Đừng vay mới để trả nợ cũ!

Điều không bình thường là doanh nghiệp phải vay một khoản mới (có thể ở cùng một ngân hàng hoặc ở ngân hàng khác) để trả cho khoản vay cũ, thường được gọi là vay đảo nợ.

Vay đảo nợ xảy ra do rất nhiều nguyên nhân, trong đó, chủ yếu là số thu từ hoạt động kinh doanh không đủ bù đắp các chi phí cần thiết; số nợ phải thu quá lớn; do biến động của thị trường, hàng hóa không tiêu thụ được và số thu của dự án đầu tư không đạt như dự kiến; thời hạn vay không phù hợp do vay ngắn hạn để đầu tư dài hạn, do lãng phí, thất thoát...

Vay đảo nợ là chỉ dấu rõ ràng nhất về tình trạng doanh nghiệp mất khả năng thanh toán.Trong khi đó, pháp luật về phá sản của nước ta và nhiều nước trên thế giới đều quy định, doanh nghiệp mất khả năng thanh toán là doanh nghiệp không thực hiện nghĩa vụ thanh toán khoản nợ trong thời hạn 3 tháng kể từ ngày đến hạn thanh toán. Với quy định đó, điều gì sẽ xảy ra khi phải vay mới để trả nợ cũ, nhưng vì một lý do nào đó, ngân hàng từ chối cho vay?

Câu trả lời đã có trong thực tế ở nước ta. Khi số thu về kinh doanh nhiều năm không bù đủ chi phí, doanh nghiệp phải vay ngân hàng để bù đắp, số vay lần sau nhiều hơn lần trước. Song, khi chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng bị kiểm soát chặt chẽ, ngân hàng không thể tiếp tục cho vay, doanh nghiệp buộc phải bán tài sản để trả nợ, quy mô doanh nghiệp giảm đi. Không ít doanh nghiệp không thể trả được nợ ngân hàng khi đến hạn. Việc phát mại tài sản thế chấp để thu hồi vốn cho vay của ngân hàng cũng bế tắc do thị trường bất động sản đóng băng, nợ xấu phát sinh. Nguy hiểm hơn, một số doanh nghiệp đã sử dụng vốn vay ngắn hạn để đầu tư dài hạn. Khi đó, trả nợ tiền vay bằng nguồn thu từ dự án đầu tư là hoàn toàn không thể và khi không được tiếp tục vay đảo nợ, doanh nghiệp đã đứng bên bờ vực của sự phá sản...

Lâm vào tình trạng đó, một số chủ doanh nghiệp đã tìm đến thị trường tín dụng đen để huy động vốn. Song, cái gì đến ắt vẫn phải đến, dù đảo đến hàng trăm lần thì nợ vẫn còn là nợ. Và, kết quả là chủ doanh nghiệp lại gánh thêm tội lừa đảo. Sự nghiệp kinh doanh tiêu tan.

Hậu quả của vay đảo nợ rất lớn, do đó, doanh nghiệp cần hết sức tránh bằng việc thường xuyên kiểm soát chặt chẽ doanh thu và chi phí, kinh doanh bằng năng lực cốt lõi của mình, không sử dụng vốn vay ngắn hạn để đầu tư dài hạn... Những bài học này không mới nhưng không bao giờ cũ.