Đưa đờn ca tài tử vào du lịch: Nỗi lo "tầm thường hóa" di sản

Đờn ca tài tử Nam Bộ vừa được Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Biểu diễn đờn ca tài tử.

Biểu diễn đờn ca tài tử.

CôngThương - Chớp cơ hội ngàn vàng ấy, nhiều hãng lữ hành, công ty du lịch đã đưa đờn ca tài tử vào khai thác trong các tour, tuyến du lịch.

Điều này góp phần quảng bá trực tiếp môn nghệ thuật truyền thống đến với du khách song cũng đặt ra nỗi lo về việc bảo vệ di sản nhân loại.

Không thể truyền tải hết chỉ trong 15 phút

Thực tế cho thấy trong giai đoạn đờn ca tài tử ngày càng mai một, việc các nhà hàng, khách sạn, tour du lịch đưa đờn ca tài tử vào chương trình phục vụ du khách là điểm sáng đối với chính bộ môn nghệ thuật này và tạo điều kiện cho các nghệ nhân, câu lạc bộ biểu diễn.

Song cũng có một thực tế là việc đưa nghệ thuật đờn ca tài tử vào phục vụ du lịch đã phát sinh nhiều vấn đề chưa hay, chưa đẹp. Tham gia đoàn khảo sát du lịch tại một số tỉnh, thành trọng điểm, trong đó có Tiền Giang, nhiều phóng viên cảm thấy chạnh lòng về việc đờn ca tài tử được đem ra phục vụ du khách ở nơi tạm nghỉ chân.

Với lịch trình chật kín, để được thưởng thức đờn ca tài tử, đoàn nhà báo quốc tế đã chọn cách bỏ bớt một số điểm đến thú vị khác. Tới được Cồn Thới Sơn (thành phố Mỹ Tho), mọi háo hức, mong chờ dường như bị sự mệt mỏi của chặng đường dài, không khí nóng bức cùng thời gian gấp gáp đánh tan.

Trong khi các ca nương, tài tử đang trau chuốt, nắn nót từng nốt nhạc, lời ca thì ở dưới một số người tìm võng nằm ngủ hoặc gục xuống bàn, một số khác lịch sự hơn hướng ánh mắt lên khu vực biểu diễn song cũng không quên tham gia những câu chuyện rôm rả xung quanh. Buổi biểu diễn nhanh chóng trôi qua, đoàn du khách lại khẩn trương tiếp tục cuộc hành trình. Ít người cảm thấy tiếc nuối khi vừa bỏ qua một di sản tinh thần vừa được thế giới ghi nhận.

Chị Nikulina Elena (Đài tiếng nói nước Nga) cho hay với 15 phút, người biểu diễn chưa thể truyền tải hết cái hồn, cốt của nghệ thuật đờn ca tài tử; người nghe dù chăm chú đến mấy cũng chưa thể nắm bắt được cái đẹp, sâu lắng trong dòng nhạc cổ truyền này. Ấy là chưa nói đến những người nghe không hiểu tiếng Việt như khách du lịch quốc tế.

Cảm thông với hoàn cảnh khó khăn của người chơi đờn ca tài tử trong xã hội ngày nay, giáo sư, tiến sỹ khoa học Tô Ngọc Thanh, Chủ tịch Hội Văn nghệ Dân gian Việt Nam đã từng phải thốt lên tại một buổi hội thảo lớn rằng ông rất buồn vì người ta đem một dòng nhạc tinh tế đến nhường ấy để thay thế cho các loại nhạc chuyên phục vụ trong các tiệm ăn ven đường.

Ông càng buồn hơn khi những người tổ chức biểu diễn trong các tiệm ăn ấy trả thù lao quá "bèo" cho các nhạc công, ca nương đã phải đem tài năng, sự thăng hoa, ngón đờn gan ruột tập luyện bao năm ròng chỉ để phục vụ khách ăn uống.

Nỗi buồn của ông càng lớn hơn khi Việt Nam dù đã có cố gắng bảo vệ, tôn vinh nhưng di sản văn hóa, nhất là với Di sản văn hóa được thế giới công nhận vẫn chưa được phát huy đúng tầm giá trị.

Những giải pháp lâu dài

Việt Nam đã xác định du lịch là một hình thức quảng bá hữu hiệu giá trị văn hóa dân tộc cũng như đóng góp tích cực cho việc bảo tồn vốn quý quốc gia.

Điều quan trọng là phải làm thế nào để tận dụng, phát huy hết lợi thế đó, đồng thời có thể tạo ra các gói sản phẩm du lịch từ di sản để giới thiệu, quảng bá giá trị văn hóa nghệ thuật dân tộc từng vùng miền đến đông đảo du khách trong và ngoài nước.

Một trong những câu trả lời hiệu quả nhất đã được thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam thực hiện nhiều năm qua, đó là tổ chức các tour du lịch theo không gian lễ hội, tổ chức những không gian biểu diễn theo định kỳ tại Nhà biểu diễn nghệ thuật cổ truyền số 66 đường Bạch Đằng và số 39 đường Nguyễn Thái Học (thành phố Hội An).

Đến những nơi này, du khách được thưởng thức các tiết mục nghệ thuật truyền thống của địa phương trong không gian trang trọng, riêng biệt vào các khung giờ cố định 10 giờ 15 phút, 15 giờ 30 phút hoặc 17 giờ 30 phút hàng ngày.

Buổi biểu diễn diễn ra trong khoảng một giờ đồng hồ, với nhiều tiết mục được đầu tư công phu, chọn lọc kỹ càng với sự trình diễn của các giọng ca, tiếng đàn của những nghệ sỹ chuyên nghiệp. Chương trình này phần nào sẽ giúp khán giả có những cảm nhận khá đầy đủ, nắm bắt được cái hồn của những tác phẩm nghệ thuật truyền thống.

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tiền Giang, ông Nguyễn Ngọc Minh cho biết trong các sản phẩm du lịch chúng ta đang giới thiệu, quảng bá loại hình nghệ thuật độc đáo của dân tộc với sự tham gia biểu diễn của các nghệ nhân đang trực tiếp thực hành, bảo tồn, phát huy giá trị di sản truyền thống. Do đó, cần phải lựa chọn các tiết mục phù hợp, tránh làm tràn lan, xô bồ.

Tiền Giang đã, đang thực hiện một dự án dài hơi về việc bảo tồn, phát huy nghệ thuật đờn ca tài tử trên địa bàn giai đoạn 2013-2015 và tới năm 2020.

Trong đó, tỉnh coi đờn ca tài tử là gốc, Cải lương là ngọn để tiến hành các hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị những môn nghệ thuật truyền thống này. Một hội thảo quy mô và một chương trình nghệ thuật hoành tráng đã được tổ chức. Rạp hát cải lương đầu tiên của Việt Nam - rạp hát Thầy Năm Tú (tại thành phố Mỹ Tho) và nhà của Bạch Công Tử (người có nhiều đóng góp trong việc lưu giữ, phát triển nghệ thuật đờn ca tài tử, cải lương) đã được trùng tu, tôn tạo làm nơi trình diễn đờn ca tài tử cho du khách tới tham quan.

Tiền Giang cũng tổ chức tập huấn, truyền dạy đờn ca tài tử cho các thế hệ nghệ sỹ trẻ qua hệ thống đào tạo của Hội Văn học nghệ thuật, trường trung cấp văn hóa nghệ thuật tỉnh và ở các huyện, thành.

“Hiện đã có 95 trong số 120 ca nương, tài tử hoạt động trong lĩnh vực du lịch tham gia tập huấn. Số còn lại sẽ tiếp tục được học tập tại các lớp đào tạo sắp tới” - ông Nguyễn Ngọc Minh cho biết.

Trả đờn ca tài tử về không gian của nó, trả nghệ nhân về đúng chất tài tử là điều mà nhiều nhà quản lý văn hóa ở các tỉnh, thành phố phía Nam, nhất là các địa phương có đờn ca tài tử hướng tới.

Để làm được điều đó cần có sự tham gia tích cực của các nhà quản lý và cả lực lượng doanh nghiệp du lịch.

Hiện nay, một số tỉnh, thành phố đã chủ động rà soát chất lượng các chương trình biểu diễn đờn ca tài tử tại các điểm đến du lịch và ra một số quy định nhằm đảm bảo vệ, giữ gìn giá trị nghệ thuật đờn ca tài tử. Cụ thể như dàn nhạc phải đảm bảo ít nhất 3 loại nhạc cụ, ít nhất 4 người biểu diễn, quy định thời lượng và số bài bản biểu diễn…

Rất mong ngành du lịch, mà cụ thể là các doanh nghiệp du lịch hợp tác với các nhà quản lý văn hóa, tìm hiểu, đưa ra ý kiến, kiến nghị, góp phần điều chỉnh nhằm khai thác đờn ca tài tử phù hợp để vừa phát triển du lịch vừa bảo vệ, phát huy các giá trị di sản quý báu mà ông cha để lại./.

Theo Vietnamplus

baocongthuong.com.vn
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: đờn ca tài tử

Tin mới nhất

Xúc tiến, liên kết phát triển du lịch Đà Nẵng - Lai Châu

Xúc tiến, liên kết phát triển du lịch Đà Nẵng - Lai Châu

Chiều 22/11, tại TP. Đà Nẵng, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lai Châu phối hợp với Sở Du lịch Đà Nẵng tổ chức Hội nghị xúc tiến, quảng bá du lịch Lai Châu.
TP. Hồ Chí Minh: Đón hơn 39,3 triệu lượt khách du lịch, thu gần 174.000 tỷ đồng

TP. Hồ Chí Minh: Đón hơn 39,3 triệu lượt khách du lịch, thu gần 174.000 tỷ đồng

Trong 11 tháng năm 2024, ngành Du lịch TP. Hồ Chí Minh đón hơn 39,3 triệu lượt khách quốc tế và trong nước, tổng doanh thu ước đạt gần 174 nghìn tỷ đồng.
10 năm Quần thể danh thắng Tràng An là di sản thế giới-Bài 2: Cộng đồng

10 năm Quần thể danh thắng Tràng An là di sản thế giới-Bài 2: Cộng đồng 'hạt nhân' bảo tồn di sản

10 năm Quần thể danh thắng Tràng An trở thành di sản thế giới đã thực sự là của cộng đồng và cộng đồng là 'hạt nhân' bảo tồn di sản, hưởng lợi từ di sản.
Sôi động các hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch Đồng bằng sông Cửu Long tại Quảng Ninh

Sôi động các hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch Đồng bằng sông Cửu Long tại Quảng Ninh

Hơn 100 đơn vị, doanh nghiệp du lịch đồng bằng sông Cửu Long và một số tỉnh, thành phía Bắc tham gia xúc tiến, quảng bá du lịch.
10 năm Quần thể danh thắng Tràng An là di sản thế giới - Bài 1: Lực đẩy kinh tế Ninh Bình

10 năm Quần thể danh thắng Tràng An là di sản thế giới - Bài 1: Lực đẩy kinh tế Ninh Bình

Sau 10 năm khoác 'tấm áo' mới, Quần thể danh thắng Tràng An đã trở thành động lực phát triển kinh tế của Ninh Bình.

Tin cùng chuyên mục

Tàu biển tuyến Bắc Hải (Trung Quốc) - Hạ Long tiếp tục đưa 400 du khách đến với Quảng Ninh

Tàu biển tuyến Bắc Hải (Trung Quốc) - Hạ Long tiếp tục đưa 400 du khách đến với Quảng Ninh

Tàu biển Blue Dream Melody trên tuyến Bắc Hải - Hạ Long tiếp tục cập cảng quốc tế Hạ Long, đưa 400 du khách đến với đất mỏ Quảng Ninh.
Vĩnh Phúc: Du lịch âm nhạc

Vĩnh Phúc: Du lịch âm nhạc 'hút' khách

Du lịch âm nhạc đang là xu hướng hấp dẫn ngày càng thu hút đông du khách; đặc biệt tại Tam Đảo, Vĩnh Phúc, loại hình này đang rất “hot”.
Làng rau Trà Quế - Làng Du lịch tốt nhất thế giới năm 2024

Làng rau Trà Quế - Làng Du lịch tốt nhất thế giới năm 2024

Làng rau Trà Quế (TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam) - Làng du lịch tốt nhất thế giới năm 2024 là điểm đến thu hút hàng nghìn lượt khách du lịch mỗi ngày.
Tiếp cận thị trường, thu hút khách du lịch Trung Quốc đến Việt Nam

Tiếp cận thị trường, thu hút khách du lịch Trung Quốc đến Việt Nam

Tiếp cận thị trường, xây dựng các sản phẩm cạnh tranh là yếu tố quan trọng nhằm khôi phục thị trường, thu hút khách du lịch Trung Quốc đến Việt Nam.
Thêm đường bay thẳng từ Singapore: Phú Quốc ngày càng hấp dẫn với khách quốc tế và chuyên gia nước ngoài

Thêm đường bay thẳng từ Singapore: Phú Quốc ngày càng hấp dẫn với khách quốc tế và chuyên gia nước ngoài

Phú Quốc ngày càng chứng minh sức hút của “hòn đảo đẹp thứ 2 thế giới, chỉ sau Maldives” khi ngày càng đón nhiều đường bay thẳng quốc tế, trong đó có Singapore.
Lai Châu: Sắp diễn ra Lễ hội PuTaLeng huyện Tam Đường “Về miền đỗ quyên”

Lai Châu: Sắp diễn ra Lễ hội PuTaLeng huyện Tam Đường “Về miền đỗ quyên”

Lễ hội PuTaLeng huyện Tam Đường sẽ diễn ra từ ngày 22 - 24/11 tại Hồ Mường Lự, thị trấn Tam Đường, huyện Tam Đường với chủ đề “Về miền đỗ quyên"...
Quảng Ninh và hành trình khôi phục du lịch

Quảng Ninh và hành trình khôi phục du lịch 'thần tốc' dịp cuối năm

Hai tháng sau bão số 3, ngành du lịch tỉnh Quảng Ninh đã có sự phục hồi 'thần tốc', sớm hoàn thành mục tiêu đón 3,5 triệu khách quốc tế năm 2024.
Thành phố Đà Lạt ‘chạy nước rút’ chỉnh trang đô thị, chào mừng Festival Hoa lần thứ X – năm 2024

Thành phố Đà Lạt ‘chạy nước rút’ chỉnh trang đô thị, chào mừng Festival Hoa lần thứ X – năm 2024

Thành phố Đà Lạt (Lâm Đồng) đang tập trung công tác chỉnh trang đô thị, đảm bảo an toàn giao thông, chào mừng Festival hoa lần thứ X và Tết dương lịch 2025.
Nhiều vấn đề cần cải thiện để ngành Du lịch tỉnh Khánh Hoà phát triển

Nhiều vấn đề cần cải thiện để ngành Du lịch tỉnh Khánh Hoà phát triển

Ngành du lịch tỉnh Khánh Hòa thời gian qua có sự tăng trưởng mạnh mẽ, nhưng bên cạnh đó vẫn còn nhiều vấn đề khó khăn, vướng mắc cần phải cải thiện.
Lào Cai: Sắp diễn ra Festival Bắc Hà

Lào Cai: Sắp diễn ra Festival Bắc Hà 'Nghiêng say mùa Đông'

Festival Cao nguyên trắng Bắc Hà năm 2024 với chủ đề 'Nghiêng say mùa Đông' với nhiều hoạt động hấp dẫn sẽ diễn ra từ ngày 15/11-7/12/2024.
Ninh Bình lên kế hoạch đón khách du lịch dịp Tết Nguyên đán 2025

Ninh Bình lên kế hoạch đón khách du lịch dịp Tết Nguyên đán 2025

Hiện, hàng loạt sự kiện, chương trình quảng bá, xúc tiến du lịch vào dịp trước, trong và sau Tết năm 2025 đã được tỉnh Ninh Bình hoàn tất.
Hoàng Kim Group ra mắt mảng dịch vụ du lịch gia đình

Hoàng Kim Group ra mắt mảng dịch vụ du lịch gia đình

Ngày 10/11, tại Hà Nội, Công ty CP Tập đoàn Hoàng Kim chính thức ra mắt mảng dịch vụ du lịch gia đình, đáp ứng nhu cầu du lịch gắn kết và trải nghiệm.
Bay dù lượn: Cần được kiểm soát chặt, phòng tránh các rủi ro

Bay dù lượn: Cần được kiểm soát chặt, phòng tránh các rủi ro

Bay dù lượn đang là môn thể thao mạo hiểm được người dân và du khách tham gia trải nghiệm tại nhiều địa phương. Tuy nhiên, cần phải kiểm soát để tránh rủi ro.
Du khách nô nức ‘check-in’ thiên đường hoa dã quỳ ở núi lửa Chư Đang Ya, Gia Lai

Du khách nô nức ‘check-in’ thiên đường hoa dã quỳ ở núi lửa Chư Đang Ya, Gia Lai

Núi lửa Chư Đang Ya (Gia Lai) những ngày này được phủ sắc vàng bởi hoa dã quỳ, khung cảnh đẹp như tranh thu hút du khách đổ về vui chơi, chụp ảnh 'check-in'.
Khai mạc Tuần lễ hoa dã quỳ - Núi lửa Chư Đang Ya năm 2024 ở Gia Lai

Khai mạc Tuần lễ hoa dã quỳ - Núi lửa Chư Đang Ya năm 2024 ở Gia Lai

Sáng 8/11, tại sân nhà Rông làng Ia Gri, xã Chư Đang Ya, huyện Chư Păh (Gia Lai), Tuần lễ hoa dã quỳ - Núi lửa Chư Đang Ya năm 2024 đã chính thức khai mạc.
Du lịch Bình Thuận và lộ trình xanh hóa đến phát triển bền vững

Du lịch Bình Thuận và lộ trình xanh hóa đến phát triển bền vững

Ngày 6/11, Hiệp hội Du lịch tỉnh Bình Thuận đã tổ chức Hội thảo “Du lịch Bình Thuận: Lộ trình xanh hóa đến phát triển bền vững”.
Làm sao để tour du lịch kiến trúc Đà Lạt không còn dừng lại ở tiềm năng?

Làm sao để tour du lịch kiến trúc Đà Lạt không còn dừng lại ở tiềm năng?

Việc tổ chức tour du lịch kiến trúc Đà Lạt vẫn còn có những hạn chế, lúng túng, chưa khai thác hết tiềm năng vốn có và đâu đó còn lãng phí lớn.
Hơn 14,1 triệu lượt khách du lịch quốc tế đến Việt Nam trong 10 tháng 2024

Hơn 14,1 triệu lượt khách du lịch quốc tế đến Việt Nam trong 10 tháng 2024

Theo Cục Du lịch quốc gia Việt Nam, đã có hơn 14,1 triệu lượt khách du lịch quốc tế đến Việt Nam trong 10 tháng 2024, tăng 41,3% so với cùng kỳ năm 2023.
Ngắm hoa dã quỳ khoe sắc trên triền núi lửa Chư Đang Ya mùa lễ hội

Ngắm hoa dã quỳ khoe sắc trên triền núi lửa Chư Đang Ya mùa lễ hội

Những bông hoa dã quỳ rực rỡ, nhuộm vàng núi lửa Chư Đang Ya như chào mừng du khách gần xa tới với mảnh đất Gia Lai xinh đẹp vào mùa lễ hội.
Cần Thơ: Đánh thức tiềm năng du lịch từ  ‘Tinh hoa miền sông nước’

Cần Thơ: Đánh thức tiềm năng du lịch từ ‘Tinh hoa miền sông nước’

Với chiều dài hệ thống sông ngòi lên đến 1.100 km, TP. Cần Thơ đang từng bước đưa du lịch đường sông trở thành sản phẩm chủ lực, độc đáo và riêng biệt.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động