Đồng USD tiếp tục là “trụ cột” của hệ thống tài chính thế giới

Nền tảng vững chắc của đồng tiền toàn cầu

Một nghiên cứu kinh tế công bố gần đây đã đưa ra những đánh giá khách quan về tác động của chính sách thuế quan mới đối với vai trò toàn cầu của tỷ giá USD, đồng thời khẳng định rằng vị thế đặc biệt của đồng tiền này nhiều khả năng sẽ tiếp tục duy trì nhờ những nền tảng kinh tế sâu rộng và sự gắn kết của hệ thống tài chính thế giới.

Kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, đồng USD đã không chỉ là đơn vị thanh toán chủ đạo trong thương mại quốc tế mà còn trở thành tài sản an toàn nhất mà các chính phủ, tổ chức tài chính và nhà đầu tư toàn cầu tìm đến trong thời kỳ bất ổn. Sức mạnh của nó không chỉ đến từ quy mô và độ ổn định của nền kinh tế Mỹ, mà còn từ vai trò trung tâm của Mỹ trong chuỗi giá trị toàn cầu, thị trường tài chính sâu rộng và niềm tin vững chắc của nhà đầu tư đối với các định chế tài chính nước này.

Nghiên cứu do Giáo sư Tarek Hassan (Đại học Boston – Mỹ), Phó chủ tịch Thomas Mertens (Cục Dự trữ Liên bang San Francisco - Mỹ) và Jingye Wang (Đại học Nhân dân Trung Quốc) thực hiện cho thấy, ngay cả trong bối cảnh một số chính sách thương mại được điều chỉnh theo hướng bảo hộ hơn, đồng USD vẫn duy trì vai trò then chốt trong hệ thống tài chính quốc tế. Theo nhóm tác giả, đồng USD gắn chặt với các dòng thương mại và đầu tư toàn cầu, và chính mối liên kết này là cơ chế duy trì sức mạnh của nó như một “tài sản trú ẩn an toàn”.

Nghiên cứu chỉ ra rằng mức thuế quan trung bình khoảng 26% có thể là ngưỡng mà tại đó vai trò của USD có thể bị thử thách đáng kể bởi các đồng tiền cạnh tranh như euro. Tuy nhiên, các mức thuế hiện nay vào khoảng 17% - 18% vẫn được đánh giá là nằm trong vùng an toàn, có thể tạo ra một số ảnh hưởng nhất định nhưng chưa đủ để đảo ngược vai trò chủ chốt của đồng USD trong thương mại, tài chính và dự trữ toàn cầu.

“Đồng USD vẫn là đồng tiền an toàn nhất thế giới”, nhóm nghiên cứu nhận định. Chính đặc tính này khiến USD trở thành lựa chọn ưu tiên của các ngân hàng trung ương và các nhà đầu tư trong việc phòng ngừa rủi ro tiền tệ cũng như những biến động kinh tế.

Ngoài ra, vai trò của đồng USD còn gắn liền với lợi thế lãi suất thấp mà Mỹ được hưởng. Khi USD trở thành tài sản trú ẩn toàn cầu, dòng vốn quốc tế chảy vào Mỹ không chỉ giúp chính phủ vay mượn với chi phí rẻ hơn mà còn duy trì vị thế của các thị trường tài chính Mỹ như điểm đến đầu tư hàng đầu. Điều này tiếp tục củng cố “vòng tuần hoàn tích cực”, nơi USD mạnh tạo điều kiện cho đầu tư, đầu tư củng cố sức mạnh kinh tế và sức mạnh kinh tế lại củng cố vai trò của USD.

Thách thức là cơ hội thích nghi

Sự chú ý hiện nay đối với vai trò toàn cầu của đồng USD phản ánh hệ thống thương mại và tài chính quốc tế đang trong giai đoạn chuyển mình, với những thay đổi trong cấu trúc chuỗi cung ứng, dòng vốn và chính sách kinh tế. 

Tuy nhiên, thay vì coi đây là thách thức, giới chuyên gia nhìn nhận đây là cơ hội để đồng USD tiếp tục khẳng định khả năng thích ứng và duy trì sức mạnh trong một thế giới ngày càng đa cực.

Một điểm đáng chú ý là mặc dù giá trị đồng USD có xu hướng điều chỉnh giảm trong thời gian gần đây, các yếu tố nền tảng khác lại cho thấy sức hấp dẫn của nó không hề suy giảm. Lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ giảm, chứng khoán liên tiếp lập kỷ lục mới và dòng vốn đầu tư vẫn đổ mạnh vào các tài sản định giá bằng USD, tất cả cho thấy niềm tin của thị trường toàn cầu vẫn kiên định. Điều này phản ánh bản chất kép của đồng USD: vừa là thước đo giá trị, vừa là công cụ phòng ngừa rủi ro trong hệ thống tài chính quốc tế.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng chính sách thương mại có thể tạo ra các điều chỉnh ngắn hạn, nhưng không đủ để làm thay đổi cấu trúc tài chính sâu rộng đã hình thành trong nhiều thập kỷ. “Vai trò của đồng USD được xây dựng dựa trên sức mạnh tổng thể của nền kinh tế Mỹ, sự minh bạch của hệ thống pháp lý và độ sâu của các thị trường vốn, những yếu tố mà không một nền kinh tế đơn lẻ nào có thể thay thế ngay lập tức”, báo cáo nhấn mạnh.

Thực tế, trong nhiều thời điểm bất ổn toàn cầu, đồng USD đã chứng minh khả năng giữ giá trị và thu hút dòng vốn, ngay cả khi Mỹ phải điều chỉnh chính sách kinh tế hoặc đối mặt với những biến động thương mại. Khi thị trường chứng khoán, trái phiếu và USD cùng giảm giá tạm thời trước những thay đổi chính sách, chỉ là phản ứng ngắn hạn trước cú sốc, không phản ánh sự suy yếu dài hạn của vai trò đồng tiền này.

Do đó, vai trò của USD phụ thuộc nhiều vào sự kết nối kinh tế giữa Mỹ và phần còn lại của thế giới. Thương mại toàn cầu càng mở rộng, sự gắn kết giữa các nền kinh tế càng sâu sắc, thì nhu cầu sử dụng USD càng lớn. Ngay cả khi các nước tìm cách đa dạng hóa dự trữ ngoại hối hay thử nghiệm với các đồng tiền khác, USD vẫn là lựa chọn trung tâm nhờ tính thanh khoản cao, mạng lưới giao dịch rộng và niềm tin tích lũy qua nhiều thế hệ.

Bước vào thập niên tới, thế giới có thể chứng kiến sự nổi lên của các đồng tiền khu vực như euro hoặc nhân dân tệ, nhưng điều đó không có nghĩa là vai trò của đồng USD sẽ suy giảm đáng kể. Thay vào đó, đồng USD có khả năng phát triển theo mô hình song hành với các đồng tiền khác, trở thành “mỏ neo ổn định” trong một hệ thống tiền tệ đa cực hơn. 

Trong cấu trúc đó, vị thế của USD không chỉ nằm ở sức mạnh tuyệt đối mà còn ở khả năng duy trì lòng tin và đóng vai trò trung tâm trong thương mại, tài chính và đầu tư quốc tế.

Kết luận của nghiên cứu Brookings cũng khẳng định: “Vị thế của đồng USD như một đồng tiền trú ẩn an toàn phụ thuộc vào dòng chảy thương mại và tài chính tương đối tự do. Chính sự kết nối sâu sắc này là yếu tố then chốt giúp USD duy trì vai trò không thể thay thế trong nền kinh tế toàn cầu”.

Nhìn từ góc độ tích cực, những biến động chính sách thương mại hiện nay không phải là mối đe dọa đối với đồng USD mà là phép thử cho khả năng thích ứng và củng cố vị thế của nó. Và như nhiều thập kỷ qua đã chứng minh, đồng USD luôn vượt qua mọi thay đổi chính trị và kinh tế để tiếp tục là “trụ cột” của hệ thống tài chính thế giới, một vai trò mà khó có đồng tiền nào có thể thay thế trong tương lai gần.

Đồng USD vẫn duy trì sức mạnh từ nền tảng kinh tế, tài chính và niềm tin toàn cầu. Những thách thức bên ngoài có thể làm thay đổi môi trường hoạt động, nhưng chúng cũng là cơ hội để đồng tiền này tiếp tục chứng minh khả năng thích nghi và củng cố vai trò trung tâm. Trong một thế giới đang chuyển dịch, đồng USD không chỉ là thước đo giá trị, mà còn là biểu tượng của sự ổn định, yếu tố mà hệ thống tài chính quốc tế luôn cần tới.