Doanh nghiệp ngành Công Thương nâng cao ý thức bảo vệ môi trường

Vừa qua (ngày 21/11) tại Lào Cai, Bộ Công Thương đã tổ chức hội thảo lấy ý kiến góp ý từ các doanh nghiệp nhằm hoàn thiện chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường, tạo thuận lợi cho các bên trong triển khai, thực hiện. Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp đã chủ động và tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường, tuy nhiên bên cạnh đó cũng còn không ít thách thức đặt ra cho cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp.

Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với bà Đỗ Phương Dung – Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường Công nghiệp - Bộ Công Thương xung quanh vấn đề trên.

- Thưa bà, qua chia sẻ của các doanh nghiệp, điều này có ý nghĩa như thế nào trong công tác tham mưu, hoàn thiện chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường trong thời gian tới?

Bà Đỗ Phương Dung: Luật Bảo vệ môi trường 2020 đã có hiệu lực được 3 năm. Trong quá trình triển khai, chúng tôi nhận thấy doanh nghiệp ngành Công Thương là khu vực đa ngành, đa lĩnh vực; nhiều ngành nghề tiềm ẩn nguy cơ tác động đến môi trường nếu không tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật.

Thời gian qua, Cục đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật để doanh nghiệp ngành thép, khai khoáng, hóa chất, dệt may, da giày… nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, gắn phát triển sản xuất với tuân thủ pháp luật.

Mục đích của hội thảo là tạo diễn đàn để doanh nghiệp chia sẻ kinh nghiệm, phản ánh những khó khăn, vướng mắc khi thực thi các quy định môi trường, đặc biệt là các quy chuẩn mới như quy chuẩn khí thải. Việc áp dụng các quy định này đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư, chuyển đổi công nghệ, cải tạo dây chuyền, nên chắc chắn sẽ phát sinh thách thức.

Chúng tôi mong nhận được các ý kiến thẳng thắn, thực chất từ doanh nghiệp để có cơ sở tổng hợp, tham mưu Bộ Công Thương kiến nghị Chính phủ sửa đổi, hoàn thiện chính sách theo hướng đơn giản, minh bạch, khả thi, vừa đảm bảo mục tiêu quản lý môi trường, vừa tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất, kinh doanh. Đây là thông điệp lớn nhất mà hội thảo kỳ vọng đạt được.

Qua chia sẻ từ các tập đoàn, doanh nghiệp, những khó khăn mà doanh nghiệp đang gặp phải chủ yếu liên quan đến đáp ứng các tiêu chuẩn khí thải mới.

Lý do là việc cải tạo, nâng cấp hệ thống xử lý khí thải, thay đổi công nghệ đốt hoặc lắp đặt thiết bị mới đều đòi hỏi suất đầu tư lớn, thời gian khấu hao dài.

Bên cạnh đó, nhiều nhà máy được xây dựng từ trước, nay khi cần bổ sung các hạng mục xử lý môi trường thì không còn đủ quỹ đất hoặc không thể thay đổi cấu trúc mặt bằng.

Đồng thời, do các hệ thống vận hành lâu năm cần tích hợp thiết bị mới, đòi hỏi đánh giá tổng thể, đào tạo nhân lực và thời gian hiệu chỉnh.

Dù vậy, điểm đáng ghi nhận là doanh nghiệp không né tránh, mà tích cực trao đổi với cơ quan quản lý để tìm giải pháp phù hợp. Cục luôn đồng hành, hướng dẫn doanh nghiệp trên cơ sở đảm bảo mục tiêu môi trường nhưng không gây đứt gãy sản xuất.

- Thưa Phó Cục trưởng, Bộ Công Thương vừa ban hành Kế hoạch triển khai Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý, giám sát ô nhiễm trong sản xuất công nghiệp. Công tác này đang được Cục hỗ trợ các đơn vị như thế nào để đảm bảo thực hiện hiệu quả?

Bà Đỗ Phương Dung: Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị 20, Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường Công nghiệp đã chủ trì xây dựng và báo cáo Bộ trưởng ký ban hành Quyết định số 2678/QĐ-BCT ngày 29/9/2025 của Bộ Công Thương ban hành kế hoạch thực hiện Chỉ thị số 20/CT-TTg, theo đó quy định và phân công rõ nội dung triển khai, lộ trình thời gian và trách nhiệm của từng đơn vị trong Bộ.

Trong đó, Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường Công nghiệp được giao vai trò điều phối chung, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ hỗ trợ doanh nghiệp trong lĩnh vực bảo vệ môi trường. Các đơn vị khác như Cục Công nghiệp, Cục Xuất nhập khẩu… đều có kế hoạch chi tiết gắn với chức năng, nhiệm vụ của mình.

Đối với các doanh nghiệp trong ngành, kế hoạch cũng nêu rõ doanh nghiệp nào phải thực hiện nội dung gì, đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường ra sao?.

Sau khi kế hoạch được ban hành, Cục đã tham mưu Lãnh đạo Bộ chỉ đạo phổ biến rộng rãi tới tất cả đơn vị trong Bộ và toàn bộ doanh nghiệp liên quan. Mục tiêu là đảm bảo các cơ quan, doanh nghiệp nắm chắc nhiệm vụ, chủ động triển khai hiệu quả Chỉ thị 20 trong toàn ngành Công Thương.

- Vậy bà đánh giá thế nào về sự chuyển biến trong nhận thức và sự chủ động của doanh nghiệp ngành Công Thương đối với công tác bảo vệ môi trường?

Bà Đỗ Phương Dung: Qua quá trình theo dõi, chúng tôi nhận thấy doanh nghiệp ngành Công Thương đã có chuyển biến rõ rệt cả về nhận thức lẫn hành động trong bảo vệ môi trường.

Nhiều doanh nghiệp còn coi việc đầu tư công nghệ xử lý môi trường là “chi phí bắt buộc”. Nhưng đến thời điểm này, tư duy đó đã thay đổi đáng kể, các doanh nghiệp hiểu rằng giảm thiểu tác động môi trường không chỉ là trách nhiệm pháp lý, mà còn là yếu tố nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo lợi thế trong thu hút thị trường và đối tác quốc tế.

Trong ngành than, hàng loạt mô hình và sáng kiến mới đã được đề xuất nhằm giảm bụi, giảm khí thải, quản lý chất thải rắn theo hướng tuần hoàn. Các doanh nghiệp khai khoáng, thép, nhiệt điện… cũng đã đầu tư mạnh vào hệ thống xử lý khí thải, nước thải, cải tiến công nghệ đốt và tận dụng năng lượng.

Điểm đáng ghi nhận là khi gặp khó khăn, vướng mắc, doanh nghiệp đã chủ động trao đổi trực tiếp với Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường Công nghiệp để được hướng dẫn, tháo gỡ. Điều này cho thấy sự thay đổi từ bị động sang chủ động trong thực thi pháp luật về môi trường.

Như vậy, có thể thấy các doanh nghiệp đã có tiến bộ cả về về nhận thức, họ hiểu rõ hơn vai trò và trách nhiệm bảo vệ môi trường. Từ đó đã xây dựng các kế hoạch hành động, chủ động tìm giải pháp, phối hợp với cơ quan quản lý, đầu tư cải thiện công nghệ. Đây là tín hiệu tích cực, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý môi trường trong toàn ngành Công Thương.

Xin trân trọng cảm ơn bà!