong các quan ngại đó diễn ra trong bối cảnh nước Đức kiên quyết phản đối.

Nới lỏng định lượng?

Nới lỏng định lượng (QE) là một công cụ bất thường của chính sách tiền tệ mà các Ngân hàng Trung ương có thể tính đến khi các biện pháp truyền thống thông thường khó có thể kích thích tăng trưởng và lạm phát.

Khi các tỉ lệ lãi suất đã ở mức thấp của giới hạn, có thể áp dụng khuyến khích rộng rãi mua các loại tài sản như cổ phiếu, trái phiếu Chính phủ hoặc các trái phiếu chủ quyền. Thông thường hoạt động này được gọi là nới lỏng định lượng. Dưới cơ chế này, Ngân hàng Trung ương phát hành tiền để mua các trái phiếu kỳ hạn do các nhà đầu tư, như các ngân hàng và các quỹ hưu trí nắm giữ bằng tiền điện tử, điều chưa có trước đây. Cục Dự trữ liên bang Mỹ đã thực thi phác đồ này sau khủng hoảng tài chính. Tháng 10 năm ngoái đã kết thúc gói QE thứ III. Ngân hàng Trung ương Anh quốc, Nhật Bản cũng đã mua lại trái phiếu tài sản nợ trong các năm vừa qua.

Vậy hành động này làm tăng lạm phát như thế nào? Điều hành của các ngân hàng trung ương trên thế giới có sự thay đổi trong từng nước, nhưng tất cả các cơ quan quản lý tiền tệ đều có trách nhiệm duy trì lạm phát trong tầm kiểm soát, thông qua các tỉ lệ lãi suất. Khi giá cả vượt mục tiêu, ngân hàng sẽ tăng lãi suất để hạ nhiệt kinh tế. Nếu các chi phí sinh hoạt tăng cao một cách nguy hiểm, ngân hàng sẽ lập tức giảm lãi suất, nhưng trong thời điểm hiện nay cả hai loại này đang ở vào mức thấp nhất của lịch sử, bởi vậy, các ngân hàng sẽ phải áp dụng các bước đi khác để kích thích tăng giá. Theo ông Paul De Grauwe- Giáo sư trường Kinh tế Luân Đôn: Không có biện pháp nào khác để làm tăng lạm phát, ngoài việc thông qua tăng lượng tiền cơ sở và một chương trình mua lại tài sản, là các biện pháp đã được kiểm chứng thành công trong thời gian qua, bởi vì lượng tiền chu chuyển dồi dào trong hệ thống sẽ kích thích gia tăng nhu cầu dẫn tới đẩy giá lên cao.

Việc mua lại tài sản kích thích tăng trưởng kinh tế như thế nào?.

Lượng tiền mới tạo ra từ các Ngân hàng Trung ương sẽ làm tăng lượng tiền mặt trong hệ thống tài chính và các ngân hàng có thể sử dụng nó để cho vay mua hàng hóa và dịch vụ cũng như các cổ phiếu tài chính khác, dẫn tới giá của chúng tăng. Giá các tài sản cao, đồng nghĩa với việc kết quả đạt được sẽ thấp, dẫn tới chi phí tài chính của các doanh nghiệp và các hộ gia đình rẻ hơn, mặt khác các ngân hàng cũng nhận được nhiều tiền gửi hơn làm tăng tỉ lệ dự trữ, và khi có nhiều tiền gửi, sẽ cho phép tăng nguồn tín dụng cho các công ty và cá nhân vay.

Đối với các công ty, các khoản cho vay mới rẻ hơn đồng nghĩa với việc đầu tư sẽ gia tăng, cho phép tạo ra nhiều việc làm mới, giúp giảm tỉ lệ thất nghiệp.

Còn đối với cá nhân, các điều kiện tài chính tốt hơn sẽ kích thích tiêu thụ trong các lĩnh vực khác nhau như bất động sản, mua sắm và ít tiết kiệm hơn.

Tại sao đồng nội tệ mất giá?

Một trong các tác động đáng chú ý nhất của chương trình QE là nỗi lo về sự giảm giá của đồng nội tệ vì khi tăng nguồn cung của một loại tiền tệ thì giá trị của nó sẽ giảm so với các ngoại tệ khác. Khi ECB bắt đầu áp dụng các biện pháp vào giữa năm 2004, đồng Euro đã giảm giá so với các đồng tiền khác như USD và đồng Nhân dân tệ. sau khi công bố chương trình QE vào hôm thứ năm tuần trước, đồng Euro đã giảm giá khá sâu và xuống mức 1,115 USD, mức thấp nhất kể từ năm 2003.

Ngân hàng Mỹ Merrill Lynch, dự báo, đồng Euro sẽ giảm xuống 1,10 USD vào cuối năm nay. Còn ngân hàng Morgan Stanley thì dự tính sẽ chỉ còn 1,05 và Credit Suisse dự tính là xuống mức 1,02 sau 12 tháng.

Hai tuần trước khi ECB công bố quyết định QE., Ngân hàng Trung ương Thụy Sĩ đã dỡ bỏ mức trần giới hạn chuyển đổi ngại tệ có hiệu lực từ năm 2011, còn Ngân hàng Trung ương Đan Mạch đã giảm lãi suất để hạn chế áp lực lên đồng Corona của họ có giá trị ngang với đồng Euro.

Điều gì sẽ xảy ra với trái phiếu chủ quyền? Một trong các lợi ích thu được từ việc mua cổ phiếu của ECB là trái phiếu Chính phủ. Nhu cầu cao về loại trái phiếu này sẽ đẩy giá của nó tăng làm giảm hiệu quả. Triển vọng của Chương trình QE sẽ tác động nhiều hơn tới các nền kinh tế ngoại biên so với các thị trường trung tâm.

Theo Moody’s, lợi nhuận của trái phiếu Đức Bund kỳ hạn 10 năm là 0,45%, tăng nhẹ so với mức thấp nhất trước đó, trong lúc đó của Tây Ban Nha và Italia tăng lần lượt là 1,41 và 1,56%, ngoài ra các khác biệt về tác động trở lại của các nền kinh tế đó thấp hơn so với các tác động của kinh tế Đức kể từ khi xẩy ra khủng hoảng châu Âu năm 2010.

Nếu thị trường tin tưởng vào hiệu quả của chương trình QE của ECB thì hiệu suất của trái phiếu Đức kỳ hạn 10 năm có thể đã chạm đáy trong chu kỳ hiện tại. Nếu đó là đúng thì hiệu suất của trái phiếu kho bạc Mỹ sẽ tăng, một thông báo của hãng này khẳng định.

Kích thích tác động như thế nào tới thị trường cổ phiểu?. Các thị trường chứng khoán của lục địa già này sẽ nhận được một cú huých từ chương trình kích thích, vì các nhà đầu tư có thể tái cân bằng lại cặp hồ sơ của họ khi hiệu suất lợi nhuận cố định như trái phiếu chủ quyền giảm, các nhà đầu tư có thể chuyển hướng kinh doanh sang các cổ phiếu cho nhiều lợi nhuận hơn, hậu quả là giá của nó sẽ tăng.

Trong một ghi chú của Societe Generale lập luận, tác dụng của các trái phiếu khu vực đồng tiền chung châu Âu trong thời gian đầu năm nay có sự liên đới với cùng loại của Mỹ, nhận xét , thị trường cuối cùng đã bắt đầu thu nạp sự hòa đồng của chính sách tiền tệ trong phạm vi trái phiếu.

HSBC nhận xét việc mua đã cải thiện triển vọng của 3 động lực thúc đẩy chính là: lợi nhuận, hiệu quả của trái phiếu và các chi phí mua bảo hiểm rủi ro.

Morgan Stanley cho rằng các cổ phiếu châu Âu sẽ tăng 8% trong 6 tháng tới. Con số này được tính dựa trên kết quả trung bình của cổ phiếu nội địa niêm yết trước khi công bố Chương trình QE. Các lĩnh vực thu được lợi nhiều nhất là ngành chế tạo ô tô, công nghiệp, hóa chất và truyền thông.

Các rủi ro chủ yếu của QE là gì?

Việc mua rộng rãi các trái phiếu là một công cụ tương đối mới. Nước đầu tiên áp dụng chương trình QE là Ngân hàng Trung ương Nhật Bản vào những năm đầu của thập kỷ trước và bởi vậy chưa có nhiều nghiên cứu về các tác dụng của cơ chế này.

Nhiều nhà kinh tế khác nhau đã cảnh báo rằng biện pháp mới này đe dọa lạm phát khó kiểm soát, tuy nhiên nỗi lo sợ đó không đứng vững, với học thuyết kinh tế và bằng chứng đã trải nghiệm.

Theo Chủ tịch FED tại Saint Louis, các Ngân hàng Trung ương có thể đảo ngược kích thích khi có các dấu hiệu tăng trưởng nóng.

Các chuyên gia khác lại lo ngại, lượng tiền mặt quá lớn có thể khuyến khích một cơ chế tài chính quá thận trọng vì có thể làm bùng lên bong bóng cổ phiếu. Đức phản đối QE bởi 2 lý do sau:

Việc trợ giúp có thể tạo ra cái cớ để các nước thành viên EU không thực hiện các cải cách cần thiết và lo ngại những người đóng thuế của nước này có thể phải gánh cả các chi phi do vỡ nợ có thể xẩy ra, cũng như việc ECB đạt được một công thức để hạn chế rủi ro đó.