Dừng dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận: Không làm ảnh hưởng đến các quan hệ đối tác chiến lược!

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng tại cuộc họp báo chuyên đề chiều ngày 22/11

Tham dự buổi họp có Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Đỗ Mạnh Hùng; lãnh đạo các Bộ: Khoa học & Công nghệ, Ngoại giao, Tài chính, Kế hoạch & Đầu tư; lãnh đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam; Đại sứ quán Nga tại Việt Nam.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết, ngày 25/11/2009, Quốc hội đã thông qua chủ trương đầu tư xây dựng 2 nhà máy điện hạt nhân (ĐHN) tại Ninh Thuận (Ninh Thuận 1&2) với công suất 2.000 MW/1 nhà máy, nhằm cung cấp điện cho quốc gia, phục vụ phát triển kinh tế đất nước nói chung và tỉnh Ninh Thuận nói riêng.

Sau khi có Quyết định của Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ ngành thực hiện nghiêm túc, thận trọng, chắc chắn các bước theo quy định.

Theo báo cáo của các cơ quan chức năng, dự án đã được triển khai một số hạng mục. Theo đó, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã hoàn thành và trình Thủ tướng hồ sơ phê duyệt địa điểm và báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án nhà máy ĐHN Ninh Thuận 1&2; Hệ thống cấp điện phục vụ thi công nhà máy ĐHN Ninh Thuận 1 và văn phòng làm việc của Ban quản lý dự án hiện đang trong giai đoạn xây dựng, hoàn thiện; Dự án di dân tái định cư các dự án nhà máy ĐHN Ninh Thuận do UBND tỉnh Ninh Thuận làm chủ đầu tư cũng được phê duyệt trong tháng 6/2015; công tác khảo sát, thiết kế các khu tái định cư đã hoàn thành.

Từ năm 2010, Việt Nam cũng đã cử 381 sinh viên đi học các chuyên ngành liên quan đến ĐHN tại các trường của Nga; thực hiện 242 lượt thực tập nước ngoài 3 tháng cho giáo viên, giảng viên các trường đại học. EVN cử 31 sinh viên đi học về chuyên ngành này tại Nga, Pháp 33 kỹ sư đào tạo cán bộ khung vận hành nhà máy tại Nhật Bản.

Tuy nhiên, trên cơ sở xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng tình hình kinh tế xã hội đất nước vào thời điểm hiện nay, Quốc hội đã quyết định dừng dự án ĐHN Ninh Thuận.

Cụ thể, tình hình phát triển kinh tế vĩ mô của Việt Nam hiện nay có nhiều thay đổi so với năm 2009 - thời điểm quyết định chủ trương đầu tư dự án; dư địa về tiết kiệm điện còn nhiều, khả năng liên kết lưới điện khu vực để trao đổi mua bán điện với các nước láng giềng dự kiến sẽ tăng cường trong thời gian tới, đặc biệt là tiềm năng sử dụng các dạng năng lượng tái tạo (gió, mặt trời) trở nên khả thi về kinh tế bởi giá thành sản xuất điện từ các dạng năng lượng này đã giảm đáng kể trong giai đoạn 5 năm qua. Mặt khác, thời điểm hiện tại, Việt Nam đang cần nguồn vốn lớn để đầu tư phát triển các dự án cơ sở hạ tầng đồng bộ, hiện đại có mức độ ưu tiên như: Sân bay quốc tế Long Thành, đường cao tốc Bắc-Nam, đường sắt cao tốc Bắc-Nam, tuyến đường ven biển và một số dự án ứng phó biến đổi khí hậu, v.v… theo Nghị quyết Đại hội Đảng và Nghị quyết Quốc hội.

“Việc dừng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận không phải vì lý do công nghệ không an toàn, mà lý do chính là do tình hình kinh tế cụ thể của Việt Nam như đã nêu” – Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh và cho biết thêm: "Đây là quyết định được xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng với tinh thần trách nhiệm cao nhất của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ để bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước. Tôi tin rằng chủ trương này sẽ nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của nhân dân cả nước và sự chia sẻ, cảm thông sâu sắc của Liên bang Nga và Nhật Bản".

Về giải pháp, hướng xử lý khi dừng thực hiện dự án, người phát ngôn của Chính phủ khẳng định: Việc dừng thực hiện dự án không làm ảnh hưởng đến an ninh cung ứng điện do có thể bổ sung các loại hình nguồn điện khác trong hệ thống như các nguồn nhiệt điện than, nguồn điện từ năng lượng tái tạo, nguồn điện sử dụng khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) cũng như xem xét biện pháp tăng cường mua điện từ các nước láng giềng, nhất là từ CHDCND Lào.

Từ nay đến 2030, Chính phủ sẽ tiếp tục xem xét đầu tư các nguồn điện thay thế ĐHN Ninh Thuận bằng các nhà máy nhiệt điện than có công nghệ tiên tiến, hiện đại, thân thiện với môi trường; các nhà máy tua bin khí sử dụng khí thiên nhiên hóa lỏng nhập khẩu…Tổng các nguồn điện của 34 dự án nguồn điện các loại đạt khoảng 6.000 MW, tương đương với sản lượng điện sản xuất của 2 nhà máy ĐHN.

Giai đoạn tiếp theo, Chính phủ sẽ tiếp tục phát triển hợp lý các nguồn nhiệt điện than, khí thiên nhiên hóa lỏng và đẩy mạnh phát triển nguồn năng lượng tái tạo như điện gió và điện mặt trời, đẩy mạnh thực hiện sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả thông qua tái cơ cấu kinh tế hướng đến các ngành sản xuất xanh có công nghệ thân thiện, tiết kiệm năng lượng; tăng cường liên kết lưới điện và hợp tác mua bán điện với các nước láng giềng.

Việc dừng thực hiện dự án ĐHN Ninh Thuận đã được Chính phủ Việt Nam trao đổi với các đối tác Nga, Nhật Bản cùng với thời điểm báo cáo Quốc hội. Mặc dù các đối tác Nga và Nhật Bản đều bày tỏ sự đáng tiếc về việc dừng thực hiện dự án với nhiều kết quả đã đạt được trong hợp tác đầu tư xây dựng các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1&2, song về cơ bản các đối tác Nga và Nhật Bản đều thể hiện quan hệ hữu nghị, bày tỏ sự cảm thông, chia sẻ với Việt Nam về quyết định này do điều kiện kinh tế của Việt Nam. Đồng thời, Chính phủ Nga và Nhật Bản mong muốn sẽ tăng cường hợp tác, hỗ trợ cho Việt Nam một số lĩnh vực phát triển kết cấu hạ tầng để thay thế cho hợp tác đầu tư xây dựng các nhà máy ĐHN tại tỉnh này.

"Việc dừng thực hiện dự án không làm ảnh hưởng đến quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Liên bang Nga và quan hệ đối tác chiến lược với Nhật Bản" - Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh và bày tỏ quan điểm: "Chính phủ Việt Nam đánh giá cao và cảm ơn sâu sắc về thiện chí, sự hỗ trợ của Chính phủ Liên bang Nga và Nhật Bản trong quá trình chuẩn bị đầu tư dự án, sự hợp tác có hiệu quả của các đối tác tham gia trực tiếp vào Dự án như ROSATOM (Liên bang Nga), JINED (Nhật Bản) v.v.... Chính phủ Việt Nam thống nhất với Chính phủ Liên bang Nga và Nhật Bản về việc giao cho các cơ quan chức năng của các bên bàn bạc, thống nhất phương án sử dụng các kết quả đã đạt được trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư. Việt Nam khẳng định Nga, Nhật Bản là các đối tác hàng đầu, ưu tiên trong trường hợp Việt Nam xây dựng điện hạt nhân trong tương lai".

Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng chia sẻ thêm, hệ thống điện đã xây dựng phục vụ thi công nhà máy ĐHN sẽ được bàn giao cho Công ty truyền tải điện 2, Tổng công ty Điện lực miền Nam, Công ty Điện lực Ninh Thuận để cung cấp điện trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận. Hệ thống cơ sở vật chất như văn phòng làm việc sẽ bàn giao, sử dụng phục vụ Dự án thủy điện Bác Ái. Đối với các cán bộ, sinh viên đã cử đi học tập ở nước ngoài sẽ được bố trí các công việc trong lĩnh vực nguyên tử, nhiệt điện… Bộ Công Thương cũng sẽ thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, tiếp tục làm việc với các đối tác Nga, Nhật để kết thúc những công việc còn dở dang, trên tinh thần đảm bảo lợi ích của các bên và không làm ảnh hưởng đến quan hệ chiến lược toàn diện.