Tin Khu Vực 
Làm rõ nguyên nhân các “điểm nghẽn”
Phát biểu bế mạc Diễn đàn Quốc hội về hoạt động giám sát, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, đây là diễn đàn có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần tiếp tục nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu bế mạc diễn đàn
Thực tiễn thời gian qua, đoàn đại biểu Quốc hội tại các địa phương đã rất chủ động, tích cực trong thực hiện hoạt động giám sát của đoàn; các đại biểu Quốc hội thông qua việc nắm tình hình tại địa phương, thực tế cuộc sống đã đề xuất nhiều nội dung giám sát bắt nguồn từ những vấn đề nóng, gây bức xúc trong nhân dân, việc triển khai các quy định pháp luật trên thực tế chưa đảm bảo, chưa phục vụ cũng như đáp ứng mong mỏi của cử tri và nhân dân.
Cùng với đó, đoàn đại biểu Quốc hội các địa phương xây dựng kế hoạch giám sát theo nội dung, chuyên đề giám sát tối cao của Quốc hội. "Phải thấy rằng, hoạt động giám sát đã luôn được đổi mới từ khâu lựa chọn vấn đề cho đến tổ chức thực hiện" - Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nói.
Với phương châm hướng mạnh về cơ sở, tăng cường khảo sát trực tiếp các đối tượng chịu tác động của chính sách để đánh giá hiệu quả của chính sách, cũng như tìm ra những bất cập, khó khăn, trách nhiệm của cán bộ, nhân dân trong tổ chức thực hiện.
Thông qua các cuộc khảo sát tại cơ sở, hiện trường các khu vực, địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng kinh tế còn nhiều khó khăn để nắm bắt, lắng nghe ý kiến trực tiếp từ phía người dân, đại diện nhiều đối tượng, kể cả doanh nghiệp, đội ngũ cán bộ thực thi nhiệm vụ, đảm bảo tính khách quan, toàn diện, phát huy tinh thần trách nhiệm, để các cuộc giám sát thực sự minh bạch, công tâm, phản ánh đúng người, đúng việc, đúng tâm tư, nguyện vọng của người dân, từ đó đánh giá đưa ra nhiều kiến nghị đề xuất đúng, trúng, nhằm tháo gỡ khó khăn cho cơ sở trong triển khai thực hiện chính sách pháp luật.
Để nâng cao chất lượng các cuộc giám sát, đặc biệt lắng nghe được từ nhiều kênh, đoàn đại biểu Quốc hội đã phối hợp chặt chẽ, mời các cơ quan của tỉnh tham gia các cuộc khảo sát, giám sát như: Mời Hội đồng nhân dân tỉnh, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, các sở, ngành liên quan, các chuyên gia, nhà khoa học trực tiếp nghiên cứu về các lĩnh vực để phát huy trí tuệ tập thể, thu thập đầy đủ những vấn đề cần quan tâm, đánh giá vấn đề nội dung giám sát trên nhiều kênh thông tin, đa phương diện.
Từ đó, xây dựng báo cáo giám sát đầy đủ, chặt chẽ, tập trung đánh giá toàn diện kết quả đạt được trong tổ chức triển khai các cơ chế, chính sách, vấn đề đoàn giám sát quan tâm. Thông qua các cuộc khảo sát, giám sát để chỉ ra những tồn tại, hạn chế, bất cập trong tổ chức thực hiện để đoàn đại biểu Quốc hội, các đại biểu Quốc hội đề xuất, kiến nghị sửa đổi cơ chế chính sách cho phù hợp, ban hành văn bản để hướng dẫn thực hiện trong cả nước.
Trong năm 2024, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hòa Bình (nay là Phú Thọ) đã tổ chức 15 cuộc giám sát và 12 cuộc khảo sát chuyên đề, tập trung vào các lĩnh vực như: đầu tư công, chính sách an sinh xã hội, y tế cơ sở, cải cách thủ tục hành chính, bảo vệ môi trường... Đây đều là những vấn đề “nóng”, có tác động rộng và lâu dài đến đời sống nhân dân địa phương.
"Nhiều cuộc giám sát được triển khai có chiều sâu, có khảo sát thực địa, làm rõ nguyên nhân các “điểm nghẽn” trong tổ chức thực hiện pháp luật, từ đó đưa ra các kiến nghị cụ thể, sát thực tiễn" - Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nói.
Điển hình là hoạt động giám sát chuyên đề thực trạng các công trình cấp nước sạch nông thôn trên địa bàn tỉnh bị bỏ hoang, gây bức xúc trong nhân dân và làm thất thoát, lãng phí nguồn lực đầu tư công.
Thông qua giám sát, đoàn chỉ rõ trách nhiệm của các cơ quan liên quan và kiến nghị giải pháp khắc phục. Đồng thời, kiến nghị các bộ, ngành Trung ương sớm hoàn thiện cơ chế, chính sách, bổ sung quy định pháp luật về đầu tư, quản lý và vận hành công trình cấp nước sạch nông thôn.
Phản ánh trung thực tiếng nói của cử tri
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, việc lựa chọn đúng trọng tâm đã giúp hoạt động giám sát bám sát yêu cầu thực tiễn, qua đó nhiều vấn đề bất cập được phát hiện kịp thời và phản ánh trung thực tiếng nói của cử tri.
Bế mạc Diễn đàn Quốc hội về hoạt động giám sát
Thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, mối quan hệ giữa cơ quan dân cử trung ương và hệ thống hành chính địa phương cần sâu sát hơn.
Vì vậy, khảo sát thực địa là kênh thu thập thông tin sống động, chân thực, giúp đoàn đại biểu Quốc hội không chỉ đánh giá đúng thực trạng mà còn đưa ra kiến nghị trúng, đúng và khả thi. Một điểm cần nhấn mạnh là: Với mô hình chính quyền địa phương hai cấp, nhiều vấn đề phát sinh tại cơ sở lại vượt thẩm quyền giải quyết của chính quyền cấp xã hoặc cấp tỉnh.
Khi đó, vai trò “cầu nối chính sách” của đoàn đại biểu Quốc hội trở nên đặc biệt quan trọng. Đoàn không chỉ phản ánh tiếng nói từ cơ sở lên trung ương, mà còn trực tiếp kiến nghị hoàn thiện thể chế để gỡ vướng cho chính quyền địa phương, tạo điều kiện nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ngay từ cấp thấp nhất.
Tuy nhiên, thực tiễn cũng cho thấy hiện chưa có cơ chế đủ mạnh để đoàn đại biểu Quốc hội theo dõi, đôn đốc, giám sát việc xử lý các kiến nghị sau giám sát. Sau khi gửi báo cáo đến các cơ quan có thẩm quyền, quá trình theo dõi, kiểm tra việc tiếp thu, phản hồi hoặc thực hiện của các bộ, ngành, địa phương còn thiếu tính ràng buộc, chủ yếu dựa vào thiện chí phối hợp hoặc qua trao đổi thông tin 2 chiều của Đoàn với cơ quan chức năng.Điều này làm giảm hiệu quả thực chất của hoạt động giám sát, nhất là đối với các vấn đề mang tính liên ngành, liên cấp.
Do đó, cần thiết có sự phối hợp, vào cuộc của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội trong việc theo dõi, giám sát thực hiện các kiến nghị của đoàn đại biểu Quốc hội với cơ quan Trung ương.
Từ thực tiễn hoạt động giám sát tại địa phương, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, chỉ đạo hoàn thiện cơ chế pháp lý nhằm tăng cường vai trò, trách nhiệm và thẩm quyền của đoàn đại biểu Quốc hội trong việc theo dõi, đôn đốc, giám sát kết quả thực hiện các kiến nghị sau giám sát, đặc biệt đối với các kiến nghị gửi đến các cơ quan thuộc Chính phủ, bộ, ngành Trung ương.
Việc hoàn thiện cơ chế này không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả thực chất của hoạt động giám sát mà còn bảo đảm tính liên thông, liền mạch giữa giám sát của đoàn đại biểu Quốc hội với giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội cũng như đảm bảo gắn kết thực sự với công tác lập pháp, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh tổ chức mô hình chính quyền địa phương theo hai cấp hiện nay.
Bên cạnh đó, hoạt động giám sát của đoàn đại biểu Quốc hội cần tiếp tục được nâng cao tính thực tiễn, chủ động và gắn với trách nhiệm đeo bám kiến nghị đến cùng. "Đây không chỉ là nhiệm vụ mà còn là điều kiện tiên quyết để Quốc hội thực hiện hiệu quả vai trò lập pháp, giám sát tối cao, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và đại diện cho tiếng nói của cử tri và nhân dân cả nước" - Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề xuất nghiên cứu, bổ sung vào hệ thống pháp luật quy định cụ thể trách nhiệm của các cơ quan chịu sự giám sát trong việc tiếp thu, phản hồi và giải trình kết quả xử lý kiến nghị giám sát trước đoàn đại biểu Quốc hội; cơ chế xử lý cụ thể, nhằm khắc phục tình trạng chậm trễ, thiếu minh bạch hoặc né tránh trách nhiệm trong thực hiện kiến nghị giám sát thời gian qua; xây dựng cơ chế phối hợp giữa đoàn đại biểu Quốc hội với Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội trong theo dõi giám sát các kiến nghị của đoàn đại biểu Quốc hội với các cơ quan ở Trung ương đảm bảo kiến nghị của đoàn được nghiêm túc thực hiện.
