Duy trì động lực tăng trưởng của ASEAN sau Covid-19

Có "lý do cho sự lạc quan" bất chấp nguy cơ luôn hiện hữu của các biến thể mới và lây nhiễm nhiều hơn vì Covid-19 để thiết lập lại nền kinh tế và xã hội toàn cầu trên con đường hướng tới tăng trưởng toàn diện và bền vững.

Tại Diễn đàn doanh nghiệp Standard Chartered ASEAN 2021 đã ghi nhận, các công ty ở ASEAN bắt đầu điều chỉnh sản phẩm và dịch vụ phù hợp với sở thích của người tiêu dùng sẽ ngày càng gặt hái được những cơ hội mà đầu tư bền vững có thể mang lại.

Trong báo cáo Cơ hội đến năm 2030 của Ngân hàng Standard Chartered, lần đầu tiên tiết lộ quy mô của cơ hội đầu tư gần 10 nghìn tỷ USD của khu vực tư nhân chỉ đóng góp vào ba trong số các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc (SDGs), cụ thể là SDG 6: Nước sạch và vệ sinh; SDG 7: Năng lượng sạch và giá cả phải chăng; và SDG 9: Công nghiệp, đổi mới và cơ sở hạ tầng. Cụ thể, cơ hội đầu tư tiềm năng kết hợp của khu vực tư nhân vào Indonesia vào năm 2030 ước tính khoảng 280 tỷ USD. Với 100 triệu người trên khắp ASEAN dự kiến ​​sẽ di cư từ các khu vực nông thôn đến thành phố từ năm 2015 đến năm 2030, nhu cầu về cơ sở hạ tầng bền vững, bất động sản và các nguồn năng lượng bền vững hơn sẽ tăng đáng kể. Lĩnh vực trọng tâm lớn khác là kỹ thuật số hóa, điều này thúc đẩy nhiều hơn sự đổi mới hiện nay.

Một trụ cột tăng trưởng chính

Với dự báo ASEAN sẽ có nền kinh tế kỹ thuật số đạt ít nhất 300 tỷ USD vào năm 2025 - theo ước tính trong báo cáo e-Conomy Đông Nam Á hàng năm của Google, Temasek và Bain & Co - dự kiến đây ​​sẽ là khu vực tăng trưởng chính cho khu vực. Hiện tại, các lĩnh vực áp dụng nền kinh tế kỹ thuật số đang chiếm ưu thế. Trong sự phục hồi "hình chữ K", các lĩnh vực như thương mại điện tử, giao thông cộng đồng, giao hàng thực phẩm và giao hàng tạp hóa đang chiếm ưu thế. Bất cứ thứ gì tiến nhanh để trở nên số hóa hơn, dễ tiếp cận hơn và toàn diện hơn sẽ là chiếm ưu thế.

Oliver Tonby, đối tác cấp cao và là lãnh đạo cốt lõi tại trung tâm năng lực kỹ thuật số của McKinsey, đã lặp lại quan điểm này. Nếu nhìn vào phần trăm doanh thu kỹ thuật số do 10% công ty hàng đầu nắm bắt, trong ngành viễn thông và truyền thông, con số này là 95%; trong ngành ngân hàng là 85%; và trong ngành bán lẻ là 93%. Vì vậy, các công ty đi trước trong việc chuyển đổi kỹ thuật số trước Covid đang tiến xa hơn nhanh hơn nhiều.

Việc thúc đẩy kết nối ASEAN và cách các công ty cần chuyển từ chế độ tồn tại sang chế độ tăng trưởng theo cách thức kỹ thuật số. Trong một thế giới mà Covid-19 đã thúc đẩy quá trình phát triển kỹ thuật số và các chu kỳ đổi mới diễn ra nhanh hơn, sự trỗi dậy của thương mại điện tử không phải do sự thay đổi hành vi của người tiêu dùng mà là do các công ty áp dụng thực tế kỹ thuật số với tốc độ cao hơn nhiều so với trước đây. Khi hai thế giới này gặp nhau - người tiêu dùng hiểu biết về kỹ thuật số và công ty đang thích ứng với nền tảng kỹ thuật số - thì sự khác biệt giữa thương mại điện tử và thương mại truyền thống có thể sớm biến mất.

Cam kết mở cửa thương mại

Cam kết mở cửa thương mại và đầu tư cả trong ASEAN và với các đối tác chính đã giúp khu vực này tham gia nhiều hơn vào hoạt động kinh doanh xuyên biên giới. Trong khi bị ảnh hưởng bởi đại dịch, thương mại và đầu tư trong khối vẫn tiếp tục rất bền vững trong năm ngoái. Đáng chú ý, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào ASEAN đạt mức cao nhất vào năm 2019 là 182 tỷ USD, đưa ASEAN trở thành khối nhận FDI lớn nhất trong các nước đang phát triển.

Báo cáo Đầu tư ASEAN 2020-2021 của Ban Thư ký ASEAN cho biết, do Covid-19, FDI đã giảm xuống còn 137 tỷ USD vào năm 2020. Nhưng nếu xét về tỷ trọng trong số liệu FDI toàn cầu, ASEAN đã đi ngược xu hướng này, với tỷ trọng FDI toàn cầu tăng từ 11,9% vào năm 2019 lên 13,7% vào năm 2020. Trong khi đó, tổng thương mại hàng hóa nội khối ASEAN tăng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 4,3% trong giai đoạn 2015 - 2019, từ 535,4 tỷ USD lên 632,6 tỷ USD.

Vào năm 2020, do sự gián đoạn của Covid-19, tổng thương mại hàng hóa nội khối ASEAN đạt khoảng 565,9 tỷ USD, với tốc độ CAGR cho giai đoạn 2015-2020 là 1,4%. Điều đó rất phổ biến hiện nay - đặc biệt là năm ngoái, khi các biên giới bị đóng cửa và các lệnh cấm và kiểm soát xuất khẩu xuất hiện khắp nơi.

Trong một báo cáo về cơ hội hành lang nội khối ASEAN, các chuyên gia lưu ý rằng, ASEAN sẽ đóng một vai trò lớn hơn trong chuỗi giá trị sản xuất toàn cầu dựa trên khả năng kết nối ngày càng cao với 5 đối tác thương mại lớn - Trung Quốc, Nhật Bản, New Zealand, Úc và Hàn Quốc. Hơn nữa, 83% số doanh nghiệp được khảo sát cho biết có kế hoạch tăng các khoản đầu tư vào ASEAN trong 3-5 năm tới ít nhất 25%, sau khi Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực được thực thi. Đông Nam Á, cùng với phần còn lại của thế giới, phải nghĩ cách khôi phục quỹ đạo tăng trưởng theo một cách khác, cả bằng cách tận dụng các lĩnh vực tăng trưởng mới như nền kinh tế kỹ thuật số và đảm bảo rằng bất kỳ sự phục hồi nào cũng lâu dài và bền vững.

Hiện tại, các cuộc đàm phán đang diễn ra về khuôn khổ cho luồng dữ liệu xuyên biên giới, dữ liệu cá nhân và khuôn khổ bảo vệ. Ví dụ, năm ngoái, Singapore đã ký các thỏa thuận đối tác kinh tế kỹ thuật số với Australia, New Zealand và Chile, cùng những nước khác.

Ngoài hệ sinh thái kỹ thuật số, việc hài hòa hóa các khuôn khổ và chính sách có thể mở rộng sang các lĩnh vực khác bao gồm chính sách Covid, tiêm chủng và thỏa thuận du lịch. Với việc chuỗi cung ứng đã bị gián đoạn, có rất nhiều việc có thể được thực hiện để khắc phục các hạn chế này, cho dù thông qua các hiệp định thương mại hay hợp tác, hoặc thông qua việc phát triển một khuôn khổ tốt hơn trong nội khối ASEAN, khi khối này vừa là thị trường xuất khẩu vừa là thị trường nhập khẩu quan trọng.