Du lịch cộng đồng: Lực đẩy sinh kế cho bà con dân tộc thiểu số vùng cao, biên giới

Du lịch cộng đồng là một trong những loại hình du lịch hướng tới sự phát triển bền vững của một địa phương và của quốc gia, góp phần vào phát triển kinh tế vùng, kinh tế nông thôn và có thể chia sẻ lợi ích từ phát triển du lịch trực tiếp cho người dân địa phương.

Ông Phạm Hải Quỳnh - Chủ tịch Hội Du lịch cộng đồng Việt Nam - đã có cuộc chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương về các dự án du lịch cộng đồng mà đơn vị đã và đang triển khai tại miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Tả Phìn - bản du lịch chứa đựng nhiều giá trị hấp dẫn

Được biết, Hội Du lịch cộng đồng Việt Nam đang triển khai dự án xây dựng bản du lịch cộng đồng Tả Phìn Sa Pa, Lào Cai. Ông có thể cho biết lý do lựa chọn xây dựng dự án du lịch cộng đồng tại đây?

Tả Phìn ở Sa Pa là một bản người Dao đỏ có rất nhiều những lợi thế đặc trưng để khai thác phát triển du lịch. Đặc biệt, đây là nơi cung cấp chính thảo dược lá tắm người Dao cho thị trường hiện nay. Cho đến nay, bà con người Dao ở Tả Phìn còn lưu giữ rất nhiều những bài thuốc cổ truyền quý giá và được chế biến thành các sản phẩm, các món ăn từ thảo dược khá độc đáo.

Tại Tả Phìn cũng đang có một hợp tác xã chuyên trách trồng và chế biến, cung cấp các bài thuốc chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe; có một hợp tác xã phụ trách cung cấp dịch vụ phục vụ tắm nước lá Dao đỏ cho khách du lịch; một hợp tác xã về du lịch cộng đồng gắn kết tạo ra các sản phẩm phục vụ du khách gồm giao lưu văn hóa, trò chơi dân gian, lưu trú; trải nghiệm ẩm thực, tìm hiểu nghề thủ công mỹ nghệ và các đặc sản địa phương.

Ông Phạm Hải Quỳnh – Chủ tịch Hội Du lịch cộng đồng Việt Nam

Đáng kể, hiện các loại rau màu, thảo dược và gà thảo dược là những đặc sản được khai thác thành công trong việc đảm bảo quyền lợi của cộng đồng trong phát triển du lịch.

Tả Phìn còn được biết đến bởi cảnh quan thiên nhiên thơ mộng với bốn mùa đầy sắc thái. Có ruộng bậc thang, có hang động Song Long và Tả Phìn. Ngoài ra, Tả Phìn là bản vẫn giữ được những giá trị riêng biệt của người Dao cũng như văn hóa người Dao đầy sức hấp dẫn.

Dựa trên những lợi thế đó, chúng tôi quyết định triển khai thực hiện dự án du lịch cộng đồng tại Tả Phìn với mong muốn nơi đây sẽ là một làng du lịch cộng đồng đạt chuẩn mang đậm đà giá trị riêng biệt của người Dao đỏ. Đặc trưng từ kiến trúc, văn hóa, dịch vụ và cuộc sống khác biệt tại bản người Dao. Đồng thời là một sản phẩm hoàn thiện để chào đón khách hàng đến khám phá và trải nghiệm giá trị văn hóa riêng biệt của đồng bào.

Tham gia làm du lịch cộng đồng sẽ giúp bà con dân tộc thiểu số Tả Phìn cải thiện cuộc sống

Ngoài những thuận lợi, khi thực hiện các dự án du lịch cộng đồng tại các bản vùng cao có rất nhiều khó khăn? Ông có chia sẻ nào về vấn đề này?

Thực tế, khi tiến hành xây dựng du lịch cộng đồng tại Tả Phìn chúng tôi cũng gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt trong việc giải quyết những mâu thuẫn cộng đồng, đảm bảo quyền lợi cho cộng đồng. Đồng thời, việc hỗ trợ xây dựng hoàn thiện bản du lịch cộng đồng mang sắc thái riêng biệt của địa phương nhiều hạn chế, làm ảnh hưởng không ít đến quá trình triển khai.

Như, khi Hội Du lịch cộng đồng Việt Nam vào tư vấn thì bản Tả Phìn trước đây xây dựng để đón khách nước ngoài nên mọi dịch vụ chưa chu toàn. Trước đó còn có các chuyên gia tư vấn chưa đúng để bà con nhầm lẫn trong bảo tồn giá trị văn hóa nên đã bị lai tạp một số ngôi nhà của đồng bào người Thái vào làm Homestay tại đây.

Một khó khăn nữa không thể không nói đó chính là ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên khách du lịch đến Tả Phìn cũng sụt giảm, nguồn thu không có để bà con có động lực và xoay vòng vốn hoạt động.

Ngoài Tả Phìn, được biết Hội Du lịch cộng đồng Việt Nam cũng đã xây dựng và tư vấn cho rất nhiều những bản làng trên cả nước làm du lịch cộng đồng. Đến nay, hiệu quả đạt được từ những bản du lịch cộng đồng này như thế nào, thưa ông?

Có thể kể đến như bản du lịch cộng đồng Ta Lang của Quảng Nam; bản A Nor, A Lưới (Thừa Thiên Huế), làng du lịch Kon Kơ Tu (Kon Tum), bản Tả Kố Khừ, Mường Nhé (Điện Biên), Khu du lịch trải nghiệm văn hóa Thái Bình, du lịch cộng đồng Quan Lạn (Quảng Ninh), làng du lịch cộng đồng tại Nguyên Bình (Cao Bằng). Ngoài ra, Hội đang khảo sát và tư vấn các điểm du lịch cộng đồng tại Đà Nẵng như Hòa Vang, Nam Ô và rất nhiều những điểm đang tư vấn và triển khai.

Hiện hoạt động du lịch cộng đồng tại một số địa phương phát triển khá tốt. Như làng du lịch Kon Kơ Tu. Nằm ven bên bờ sông Đăk Bla thơ mộng, Kon Kơ Tu là một trong những làng cổ nhất trên địa bàn TP. Kon Tum nói chung và trên địa bàn xã Đăk Rơ Wa nói riêng. Làng Kon Kơ Tu còn giữ được nét kiến trúc mang đặc trưng riêng của người Bahnar, tỷ lệ nhà sàn truyền thống chiếm trên 50%. Nhiều năm trước Kon Kơ Tu đón nhiều khách du lịch, nhất là khách Pháp. Năm 2019, Hội Du lịch cộng đồng Việt Nam hỗ trợ tư vấn, thiết kế dịch vụ để làng chính thức khởi động và khai trương hoạt động du lịch lại với phong cách chuẩn cộng đồng nhằm phục vụ đa dạng nguồn khách đến với làng. Nhờ đó lượng khách du lịch đến với Kon Kơ Tu tăng từ 10-20%.

Du lịch cộng đồng làng Kon Kơ Tu

Bên cạnh lợi ích kinh tế xã hội, du lịch cộng đồng đã giúp khai thác, phát huy, giới thiệu và góp phần bảo tồn, lưu giữ các tài nguyên tự nhiên và văn hóa đặc sắc của Việt Nam. Ông có kỳ vọng gì về những đóng góp thời gian tới của Hội Du lịch cộng đồng Việt Nam?

Với mục tiêu gắn kết và xây dựng cộng đồng khai thác phát triển du lịch, Hội Du lịch cộng đồng Việt Nam đã và đang hướng tới tư vấn và xây dựng nhiều hơn nữa những ngôi làng du lịch đạt chuẩn để tạo ra những sản phẩm mới và bền vững cho du lịch Việt Nam, từ đó góp phần bảo vệ những giá trị văn hóa, giá trị cộng đồng, bảo vệ và khai thác môi trường và thiên nhiên một cách hiệu quả.

Ngoài ra, Hội Du lịch cộng đồng Việt Nam với số lượng hội viên chất lượng, là những doanh nghiệp uy tín là những lãnh đạo các hiệp hội du lịch địa phương, là những con người đầy nhiệt huyết và sẵn sàng vì cộng đồng mà hành động. Chắc chắn một ngày không xa, những quyết tâm và nhiệt huyết đó sẽ mang lại cho cộng đồng bà con dân tộc, cộng đồng các đơn vị du lịch một làn gió mới với nhiều sự khác biệt cũng như đảm bảo quyền lợi một cách tốt nhất cho hội viên và đồng bào các dân tộc đang phát triển du lịch cộng đồng bền vững.

Xin cảm ơn ông!