Đối thoại thương mại và các thách thức toàn cầu

Đây cũng là những ưu tiên thương mại đã được xác định tại Diễn đàn Doanh nghiệp được tổ chức bên lề Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 11 tại Buenos Aires hồi tháng 12 năm ngoái.

Tại Diễn đàn Thương mại, cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao vai trò của WTO và hệ thống thương mại đa phương dựa vào các quy tắc. Sự ổn định của hệ thống này rất quan trọng để hỗ trợ tăng trưởng, phát triển và tạo việc làm. Các doanh nghiệp nhấn mạnh tác động tiêu cực của chủ nghĩa bảo hộ và kêu gọi cộng đồng thúc đẩy một hệ thống thương mại cởi mở. WTO có thể giúp các doanh nghiệp và chính phủ ứng phó với các thách thức của thế kỷ 21 bằng việc đảm bảo cuộc cách mạnh công nghiệp lần thứ 4 là toàn diện và lợi ích về đổi mới công nghệ và thương mại điện tử được chia sẻ rộng rãi.

Việc thực hiện các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ bao gồm mục tiêu liên quan đến môi trường, biến đổi khí hậu, an ninh lương thực, cơ sở hạ tầng, bình đẳng giới và việc làm, sẽ giúp các doanh nghiệp nhỏ tham gia vào dòng chảy thương mại thế giới và tạo môi trường phù hợp hơn cho đầu tư.

Các doanh nghiệp chia sẻ quan điểm về những thách thức mà cộng đồng đang đối mặt liên quan đến thương mại điện tử và vai trò của WTO có thể đảm nhiệm trong giải quyết các thách thức này. Trong đó, doanh nghiệp quan tâm đến một số vấn đề sau:

- Tăng cường thảo luận về thương mại điện tử trong WTO và nâng cao nhận thức của các thành viên WTO về những vấn đề doanh nghiệp đối mặt: thương mại điện tử đang làm thay đổi diện mạo thương mại, tác động tới cả doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp nhỏ, cả các nước giàu và nước nghèo. Doanh nghiệp mong muốn WTO bắt kịp sự phát triển của thương mại điện tử và giải quyết các vấn đề này theo cách thẳng thắn và cởi mở.

- Tầm quan trọng ngày càng tăng của thương mại điện tử đối với thương mại toàn cầu, ước tính có 25 nghìn tỷ USD các giao dịch thương mại hàng năm được thực hiện trực tuyến.

- Tầm quan trọng của việc tích hợp tốt hơn các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) vào thương mại điện tử và thu hẹp khoảng cách kỹ thuật số giữa các nước phát triển và đang phát triển: doanh nghiệp nhận thấy có sự phát triển nhanh chóng về phạm vi số hóa và tiếp cận các thiết bị điện tử, nhiều lĩnh vực chưa tiếp cận với mạng lưới tiên tiến cần thiết để tham gia thương mại điện tử hiệu quả. Điều này quan trọng nếu SME nhất là ở các nước đang phát triển, tận dụng lợi thế về lợi ích thương mại điện tử.

- Mối lo ngại của các nước đang phát triển về chương trình nghị sự thương mại điện tử: không phải vì các nước đang phát triển không coi trọng tầm quan trọng của vấn đề này đối với nền kinh tế mà vì lo ngại chưa hiểu biết về thương mại điện tử. Các doanh nghiệp tham dự diễn đàn công nhận có khoảng cách giữa các thành viên về vấn đề này: các thành viên đang phát triển của WTO hiểu rằng có các cơ hội từ thương mại điện tử nhưng cũng có rủi ro, vì vậy, các nội dung liên quan được giải quyết trong thương mại điện tử bao gồm cả chủ quyền lãnh thổ, an ninh quốc gia và bảo mật.

- Những thách thức mà doanh nghiệp đối mặt trong thế giới trực tuyến để đảm bảo dòng dữ liệu xuyên biên giới, thuế phí hải quan về thương mại điện tử và bảo vệ người tiêu dùng. Việc thiếu một bộ quy tắc quốc tế ổn định về chuyển giao dữ liệu và dòng chảy dữ liệu giải quyết đủ lo ngại về an ninh và bảo mật là một lo ngại cụ thể. Cách tiếp cận chung là cần thiết ở cấp độ toàn cầu để đảm bảo có khuôn khổ quy định chung về thương mại điện tử.

- Tầm quan trọng về lòng tin của người tiêu dùng và bảo vệ người tiêu dùng: các doanh nghiệp lo ngại đây là một trong những lý do chính tại sao nhiều người miễn cưỡng thực hiện giao dịch trực tuyến, cả ở các nước phát triển và đang phát triển. Chủ yếu liên quan đến tác động của hệ thống quyền sở hữu trí tuệ về bảo vệ người tiêu dùng. WTO đã giữ vai trò quan trọng trong việc công nhận các tiêu chuẩn như ISO, nên cần giữ vai trò trong thúc đẩy sử dụng các tiêu chuẩn đó.

- Tác động của quy tắc nội địa hóa dữ liệu về thương mại điện tử, nhất là hệ thống thanh toán: các yêu cầu này là trở ngại tiềm ẩn to lớn về cả chi phí và an ninh. Nếu có nhiều chế độ nội địa hóa dữ liệu, có thể dẫn tới cú sốc về thương mại điện tử. WTO cần tích cực hơn trong việc nâng cao nhận thức của các thành viên về vấn đề và thách thức mà doanh nghiệp đang đối mặt trong vấn đề này.

- WTO cần tiếp tục hợp tác chặt chẽ với các tổ chức quốc tế khác và khu vực tư nhân nhằm xác định nhưng thông lệ quốc tế, các định hướng và khuyến nghị nhằm thúc đẩy môi trường phù hợp cho thương mại điện tử xuyên biên giới.

Các doanh nghiệp nêu các vấn đề quan tâm về thuận lợi hóa đầu tư cần được giải quyết bao gồm: vai trò của khuôn khổ tạo thuận lợi đầu tư trong WTO với các sáng kiến chung và đóng góp vào xây dựng các khuôn khổ chung; duy trì cách tiếp cận nhiều bên và thúc đẩy đàm phán về thuận lợi hóa đầu tư nhưng đòi hỏi doanh nghiệp có hiểu biết tốt hơn về đàm phán tại WTO; từng bước thực thi hiệp định tạo thuận lợi đầu tư theo cách tiếp cận đa phương hơn là tiếp cận song phương; mở cửa cho các doanh nghiệp để giải quyết vấn đề thuận lợi hóa đầu tư; đảm bảo trọng tâm về quy định và phối hợp trong khuôn khổ thương mại và đầu tư; đặc biệt Chính phủ cần quan tâm hơn đến thu hút đầu tư thông qua sự ổn định pháp lý, áp dụng luật pháp, đảm bảo tiếp cận thị trường (thông tin, ít quan liêu và minh bạch) với mô hình quản trị hiện đại…

Cộng đồng doanh nghiệp quốc tế nỗ lực để xác định những rào cản chính mà SME đối mặt khi hoạt động kinh doanh, do đó, có các vấn đề trọng tâm như:

- Cải thiện tiếp cận thông tin để nâng cao nhận thức về các cơ hội cho SME, đặc biệt là sẵn sàng kết nối với chuỗi giá trị toàn cầu. Các chính phủ cần xem xét các cách thức để làm cho thông tin liên quan đến doanh nghiệp được tiếp cận dễ dàng để giúp SME thâm nhập thị trường nước ngoài.

- Cắt giảm các rào cản thương mại bao gồm tối thiểu hóa các trở ngại chung như yêu cầu hành chính. Các chính phủ phải cắt giảm các chính sách không hiệu quả có thể làm trở ngại cho hoạt động kinh doanh của SME, như yêu cầu hàm lượng nội địa (TBT, SPS), yêu cầu tuân thủ khác…

- Nâng cao sự hiện diện kỹ thuật số của SME là một trong những thách thức khó khăn nhất mà SME đối mặt. Do đó cần ưu tiên cải thiện tiếp cận tiền tệ di động, tạo thuận lợi cho doanh nhân…

Các doanh nghiệp công nhận tầm quan trọng của việc tăng cường đối thoại với WTO để giải quyết các vấn đề liên quan đến trợ cấp thủy sản, nông nghiệp cũng như các sáng kiến về hàng hóa và dịch vụ môi trường. Trong nhiều lĩnh vực, doanh nghiệp mong muốn chính phủ và các nhà đàm phán WTO đưa vào các nguyên tắc như tiêu chuẩn và chứng nhận, mua sắm chính phủ, phát triển thương mại và bền vững để doanh nghiệp có thể tham gia cùng chính phủ trong tìm kiếm các giải pháp về các lĩnh vực như nông nghiệp và trợ cấp thủy sản…