Doanh nghiệp Việt đang 'chậm chân' trong quá trình chuyển đổi kép

Yêu cầu tất yếu với doanh nghiệp

Phát biểu tại Hội nghị Đối tác thúc đẩy chuyển đổi số - xanh doanh nghiệp Việt Nam 2025 (VETTP 2025) do Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể (Bộ Tài chính) phối hợp cùng Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (GIZ) tổ chức vào sáng 20/10, TS. Bùi Thanh Minh - Phó Giám đốc Văn phòng Ban IV cho biết: Chuyển đổi kép, bao gồm chuyển đổi số và chuyển đổi xanh là yêu cầu tất yếu đối với nền kinh tế Việt Nam nói chung và doanh nghiệp Việt Nam nói riêng.

Yêu cầu tất yếu này được thúc đẩy bởi rất nhiều yếu tố, bao gồm: Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030, để đạt được mục tiêu này, không có con đường nào khác đó là chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, nhằm tăng năng suất, chất lượng lao động.

Một yếu tố nữa đang thúc đẩy yêu cầu chuyển đổi số, chuyển đổi xanh tại doanh nghiệp, theo TS. Bùi Thanh Minh, đó là áp lực từ thị trường thông qua những chính sách Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của Liên minh châu Âu, hoặc những yêu cầu về sản phẩm xanh của các thị trường Trung Quốc, Nhật Bản.

Bên cạnh đó, Việt Nam đang đặt muc tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, và để đạt được mục tiêu này, chuyển đổi kép, nhằm giảm thải phát thải khí nhà kính, giảm tác động của biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường là yêu cầu cần thiết.

Cũng nói về vai trò chuyển đổi kép đối với nền kinh tế và cộng đồng doanh nghiệp, ông Bùi Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể cho rằng: Hiện tại, Việt Nam có hơn 1 triệu doanh nghiệp, cùng với đó là 5,2 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, trong đó 98% là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Lực lượng doanh nghiệp này đang được đánh giá là lực lượng nòng cốt của nền kinh tế quốc gia.

Với lực lượng doanh nghiệp mà đa số là doanh nghiệp nhỏ và vừa, ông Jens Schmidt Kreye - Phó trưởng Phòng Hợp tác phát triển, Đại sứ quán Đức tại Việt Nam nhấn mạnh: Chuyển đổi kép không còn là một xu hướng, mà đã và đang diễn ra. Đây cũng là yêu cầu tất yếu của doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.

Theo đó, để hỗ trợ khu vực doanh nghiệp bắt kịp xu hướng chuyển đổi kép, Bộ Chính trị đã ban hành những chính sách quan trọng như Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân.

Các nghị quyết đã tập trung đẩy mạnh một số giải pháp cốt lõi như: Thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh doanh hiệu quả, bền vững trong kinh tế tư nhân. Đa dạng hoá, nâng cao hiệu quả các hình thức hợp tác giữa nhà nước và khu vực kinh tế tư nhân thông qua các mô hình hợp tác công - tư (PPP). Khẩn trương xây dựng, triển khai Chương trình phát triển 1.000 doanh nghiệp tiêu biểu, tiên phong trong khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ.

Hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi kép thành công

Chia sẻ tại sự kiện, TS. Bùi Thanh Minh - Phó Giám đốc Văn phòng Ban IV cho biết, chuyển đổi kép thành công sẽ giúp doanh nghiệp đáp ứng các mục tiêu chuẩn quốc tế, nhằm hội nhập chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tuy nhiên, cũng theo TS. Bùi Thanh Minh, mặc dù chuyển đổi kép đóng vai trò quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế Việt Nam và sự phát triển của doanh nghiệp, tuy nhiên thống kê cho thấy, 64% doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa có bất kỳ một sự chuẩn bị nào cho chuyển đổi kép. Ngoài ra, 54% doanh nghiệp nhỏ và vừa ưu tiên trải nghiệm khách hàng nhưng triển khai cục bộ và thiếu kết nối.

Cũng theo thông tin từ sự kiện, chuyển đổi kép trong doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam nhìn chung vẫn ở mức khởi đầu và manh mún, phần lớn mới dừng ở số hoá từng khâu, hoạt động xanh hóa mang tính tuân thủ tối thiểu.

Có nhiều nguyên nhân khiến tiến trình chuyển đổi kép tại doanh nghiệp Việt Nam còn hạn chế, trong đó các chuyên gia cho rằng, bên cạnh những hạn chế về nguồn vốn, các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi kép vẫn còn hạn chế.

Theo ông Bùi Anh Tuấn, nhận thức được tầm quan trọng của việc thúc đẩy chuyển đổi kép trong doanh nghiệp, thời gian qua, Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể đã triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi kép và Hội nghị Đối tác thúc đẩy chuyển đổi số - xanh doanh nghiệp Việt Nam 2025 cũng là một trong những hoạt động nhằm thúc đẩy chuyển đổi kép.

Trong khuôn khổ hội nghị, Ban Tổ chức cũng giới thiệu Sáng kiến Trung tâm Chuyển đổi kép (Twin Transition Hub). Đây là mô hình hợp tác công - tư điển hình, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam chuyển đổi kép. Theo đó, Twin Transition Hub sẽ xây dựng hệ sinh thái toàn diện, kết nối doanh nghiệp Việt Nam với các tổ chức tín dụng, chuyên gia trong nước và quốc tế, tiếp cận tới các mô hình chuyển đổi kép tiên tiến trên thế giới, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp hướng tới mục tiêu giảm phát thải và nâng cao năng suất bền vững cũng như tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Nhằm hỗ nguồn tài chính cho doanh nghiệp nhỏ và vừa thúc đẩy chuyển đổi kép, trong khuôn khổ hội nghị, Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tập thể đã tổ chức lễ ký kết thỏa thuận hợp tác với 9 đối tác chiến lược đầu tiên của Twin Trasformation Hub là các ngân hàng, quỹ đầu tư và các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp. Đây được đánh giá là bước đi quan trọng và chiến lược, cam kết huy động hỗ trợ kỹ thuật và tài chính cho doanh nghiệp tham gia chuyển đổi kép.