Doanh nghiệp điện tử: 'Đừng chờ lớn mới xanh mà hãy xanh để lớn'

Áp lực chuyển đổi xanh từ chiến lược của các “ông lớn”

Chia sẻ tại Toạ đàm “Điện tử chuyển mình dưới áp lực địa chính trị: Phát triển chuỗi cung ứng xanh và bền vững”, được tổ chức trong khuôn khổ Triển lãm Thiết bị điện tử thông minh IEAE 2025 đang diễn ra tại Hà Nội từ ngày 30/10-1/11, bà Đỗ Thị Thuý Hương - Phó Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI), kiêm Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam (VEIA) cho rằng:  Các yêu cầu từ thị trường xuất khẩu lớn như Liên minh châu Âu (EU), Mỹ và Nhật Bản ngày càng khắt khe về tiêu chuẩn xanh.

Cụ thể, từ Cơ chế Điều chỉnh biên giới Carbon (CBAM) của EU đến các cam kết Net Zero của các tập đoàn lớn như Apple, Samsung hay Intel... đang đòi hỏi doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp ngành điện tử nói riêng phải thích ứng.

Cũng liên quan đến vấn đề này, trong bài tham luận với chủ đề “Doanh nghiệp điện tử Việt Nam chuyển mình cùng dòng chảy xanh”, bà Nguỵ Thị Giang - Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc GREEN IN cho rằng: Tập đoàn Apple cam kết thực hiện Net Zero vào năm 2030. Trong khi Samsung, LG, Panasonic cam kết Net Zero vào năm 2050; Sony cam kết 35% vào năm 2025 và 100% vào năm 2030.

Đặc biệt, theo bà Nguỵ Thị Giang, theo quy định về thiết kế sinh thái cho sản phẩm bền vững của EU (ESPR), quy định Hộ chiếu sản phẩm kỹ thuật số (DPP) sẽ bắt buộc với nhiều sản phẩm được mua hoặc bán tại EU.

Theo đó, DPP sẽ được đính kèm vào từng sản phẩm dưới dạng chip NFC, mã QR và được liên kết với hộ chiếu lưu trữ trên đám mây, tuân thủ ISO, IEC (tiêu chuẩn quốc tế trong lĩnh vực điện tử) để có thể truy xuất nguồn gốc toàn cầu. Trong đó, ngành điện tử là một trong số các lĩnh vực triển khai đầu tiên. Các yêu cầu của DPP đối với các sản phẩm điện tử sẽ được thực hiện thông qua một đạo luật được uỷ quyền theo ESPR (Quy định về thiết kế sinh thái cho sản phẩm bền vững) trong giai đoạn 2026-2030.

Theo bà Đỗ Thị Thuý Hương, những áp lực từ thị trường thế giới và cam kết của các tập đoàn toàn cầu khiến cho chuyển đổi xanh không chỉ là thách thức mà còn là yêu cầu bắt buộc với doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có doanh nghiệp điện tử.

“Nếu không chuyển đổi xanh, doanh nghiệp Việt Nam có nguy cơ bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu” - bà Đỗ Thị Thuý Hương khẳng định.

Doanh nghiệp hãy coi chuyển đổi xanh là khoản đầu tư vào tương lai

Trước những áp lực từ thị trường và yêu cầu của các tập đoàn toàn cầu, bà Đỗ Thị Thuý Hương cho rằng, để không bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu, đây là thời điểm doanh nghiệp điện tử phải hành động ngay để chuyển đổi mô hình sản xuất, từ việc áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng đến xây dựng hệ thống quản lý ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) minh bạch, nhằm đảm bảo tính cạnh tranh và bền vững lâu dài.

Thực tế cũng cho thấy, nhu cầu thực hành ESG cũng đang gia tăng tại các doanh nghiệp Việt Nam. Bà Nguỵ Thị Giang cho rằng, báo cáo PWC Việt Nam cho thấy, 80% doanh nghiệp cho biết đã và sẽ thực hành ESG trong thời gian tới.

Đặc biệt, cũng theo bà Nguỵ Thị Giang, thực hành ESG sẽ mang đến cơ hội thiết thực cho doanh nghiệp. Cụ thể, có tới 90% quyết định của các nhà đầu tư đến từ các tài sản vô hình như ESG. Trong khi, 20% doanh nghiệp thực hành ESG tốt được thị trường định giá cao hơn 20% so với các doanh nghiệp không thực hành ESG.

Để khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi xanh, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã mở đường cho doanh nghiệp đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển, nhằm xây dựng nền tảng cho chuyển đổi xanh. Cùng với đó, Nghị quyết số 59-NQ/TW của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới  cũng xác định chuyển đổi xanh là “luật chơi mới”, doanh nghiệp Việt cần thích ứng trong thương mại toàn cầu và Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân của Bộ Chính trị cũng yêu cầu, phát triển kinh tế phải gắn chặt với chiến lược phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn, tiết kiệm tài nguyên và giảm phát thải, bảo vệ môi trường.

Chuyển đổi xanh mang lại lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp, nhưng theo TS. Bùi Thanh Minh - Phó Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) cho rằng, thách thức đối với doanh nghiệp trong chuyển đổi xanh hiện nay vẫn là nguồn vốn. Vì thế, cần có những giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong tiến trình chuyển đổi xanh.

Bà Nguỵ Thị Giang - Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc GREEN IN: Doanh nghiệp cần coi chuyển đổi xanh không phải là chi phí mà là một khoản đầu tư vào tương lai. Doanh nghiệp đừng chờ lớn mới xanh mà hãy xanh để lớn.