Đông Nam Á tăng cường các FTA để tránh căng thẳng thương mại

ASEAN đã thống nhất tăng cường các hiệp định thương mại tự do với từng đối tác đối thoại thành một hiệp định mở rộng hơn gọi là RCEP và các bên đều đang tìm cách thúc đẩy để ký kết, bảo đảm cắt giảm các rào cản thương mại. Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Singapore Chan Chun Sing cho biết “các nước ASEAN và các nước RCEP đều tin tưởng vào một hệ thống đa phương, một hệ thống dựa vào quy tắc luật lệ” và đây là cách tốt nhất để vượt qua các thách thức đang đối mặt hiện nay trong môi trường kinh tế toàn cầu.

Một thành tựu của các hội nghị ASEAN tại Singapore trong tuần 29/8 đến 2/9 là cam kết làm sâu sắc hơn FTA giữa ASEAN và Trung Quốc. Vào tháng 1/2019, dự kiến hai bên sẽ sửa đổi các quy tắc sản phẩm cụ thể (SPR) phù hợp với thực tế và mục tiêu thúc đẩy thương mại hơn nữa. ASEAN cũng đã triển khai một nghiên cứu khả thi chung về FTA với Canada. Trong khi FTA với Australia và New Zealand sẽ được rà soát, sửa đổi, bổ sung và cập nhật. Việc tập trung làm mới các FTA song phương của ASEAN với các đối tác đối thoại xuất phát từ nỗ lực muốn đạt được “kết thúc đáng kể” vào cuối năm nay đối với RCEP- hiệp định giữa 10 nước ASEAN và 6 đối tác FTA ở Đông Á.

Các nước thành viên RCEP dự kiến sẽ đạt được thỏa thuận vào thời điểm các Hội nghị Cấp cao ASEAN diễn ra vào tháng 11 tới và có những lo ngại rằng các trở ngại sẽ xảy ra trong giai đoạn cuối. Tính đến nay, tiến trình đàm phán RCEP đã diễn ra được 5 năm, và các nước thành viên cần phải thực hiện các nhượng bộ đáng kể để hiệp định có thể được xem là “kết thúc” vào cuối năm 2018. Nếu các điều khoản thương mại tự do của RCEP yếu hơn so với các điều khoản được bảo đảm bởi các FTA hiện tại, hiệp định sẽ ít có ý nghĩa. ASEAN thực sự đã có các FTA riêng với 6 thành viên RCEP khác, và đang nâng cấp các điều khoản của các FTA đó mà việc nâng cấp này được coi là đặt nền tảng cho một hiệp định rông lớn hơn. Nó trở nên “khó khăn hơn” cho các nước không có các FTA song phương để đàm phán thuế quan từ đầu trong đàm phán RCEP. Cho dù các nước như Ấn Độ hay Trung Quốc, không có hiệp định thương mại nào để làm nền tảng cho đàm phán, có thể cùng nhau tiến đến hoàn tất hiệp định RCEP. Như Bộ trưởng Chan Chun Sing đã nói phải bảo đảm rằng tiếp tuc xây dựng các liên kết với nhiều quốc gia để đa dạng hóa sự phụ thuộc vào bất kỳ thị trường cụ thể nào, để các doanh nghiệp sẽ không phải đối mặt với sự gián đoạn ngay cả khi có sự gián đoạn trong một thị trường cụ thể.

ASEAN tiếp tục giảm các rào cản thương mại trong khu vực, chiếm hơn 20% thương mại toàn cầu. Các nước thành viên đã xóa bỏ 98,6% thuế quan nội khối, tăng từ 96,01% so với năm ngoái, các nước Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam cũng đang cởi mở hơn. Cùng với đó, ASEAN cũng hướng tới hội nhập kinh tế hơn nữa bằng cách xóa bỏ rào cản phi thuế quan.